آیین بندگى و نیایش (ترجمه ى عدة الداعى – شیخ احمد بن فهد حلى ) قسمت هفتم

دعا

فايده
هر روز، دوازده قسمت مى شود و هر قسمت آن منسوب به يكى از ائمه دوازدهگانه – عليهم السلام – است كه مناسب است در آن ساعت، توسل به آن امام.
و دعايى نيز مخصوص آن ساعات در كتاب شريف مصباح نقل گرديده است.(7)
سيد طاووس (ره) نيز آورده كه روزهاى هفته به ائمه – عليهم السلام – منسوب است و در هر روز، ميهمان انهايم، بنابر اين زيارت آن امام يا ائمه به ترتيب زير در آن روز، مناسب است (8):
شنبه: مخصوص پيامبر اكرم – صلى الله عليه وآله و سلم – است.
يكشنبه: مخصوص امير المومنين على بن ابى طالب – عليه السلام – است.
دو شنبه: مخصوص امام حسن و امام حسين – عليهم السلام – است.
سه شنبه: مخصوص امام زين العابدين، امام باقر و امام صادق – عليهم السلام – است.
پنجشبنه: مخصوص امام حسن عسكرى – عليه السلام – است.
و جمعه: مخصوص وجود مبارك امام مهدى – عليه السلام – است.
و – شب قدر: 
اين شب در ماه مبارك رمضان قرار دارد ولى مشخص نيست كه كدام شب است. ممكن است يكى از سه شب نوزدهم يا بيست و يكم يا بيست و سوم باشد، لكن بر شب بيست و سوم تاكيد شده است.
ز: شبهاى احيا: 
چهار شب است كه احيا و بيدارى در آن مستحب است، اين شبها عبارتند از:
1 – شب اول ماه رجب.
2 – شب نيمه شعبان.
3 – شب عيد فطر.
4 – شب عيد قربان.
نقل است كه:
80 – براى امير المومنين – عليه السلام – شگفت انگيز بود كه در اين شبها بيكار بماند (و عبادت نكند).(9)
ح – روز عرفه: 
اين روز، روز و طلب حاجت به درگاه الهى است لذا با اينكه روزه اش ‍ مستحب موكد هم هست ولى اگر كسى در اثر روزه، ضعيف شود و نتواند دعا كند، روزه نگرفتن و دعا خواندن بهتر است.(10)
ط – هنگام وزش باد. 
ى – هنگام اذان ظهر. 
ك – هنگام نزول باران. 
ل – هنگام ريزش اولين قطره از خون شهيد: 
زيد شحام از امام صادق – عليه السلام – روايت كرده است كه حضرت فرمود:
81 – اطْلُبُوا الدُّعَاءَ فِي أَرْبَعِ سَاعَاتٍ عِنْدَ هُبُوبِ الرِّيَاحِ وَ زَوَالِ الْأَفْيَاءِ وَ نُزُولِ الْمَطَرِ وَ أَوَّلِ قَطْرَةٍ مِنْ دَمِ الْقَتِيلِ الْمُؤْمِنِ فَإِنَّ أَبْوَابَ السَّمَاءِ تُفَتَّحُ عِنْدَ هَذِهِ الْأَشْيَاءِ.

يعنى: در چهار وقت به دنبال دعا باشيد: وزش باد، زوال سايه ها (كه همان ظهر سايه شرعى است)، نزول باران و اولين قطره از خون مؤ من؛ چون در اين اوقات، درهاى آسمان گشوده خواهد شد.
و نيز از آن حضرت نقل شده است كه فرمود:

82 –إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ فُتِّحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَأَبْوَابُ الْجِنَانِ وَقُضِيَتِ الْحَوَائِجُ الْعِظَامُ يعنى: وقتى زوال آفتاب (ظهر شرعى) فرا رسيد، درهاى آسمان و درهاى بهشت گشوده خواهد شد و حاجتهاى بزرگ بر آورده خواهد گرديد.
سوال شد از چه هنگام؟ فرمود:

– فَقُلْتُ مِنْ أَيِّ وَقْتٍ فَقَالَ­ع مِقْدَارَ [بِمِقْدَارِ] مَا يُصَلِّي الرَّجُلُ أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ مُتَرَسِّلاً يعنى: پس گفتم از چه وقت پس فرمود به مقدارى كه بتوان يك نماز چهار ركعتى، بدون عجله و سر فرصت خواند.
م – از طلوع فجر (اذان صبح) تا طلوع آفتاب: 
ابو الصباح كنانى از امام باقر – عليه السلام – اين چنين روايت كرده است كه:

83 – إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يُجِيبُ [يُحِبُ‏] مِنْ عِبَادِهِ [الْمُؤْمِنِينَ‏] كُلَّ [عَبْدٍ] دَعَّاءٍ فَعَلَيْكُمْ بِالدُّعَاءِ فِي السَّحَرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ فَإِنَّهُ سَاعَةٌ تُفَتَّحُ‏ فِيهَا أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ تُقْسَمُ فِيهَا الْأَرْزَاقُ وَ تُقْضَى فِيهَا الْحَوَائِجُ الْعِظَامُ.

يعنى: خداوند متعال از بين بندگانش آنكه بيشتر اهل دعاست را اجابت مى كند پس دعا كنيد در سحرها تا طلوع آفتاب؛ چون درهاى بهشت در اين هنگام باز مى شوند، روزیها در اين زمان تقسيم مى گردند و حاجتهاى بزرگ در اين وقت بر آورده مى شوند.
————————————————————————-
1- در تابستان به جهت شدت گرما از اتاق خارج شده، در بيرون بسر مى بردند، ولى در زمستان به جهت سرما به انجا بر مى گشتند. مرحوم طبرسى ( قده ) در مكارم الاخلاق همين دو خبررا نقل كرده با اين تفاوت كه در خبر اول دارد: عنه (اى الامام الصادق-عليه السلام-قال: كان رسول الله-صلى الله عليه وآله و سلم-اذا خرج من البيت فى الصيف خرج يوم الخميس و اذا اراد ان يدخل فى الشتاء من البرد دخل يوم الجمعه، (الفصل التاسع فى المسكن، فى وقت الدخول فى البيت و الخروج عنه، ص 128).
2-در حديث 258 خواهد آمد.
3-سوره يوسف، آيه 98.
4-عن عبد الله بن سنان قال سالت ابا عبد الله عليه السلام عن السساعه التى يستجاب فيها الدعاء يوم الجمعه. قال: ما بين فراغ الامام من الخطبه الى ان تستوى الصفوف، و ساعه اخرى من اخر النهار الى غروب الشمس.
5-اگر تمام طول شب را به دوازده قسمت تقسيم كنيم، هفتمين قسمت آن منظور است.
6-ر. ك. روايات شماره 651، 652 و 653.
7-ر. ك. حاشيه كتاب مفاتيح الجنان.
8-ر. ك: متن كتاب مفاتيح الجنان.
9-عن جعفر بن محمد عن ابيه عن على-عليه السلام-قال: كان يعجبه ان يفرغ نفسه اربع ليال من السنه: اول ليله النحر، و ليله الفطر، و ليله النصف من شعبان، (وسائل الشيعه، ج 5، باب 35 از ابواب صلوه العيد، ح 3، ص 139)
10-از بهترين ادعيه معصومين-عليهم السلام-دعاى عرفه امام حسين و دعاى عرفه امام زين العابدين-عليهم السلام-است كه در اين روز از خواندن آن دو با توجه به معنا و مضامين عالى آنها، غفلت نگردد.