آرمان مهدویت مذهبی ، اعتقادی
شبهه :
می بینیم که در این آیه صراحتا خداوند می فرماید که حضرت مریم را بر تمام زنان جهان برتری داده است، جایگاه حضرت فاطمه نیز بسیار والاست اما چرا از خدا هم جلوتر می زنیم؟!
اول یک تلنگر :
سئوال کردن را یاد بگیریم :
دونوع سئوال داریم:
۱- سئوال برای دانستن ، که خیلی خوب است و با عبارات زیبائی همراه است.
۲- سئوال برای اعتراض ، که کار مخالفان است و سئوال کننده در این حال نظر مخاطبش را قبول ندارد و می خواهد به او یاد دهد و بگوید که تو نمی دانی.
پس سئوال ابتدائی برای دانستن با قضاوت همراه نیست ولی سئوال اعتراضی با قضاوت و احیاناً ارشاد مخاطب همراه است.
سئوال شما از نوع دوم است.
و امّا پاسخ به شبهه :
اولاً : آیه ی(آلعمران : ۴۲) وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَهُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلى نِساءِ الْعالَمینَ
و [یاد کنید] هنگامى که فرشتگان گفتند: اى مریم! قطعاً خدا تو را برگزیده و [از همه آلودگىهاى ظاهرى و باطنى] پاک ساخته، و بر زنان جهانیان برترى داده است. (۴۲)
کلیت ندارد، زیرا این نوع فضیلت بر زمان زندگی حضرت مریم تا قبل از اسلام دلالت دارد، شاهد مدعای ما این آیه است :
البقره : ۴۷ یا بَنی إِسْرائیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعالَمینَ
اى بنىاسرائیل! نعمت هاى مرا که به شما عطا کردم و اینکه شما را بر جهانیانِ [زمانِ خودتان] برترى دادم، یاد کنید، (۴۷)
همه می دانند که بنی اسرائیل به هیچ وجه برتر از امت پیامبر اکرم نیستند .
آیه شریفه قید زمانى ندارد و مربوط به همه زمانها است؛ ولى قید موضوعى دارد و از همین رو منافاتى با سرورى حضرت زهرا(س) بر همه زنان عالم در کمالات عالیه و والاى انسانى ندارد.
توضیح اینکه در قرآن مجید، یکسرى از ویژگىها و امتیازات براى حضرت مریم بیان شده است. این ویژگىها از اختصاصات حضرت مریم نیست و افراد دیگرى نیز در رتبه او و چه بسا بالاتر از او به چنین مقاماتى رسیدهاند؛ اما آنچه ازاختصاصات حضرت مریم (س) است و بدان وصف بر همه زنان عالم امتیاز یافته است ، چگونگى ولادت فرزند وى مىباشد.
علامه طباطبایى(ره) در تفسیر المیزان مىفرماید: «[این کلمه]ازخصایص وجودى حضرت مریم(س)، انگشت روى هیچ خصیصهاى به جز ولادت عجیب فرزندش نمىگذارد. این است که «اصطفاء» از هر جهت نیست؛ بلکه آن گونه فرزند آوردن مراد است».
اما غیر از کلمه «اصطفاء» کلمات دیگرى که در آیات مربوط به آن حضرت آمده، از قبیل: «تطهیر»، «تصدیق به کلمات خدا و کتب او»، «قنوت» و «محدثه بودن» همه از امورى است که اختصاص به آن حضرت ندارد.
فضائل فاطمه ی زهرا در قرآن در بیش از سی آیه مطرح بوده که تنها به بعضی از آنها اکتفا می شود.
۱- آیه ی تطهیر که تنها در شان فاطمه زهراء، پدرش رسول خدا، همسرش علی مرتضی، و دو فرزندش امام حسن و امام حسین علیهم السلام می باشد و لا غیر:
(الأحزاب : ۳۳) …إِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً.
…جز این نیست که همواره خدا مىخواهد هرگونه پلیدى را از شما اهل بیت [که به روایت شیعه و سنى محمّد، على، فاطمه، حسن و حسین علیهمالسلاماند] برطرف نماید، وشما را چنان که شایسته است [ازهمه گناهان و معاصى] پاک وپاکیزه گرداند.
۲- آیه ایثار= «و یؤثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصه؛ دیگران را بر خود مقدم می دارند، هر چند خود سخت به آن نیازمندند.»
۳ – سوره کوثر ۴ – آیه ذالقربی ۵ – آیه خمس ۶ – آیه مودت = قل لا اسئلکم علیه اجراً الا الموده فی القربی
۷ – آیه مباهله = فمن حاجک فیه من بعد ما جائک من العلم فقل تعالوا ندع ابنائنا و ابنائکم و نسائنا و نسائکم و انفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنه الله علی الکاذبین
۸ – آیات ابرار
إنّ الأبرار یشربون من کأس کان مزاجها کافوراً. عیناً‌یشرب بها عباد اللّه یفجّرونها تفجیرا. یوفون بالنذر و‌یخافون یوماً کان شرّه مستطیراً. و‌یطعمون الطعام على حبّه مسکیناً و‌یتیماً و‌أسیراً. إنّما نطعمکم لوجه اللّه لا نرید منکم جزاء و‌لا شکوراً. إنّا نخاف من ربّنا یوماً عبوساً قمطریراً. (انسان : ۵ ـ۱۰)
ابرار در آخرت از جام‌هاى بزرگ لبریز بهشت که چون کافور، سرد و دلپذیر است، می‌آشامند و آن کافورها، خوشبوى و شیرین است. این آب، آمیخته است به آب چشمه‌اى که براى بندگان خاص خود خلق شده و هر کجا بخواهند، آن کاسه‌ها حاضر است و در قصرها مهیا است. این آب گوارا مثل این است که در عمارات و ابنیه بهشت،
۹ – آیه التقاء بحرین
این آیه از جمله آیاتى است که علاوه بر معنا و تفسیر ظاهری، به حکم تفسیر باطنى بر آن حضرت منطبق است:
مرج البحرین یلتقیان.بینهما برزخ لایبغیان. یخرج منهما اللؤلؤ والمرجان.(الرحمن:۱۹ـ۲۲)
غالب مفسّران و محدثان و مورخان فریقین، معتقدند که شأن نزول این آیات درباره تلاقى بحر نبوت و ولایت و درباره حضرت فاطمه(س) و علی(ع) است.
علامه بحرانی، دوازده روایت که بعضى از آنها از طریق اهل سنت نقل شده، ذکر می‌کند که مراد از «بحرین» على و فاطمه هستند که هیچ گاه بر یگدیگر، بغى و سرکشى نمی‌کنند.
۱۰ – إنّا أنزلناه فى لیله القدر : اساسا شناخت حقیقت فاطمه (سلام الله علیها) جز برای معصومین ممکن نیست و سبب نامگذاری ایشان به فاطمه هم همین است.
ثانیاً : قرآن تز کفانا کتاب الله را رد می کند و می فرماید:
النحل : ۴۴ بِالْبَیِّناتِ وَ الزُّبُرِ وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ
[همه پیامبران را] با دلایل روشن و کتابهاى آسمانى [فرستادیم]، و قرآن را [هم] به سوى تو نازل کردیم به خاطر اینکه براى مردم آنچه را که براى [هدایتشان] به سویشان نازل شده بیان کنى و براى اینکه [در پیامبرى تو و آنچه را به حق نازل شده] بیندیشند. (۴۴)النحل : ۶۴ وَ ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ إِلاَّ لِتُبَیِّنَ لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُوا فیهِ وَ هُدىً وَ رَحْمَهً لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ
ما این کتاب را بر تو نازل نکردیم مگر براى اینکه حقایقى را که در آن اختلاف کردهاند، براى آنان توضیح دهى [تا از آرا، نظریات وسلیقههاى باطلشان نسبت به حقایق دست بردارند] و براى مردمى که ایمان دارند [مایه] هدایت و رحمت باشد. (۶۴)
خداوند ابلاغ تبیین قرآن را به رسول خدا داده و می فرماید برای روشن شدن آنچه که خدا در قرآن اراده معنی کرده باید به رسول خدا مراجعه کنید . تبیین یعنی روشنگری ، و قرآن کتاب خود آموز نیست.
برای بحث در این که حضرت مریم افضل است یا حضرت زهرا، جز پرسیدن از رسول خدا، راه دیگری نداریم. زیرا این از مطالبی است که جز خبر دادن خدا و رسول ، راه دیگری بدان نیست.
در زمان رسول خدا هم این برداشت را داشتند . از ایشان پرسیدند و حضرت جواب دادند که گر چه ایشان بر زنان جهان برتری دارد ،ولی برتری مربوط به زنان زمان خودش بوده، نه مطلق و در همیشه زمان . حضرت زهرا برگزیده مطلق بر زنان همیشه زمان ها از اولین تا آخرین می باشد.(امالی، صدوق، ص۱۷۵و ۵۵۴، ۵۷۵، اول، مؤسسه بعثت، ص۱۴۱۷ قمری.))
امتیاز خصوصى حضرت مریم(س) بر دیگر زنان، چگونگى زاییدن حضرت عیسى(ع) بیان شده و در سر بیان «واصطفیک على نساء العالمین» آمده است: «بیان این جمله براى این است که دیگر زنى نتواند چنین دعوایى بکند و بهانه به دست بیاورد». بنابراین اگر آیه داراى قید زمانى نباشد، حضرت مریم(س) را فقط در چگونگى فرزند آوردن از همه زنان جهان ممتاز دانسته است و این نافى برترى حضرت زهرا(س) در کمالات عالیه انسانى نیست.
ابن عباس نقل می کند که بعد از نزول آیه ی تطهیر : ما دیدیم که رسول خدا نه ماه تمام، هر روز وقت هر نمازی در خانه علی بن ابی طالب می آمد و می فرمود: درود و رحمت و برکات خدا بر شما اهلبیت(ع) باد. نماز! خداوند شما را مشمول رحمت خویش قرار دهد . این عمل را پیامبر هر روز پنج بار تکرار می کرد.
همین مضمون با اندکی تفاوت توسط انس بن مالک، ابی برزه، ابی الحمراء و ابوسعید خدری نقل شده است.
زمخشری(م ۵۲۸ ق) در ذیل آیه مودت می گوید:
این آیه نازل شد و پیامبر فرمود:
من مات علی حب آل محمد مات شهید، الا و من مات علی حب آل محمد مات مغفوراً له، الا و من مات علی حب آل محمد مات تائباً…
هر کس با محبت آل محمد بمیرد شهید از دنیا رفته. آگاه باشید هر کس با محبت آل محمد از دنیا برود بخشوده است. آگاه باشید هر کس با محبت آل محمد از دنیا برود، با توبه از دنیا رفته است… .
حدیث کساء : مشهور شیعه و سنی است و نیاز به توضیح ندارد. و صدها روایت مشترک مشهور دیگر.
