آیات و احادیث درباره توبه

آیات و احادیث درباره توبه :

وَ هُوَ الَّذِى یَقْبَلُ التَّوْبَهَ عَنْ عِبَادِهِ وَ یَعْفُواْ عَنِ السَّیَِّاتِ وَ یَعْلَمُ مَا تَفْعَلُون } سوره شوری آیه ۲۵ ‏ }

و اوست کسى که از بندگانش توبه می ‏پذیرد و از گناهان در می ‏گذرد و آنچه را که می ‏کنید، می ‏داند.

امیدوار بودن به خدا و مایوس نگشتن از درگاه او :

۱- سوره انعام آیه ۱۳۳: و پروردگار بی نیاز شما صاحب رحمتی بسیار عام گستر است.

۲- سوره انعام آیه ۱۴۷: و پروردگار شما صاحب رحمتی وسیع است و عجله در عقوبت گناهکاران نمی کند.

۳- سوره اعراف آیه ۱۵۶ : همانا رحمت و بخشش من تمامی اشیاء و موجودات را فرا گرفته است.

۴- سوره حجر آیه ۵۶ : و گفت ابراهیم(ع) به قومش کیست که مایوس شود از درگاه خدا و رحمت پروردگار به جز گمراهان.

۵- سوره زمر آیه ۵۳ : بگو به بندگانم ای آن کسانی که اسراف نمودید، در ارتکاب گناهان، مایوس و ناامید نشوید از رحمت من البته خدا گناهان شما را تماماً می آمرزد.

۶- یوسف آیه ۸۷ : ناامید نباشید از رحمت خدا که همانا ناامید نمی شود کسی از رحمت خدا مگر مردمانی که کافرند به خدا.

۷- شخصی از امام علی(ع) پرسید: بزرگترین گناه کبیره کدام است؟ آن حضرت در پاسخ فرمودند: مایوس و ناامید شدن از رحمت الهی. میزان الحکمه جلد ۳صفحه ۴۶۲

۸- رسول خدا(ص): اگر آنقدر خطا کنید که خطاهایتان به آسمان رسد و سپس توبه کنید، خداوند توبه شما را می پذیرد؛ از درگاه او ناامید نباشید. نهج الفصاحه صفحه۲۳۱

۹- رسول خدا(ص): گناهکاری که به رحمت خدا امیدوار است از عابد مایوس به درگاه خدا نزدیکتر است. نهج الفصاحه صفحه ۴۷۷

۱۰- رسول خدا(ص): خداوند به داود نبی وحی فرمود: ای داود همانطور که کسی نمی تواند جلوی نورافشانی خورشید را بگیرد، همانطور هم کسی نمی تواند جلوی رحمت وسیع من را به بندگانم بگیرد. کلیات حدیث قدسی صفحه ۱۸۹

۱۱- حدیث قدسی: ای داود قسم به عزت و جلالم که اگر همه اهل آسمان و زمین به من امیدوار باشند، و از من درخواست نمایند و من خواسته و حاجات هر یک از آنها را برآورده می کنم اگر چه خواسته های هر یک از آنان به اندازه هفتاد برابر دنیای شما باشد و انجام این امور برای من مانند این است که هرکدام از شما سوزنی را به دریا فروببرد و آن را بیرون آورد آیا این کار چیزی را از آب دریا کم می کند؟ کلیات حدیث قدسی صفحه ۱۹۵

۱۲- امام حسن عسگری(ع): خداوند متعال خطاب به بندگانش می فرماید: ای بندگان من همه شما گناهکار هستید مگر کسانی را که من از گناه باز دارم. پس هر کس معتقد باشد که من می توانم او را ببخشم و با این حُسن ظَن به من، از من طلب مغفرت نماید هر آینه او را می بخشم و برایم گناهان او هر چند زیاد باشد مهم نیست چه اگر همه مخلوقاتم از اول و آخر زنده و مرده و تر و خشک همه جمع شوند و از رحمت من مسئلت نمایند تمام حاجات ایشان را می دهم و از رحمت وسیع من چیزی کم نمی شود. کلیات حدیث قدسی صفحه ۳۴۱

خداوند بندگان توبه کار را دوست دارد

۱۳- سوره بقره آیه ۲۲۲ : همانا خداوند متعال توبه کنندگان و پاکیزگان را دوست می دارد.

۱۴- سوره طه آیه ۸۲ : بگو به بندگانم همانا من البته آمرزنده کسی هستم که توبه کند و سپس کار نیک نماید و او را به راه راست هدایت کنم.

۱۵- حدیث قدسی: اگر آنهائی که به من پشت کرده اند می دانستند که من چه اندازه انتظار دیدن آنها را می کِشم و چه مقدار مشتاق توبه و بازگشت آنها هستم هر آینه از شدت شور و شوق نسبت به من جان می دادند و تمام بند بند اعضایشان به خاطر عشق به من از هم جدا می شد. اصرار صلوه صفحه ۱۹

صیاد پی صید دویدن عجبی نیست

صید از پی صیاد دویدن مزه دارد

۱۶- حضرت باقر(ع):خداوند به توبه بنده اش خوشحال تر است از مردی که عقیم است و سپس دارای فرزند می شود و از شخصی که گمشده اش را پیدا می کند و از تشنه ای که درحال جان دادن به آب می رسد. میزان الحکمه جلد ۱ صفحه ۵۴۷

۱۷- حضرت باقر(ع): هرگاه مردی در شب تاریک شتر و توشه و اهل و عیالش را در بیابانی گم کند و سپس در حین تلاش برای یافتن ایشان یک مرتبه ایشان را بیابد چقدر خوشحال می شود پس خداوند متعال بیشتر از این شخص نسبت به بنده اش که توبه می کند و به سوی او باز می گردد، خوشحال می شود. اصول کافی ج ۴ صفحه ۱۶۷

روایت شده که خداوند شادمانتر است به توبه بنده مومنش از مردی که در بیابان قافله ای است، درهنگام حرکت قافله شتر او گم می شود، شبی بسیار تاریک است در آن تاریکی میان بیابان از شتر خود جستجو می نماید، کاروان حرکت میکند آن مرد به همراه خود نه خوراک ونه آبی دارد آنقدر در پی شتر تفحص میکند تا مایوس میشود با یک دنیا یاس و نا امیدی به جای اول (فرودگاه قافله) برمیگردد، درآن تاریکی سر به زانو میگذارد، تنها است وسیله دفاع ندارد هر آن منتظر است حیوانات درنده به او حمله کنند و پاره پاره اش نمایند در چنین موقعیت حساسی اگر شخصی پیدا شود شترش را به او بدهد و سوارش کند بگوید حرکت کن تا تو را به کاروان برسانم ، با این خصوصیات آنمرد از پیدا شدن چنین شخصی چقدر شاد و مسرور میشود خداوند از توبه بنده اش بیش از مرد عقب مانده از کاروان ، سرور و خوشحالی دارد. انوارنعمانیه صفحه ۸۸ ، پند تاریخ جلد ۴ صفحه ۲۳۱

 

توبه و پشیمانی از کارزشت :

۱۸- سوره نساء آیه ۱۱۰: هر کس بدی کند یا ظلم کند به نفس خود با ارتکاب گناهان و سپس آمرزش بخواهد از خدا و توبه نماید خدا را آمرزنده مهربان می یابد.

۱۹- سوره شوری آیه ۲۵: اوست خداوندی که قبول می کند توبه را از بندگان خود و در می گذرد از بدیهای ایشان هر قدر که بد کرده باشند و می داند آنچه را که می کنید در پنهان و آشکار.

۲۰- سوره اعراف آیه ۱۵۳ : و آن کسانی که عملهای بد کردند و توبه نمودند بعد از اعمال زشت خود البته پروردگار تو آمرزنده مهربان است و توبه ایشان را قبول نماید.

۲۱- سوره رعد آیه ۲۷ : و خدای تعالی هر که را به سویش تضرع و ناله و توبه کند، توبه اش را می پذیرد.

۲۲- سوره اسراء آیه ۲۵ : خدا هر که را که با نیت پاک به درگاه او تضرع و توبه کند البته خواهد بخشید.

۲۳- حضرت صادق(ع): نیست بنده ای که گناهی کند سپس پشیمان گردد جز اینکه خداوند قبل از آنکه آن شخص به زبان از او طلب آمرزش و استغفار کند او را می آمرزد. اصول کافی جلد ۲ صفحه ۴۲۷

۲۴- رسول خدا(ص): توبه دری دارد که پهنای آن به اندازه وسعت مشرق تا مغرب است و تا خورشید از مغرب طلوع نکند، این در بسته نمی شود.

نهج الفصاحه صفحه ۱۷۷

۲۵- حضرت صادق(ع): روز قیامت در موقف سنجش اعمال، هرگاه شخص گناهکار در مقام عذرخواهی بگوید: پروردگارا نادان و بی خبر بودم اسیر شهوت و غضب بودم گرفتار هوی و هوس بودم و در مقاومت شیطان عاجز بودم. در جواب تمام عذرهایش به او گفته شود مگرنه این است که باب توبه را بر تو گشود بودیم؟آیا سخت گیری شده بود؟ آیا برای توبه شرائط سخت و بیرون از قدرت قرار داده بودیم؟

۲۶- حضرت کاظم(ع): دوست ترین بندگان در پیشگاه خدا آنهائی هستند که وقتی در فتنه گناه واقع می شوند بسیار توبه کنند. اصول کافی ج ۲ صفحه ۴۳۲

۲۷- امیرالمومنین(ع): عجب دارم از کسی که از رحمت خدا ناامید می شود و حال آنکه محو کننده گناهان را در اختیار دارد. از حضرت پرسیده شد : محوکننده گناهان چیست؟ فرمودند: توبه و استغفار و نیز فرمود: خود را بااستغفار معطر و خوشبو سازید تا بوهای بَدِ گناهان شما را رسوا نکند. عین الحیوه صفحه ۱۸۷

۲۸- رسول خدا (ص) : هیچ کس نزد خدا محبوبتر از جوانِ توبه کار نیست. نهج الفصاحه صفحه ۵۵۴

۲۹- رسول خدا(ص): گاهی بنده ای گناهی می کند و به واسطه آن به بهشت می رود. زیرا گناهانش پیوسته در خاطرش است و او بخاطر همین دائم در حال پوزش و استغفار از خدا می باشد. نهج الفصاحه صفحه ۲۳۱

توبه حقیقی و نشانه های آن :

۳۰- سوره تحریم آیه ۸ : ای کسانی که ایمان آوردید، به سوی خدا توبه کنید توبه ای نصوح امید است که او بپوشاند گناهان شما را و شما را وارد باغهائی در بهشت کند که در زیر آن نهرهای زیبا جاری است.

۳۱- حضرت صادق(ع): ابوالصباح کنانی گوید از حضرت صادق(ع) درباره قول خدای تعالی سوره تحریم آیه ۸ پرسیدم فرمودند: منظور از توبه نصوح این است که بنده از گناه توبه کند و تصمیم بگیرد که دیگر به آن گناه باز نگردد. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۸

۳۲- حضرت رضا(ع): کسی که از گناهی توبه کند در حالی که از آن دست برنداشته و آن را بجای می آورد همچون مسخره کننده پروردگار خویش است.   اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۲

* توبه بر لب سبحه بر کف دل پراز شوق گناه*

*معصیت را خنده می آید ز استغــــــــــــفار ما *

۳۳- حضرت صادق(ع): توبه از گناهان شرایطی دارد که از جمله آنها عبارتند از:

۱- همواره انسان در برابر خدا اعتراف کند به گناهانی که انجام داده که این یادآوری او را از غرور و ارتکاب دوباره گناهان باز می دارد.

۲- پشیمانی واقعی از گناهانی که قبلاً انجام داده است.

۳- از اینکه در مابقی عمر مجدداً مرتکب گناه شود، ترسان باشد.

۴- از اینکه خلاف امر خدا را انجام داده و نتوانسته اطاعت خدا را بکند، گریان و متاسّف باشد.

۵- همواره نفس خود را از میل به شهوات باز دارد.

۶- آنچه از واجبات به گردن او مانده قضایش را بجای آورد و حقوقی را که بر عهده دارد به جای آورد.

۷- از هم نشینان و دوستان بد دوری کند.

ترجمه مصباح الشریعه

۳۴- حضرت صادق(ع): ابوبصیر گوید: به امام(ع) گفتم: معنی توبه نصوح چیست؟ فرمود: یعنی توبه از گناهی که هرگز دیگر به آن بازنگردد گفتم :

پس کدامیک از ماست که بتواند این کار بکند فرمود:

ای ابوبصیر به راستی که خداوند آن بندگانش را که زیاد فریب بخورند و زیاد توبه کنند را دوست می دارد.  اصول کافی جلد ۲ صفحه ۴۳۲

۳۵- امیرالمومنین(ع): شخصی در حضور مولا علی(ع) گفت: استغفرالله. حضرت فرمودند:

ساکت باش مادرت به عَزایت گریه کند. آیا می دانی استغفار چیست؟

استغفار کار مردان عالی مقام است که شش شرط دارد:

۱- پشیمانی و حسرت از اعمال گذشته

۲- عزم بر ترک گناه برای همیشه

۳- اداء کردن حقوق مردم که بر عهده اش است

۴- اداء کردن حقوقی که از جانب خدا بر او واجب بوده و قضاء شده

۵- آنچه از گوشت بدنش از حرام روئیده با گرسنگی و غم و اندوه و گریه بر گناهان آبش کند تا پوست به استخوان رسیده و از نو گوشت بروید

۶- زحمت عبادت را به خود بچشاند چنانچه خوشی و شیرینی گناه را به خود چشانده است. وسائل الشیعه ج ۱۱ صفحه ۳۶۱

۳۶- امام باقر(ع): هر گناه نشانه های توبه از توبه کنندگان آشکار نگردد، او توبه کننده حقیقی نیست و آن نشانه اینهاست:

۱- آن کسانی که ادعای حقی بر او دارند، را راضی کند.

۲- نماز و سایر اعمال دینی اش که قضاء شده اعاده نماید

۳- در برابر مومنان و بندگان متواضع باشد

۴- خود راازهواهای نفسانی و شهوانی حفظ کند.

میزان الحکمه ج۱ص۵۴۸

توبه واقعی گناهان را از بین می برد و به نیکیها تبدیل می کند:

۳۷- سوره فرقان آیه ۷۰ : و آن کسانی که از گناهان توبه کنند و با ایمان به خدا عمل صالح به جای آورند، پس خداوند گناهان آنها را می آمرزد و  گناهانشان رابه نیکیها تبدیل می کند.زیرا که خداوند در حق بندگانش بسیار آمرزنده و مهربان است.

۳۸- حضرت صادق(ع): هنگامی که بنده ای توبه حقیقی کرد خداوند او را دوست می دارد و در دنیا و آخرت گناهان او را می پوشاند و هر چه از گناهان که دو فرشته موکل بر او برایش نوشته اند از یادشان ببرد و به اعضای بدنش وحی می کند که گناهان او را پنهان کنید و به نقاطی از زمین که او در آنجا گناه کرده است فرمان می دهد که گناهان او را پنهان کنید. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۳

۳۹- سوره انفال آیه ۳۸ : بگو ای پیغمبر به کسانی که کافر شدند اگر پایان دهند برگناهان و کردار زشت خویش که در گذشته کردند و توبه کنند، پس می آمرزد خداوند گناهان پیشین ایشان را.

۴۰- پیامبر اکرم(ص): گروهی نزد رسول خدا(ص)آمدند وعرض کردند : ای رسول خدا(ص)ما در زمان جاهلیت اعمال زشتی انجام داده ایم و اکنون که ایمان آورده ایم از آن اعمال خویش پشیمان هستیم حال خدا با ما بعد از مرگ چگونه برخورد می کند؟ حضرت در پاسخ فرمودند: خداوند از قلوب شما آگاه است اگر شما واقعاً از گناهان گذشته خویش ناراحت باشید و ازهم اکنون که ایمان آورده اید تصمیم داشته باشید که به آن گناهان باز نگردید خداوند طبق همین نیت با شما برخورد می کند و گناهانی را که شما در گذشته انجام دادید را هم می آمرزد. اصول کافی جلد ۳

۴۲- سوره اسری آیه ۲۵ : و پروردگار شما به آنچه در نفسهای شماست داناتر است اگر نیکوکار شدید، پس او برای گروندگان آمرزنده می باشد.

توبه و انجام اعمال نیک و جبران گناه :

۴۳- سوره توبه آیه ۵ : پس اگر توبه کردند و نماز را برپا داشتند و مال خود را پاک کردند همانا خدا را آمرزنده و مهربان می یابند.

۴۴- قصص آیه ۶۷ : و اما هر که توبه کرد از گناهان و ایمان آورد و اعمال صالح انجام داد پس امید است که از رستگاران باشد.

۴۵- انعام آیه ۵۴ : نوشته است پروردگار شما بر ذات مقدس خود رحمت را برای آن کسانی که از روی جهالت گناه نمودند و پس از آن توبه کردند ازعمل بد خود واصلاح کردن امور خویش را پس خداآمرزنده مهربانست.

۴۶- رسول خدا(ص):مردی نزد پیامبر اکرم(ص)آمد وعرض کرد گناهانم بسیار شده اند و اعمال نیکم اندک است. پیامبر(ص) فرمودند: سجده های بسیار به جای آور چرا که سجده گناهان را آنچنان می ریزد که باد برگهای درختان را می ریزد. بحارالانوار جلد ۸۵ صفحه ۱۶۲

۴۷- پیامبر اکرم(ص): بعضی از گناهان هستند که نماز و صدقه و سایر اعمال نیک آنها راجبران نمی کند شخصی پرسید: پس جبران آن با کدام عمل است؟

آن حضرت فرمودند: تحمل سختی هایی که از جانب کسب و کار به انسان می رسد. بحارالانوار جلد ۷۳ صفحه ۱۵۷

۴۸- رسول خدا(ص): شخصی از رسول خدا(ص) پرسید: چه چیزی گناهان مرا پس از استغفار نابود می کند؟ پیامبر (ص) در پاسخ فرمودند :

۱- اشک ریختن بر گناهان

۲- خصوع و فروتنی در مقابل خدا و بندگانش

۳- بیماریها میزان الحکمه ج ۳ صفحه ۴۶۲

۴۹- حضرت رضا(ع): هر که قادر نباشد بر چیزی که کفاره گناهان خود را بدهد صلوات بر محمد و آل محمد بسیار بفرستد که گناهانش را در هم می شکند.  عین الحیوه صفحه ۴۱۵

۵۰- حضرت صادق(ع): هر کس کار بدی بکند تا هفت ساعت از روز مهلت دارد پس اگر در این مدت سه مرتبه بگوید :

« استغفرو اللهَ الَّذی لا اِله الّا هُوَ الحَیُّ القَیوم ذُوالجَلالِ وَالاِکرامِ و اَتوبُ اِلَیه » خدا گناهانش را بیامرزد. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۱

( البته استغفار شرط هایی دارد که مولا علی (ع) آنرا در حدیثی بیان نموده اند :

امیرالمومنین(ع): شخصی در حضور مولا علی(ع) گفت: استغفرالله. حضرت فرمودند: ساکت باش مادرت به عَزایت گریه کند. آیا می دانی استغفار چیست؟

استغفار کار مردان عالی مقام است که شش شرط دارد:

۱- پشیمانی و حسرت از اعمال گذشته

۲- عزم بر ترک گناه برای همیشه

۳- اداء کردن حقوق مردم که بر عهده اش است

۴- اداء کردن حقوقی که از جانب خدا بر او واجب بوده و قضاء شده

۵- آنچه از گوشت بدنش از حرام روئیده با گرسنگی و غم و اندوه و گریه بر گناهان آبش کند تا پوست به استخوان رسیده و از نو گوشت بروید

۶- زحمت عبادت را به خود بچشاند چنانچه خوشی و شیرینی گناه را به خود چشانده است. وسائل الشیعه جلد ۱۱ صفحه ۳۶۱

۵۱- حضرت صادق(ع): هر بنده ای که گناه کرد، پس برخیزد و وضو بگیرد و دو رکعت نماز به جای آورد و از خداوند طلب آمرزش نماید. برخداست که توبه اش را بپذیرد. وسائل الشیعه جلد ۱۱ صفحه ۳۶۳

توبه به هنگام مرگ قبول نیست :

۵۲- سوره یونس آیه های ۹۰ و ۹۱ : هنگامی که فرعون دریافت حقیقت غرق شدن در دریا را گفت: پروردگارا هم اینک ایمان آوردم. گفته شد به فرعون آیا اکنون ایمان آوردی و حال اینکه پیش از این از نافرمانها بودی.

۵۳- سوره نساء آیه ۱۸ : کسانی که به اعمال زشت تمام عمر اشتغال ورزند تا آنگاه که مشاهده مرگ نمایند و در آن ساعت پشیمان شوند و گویند اکنون توبه کردیم توبه چنین کسی پذیرفته نخواهد شد.

۵۴- حضرت رضا(ع): مردی از امام(ع) سوال کرد: چرا خداوند فرعون را غرق کرد با اینکه ایمان آورد و به توحید اعتراف کرد. فرمود: زیرا فرعون هنگام دیدن عذاب ایمان آورد و توبه و ایمان در آن لحظات مقبول خدا نیست. بحارالانوار جلد۶ صفحه ۲۳

۵۵- رسول خدا(ص): هر کس یکسال پیش از مرگش توبه کند، خداوند توبه اش را می پذیرد. سپس فرمود: یکسال زیاد است. هر کس یک ماه پیش از مرگش توبه کند خداوند توبه اش را می پذیرد. سپس فرمود: یک ماه بسیار است. هر کس یک هفته قبل از مرگش توبه کند، خدا توبه اش را می پذیرد.

سپس فرمود: یک هفته زیاد است.

هر کس یک روز قبل از مرگش توبه کند، خداوند توبه اش را می پذیرد. سپس فرمود: یک روز زیاد است. هر کس پیش از دیدن ملک الموت و جایگاهش در آخرت توبه کند، خدا توبه اش را می پذیرد. اصول کافی جلد ۲ صفحه ۴۴۰

۵۶- حضرت صادق(ع): درباره قول خدای عزوجل سوره نساء آیه ۲۲ « اعمال نیک انجام دهید پیش از آنکه مرگتان فرا برسد و بگوئید: پروردگارا مرگ مرا کمی به تاخیر بینداز تا تدارک گذشته نمایم ». فرموند: منظور این آیه زمانی است که شخص محتضر ملک الموت را ملاقات می کند. پس رو به او کرده می گوید: یک روز مرا مهلت بده تا از گناهان خود توبه کنم وبرای سفر آخرتم توشه ای تهیه کنم.پس ملک الموت گوید: روزهای عمرت به سر آمد. آن شخص گوید: یک ساعت مرا مهلت بده تا توبه کنم. می گوید: ساعتهای عمرت به سر آمد. پس باب توبه بر او بسته می شود و روح از بدنش خارج می شود با هزاران حسرت و ندامت بر عمر گذشته اش.

۵۷- حضرت علی(ع): ای مردم شما همچون مسافرانی هستید که در این دنیا فرمان کوچ داده شدید. پس به سوی قیامت بشتابید و پیش از آنکه مرگتان فرا رسد،آماده باشید زیرا ناگهان آرزوها قطع می شود و ساعت مرگ فرا می رسد و درِ توبه بسته می شود. نهج البلاغه خطبه ۱۸۳

۵۸ حضرت علی(ع): شیطان انسان گناهکار را در آرزوی توبه نگاه می دارد تا آن را به تاخیر اندازد تا زمانی که مرگ او در حال غفلت فرا برسد. نهج البلاغه خطبه ۶۶

چند حدیث دیگر درباره توبه :

۵۹- امام صادق(ع): همانا مومن گناهی می کند و پس از بیست سال به یادش می آید. پس، از خدا راجع به آن گناه آمرزش می خواهد و خداوند بیامرزدش و هر آینه این امر توفیقی از جانب خدا برای اوست که او را مورد لطف و بخشش خویش قرار دهد. وهمانا کافر گناهی می کند وهمان ساعت آنرا فراموش می کند.  اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۲

۶۰- امام باقر(ع): به محمدبن مسلم فرمودند: ای محمّد گناهان مومن که از آن توبه کرده، آمرزیده شده است و باید برای آینده اش پس از توبه کار نیک کند. من گفتم اگر پس از توبه و استغفار از گناهان باز گناه کرد و باز توبه نمود؟ در پاسخ فرمودند: ای محمدبن مسلم تو پنداری که بنده مومن از گناه خویش پشیمان گردد و از آن آمرزش خواهد و توبه کند. سپس خدا توبه اش را نپذیرد گفتم: چند بار این کار را کرده وازخدا آمرزش خواسته. فرمود: هر قدر مومن از آمرزش خواهی به خدا رو کند، و توبه کند خدا هم همان مقدار به آمرزش او باز می گردد هر چند دفعاتش فراوان باشد به راستی که خداوند زیاد آمرزنده و مهربان است و توبه را می پذیرد و از بد  کرداریها می گذرد. مبادا تو مومنین را از رحمت خدا نا امید سازی. اصول کافی جلد ۲ صفحه ۴۳۲

۶۱- امام باقر (ع) : به خدا سوگند ! خداوند از مردم جز دو خصلت نخواسته است : ۱٫ اعتراف به نعمتهای خدا ( شکر گذاری ) تا نعمت را برایشان بیشتر کند.

۲٫ اعتراف کردن به گناهان ( به پیشگاه خدا ) تا خدا گناهان را بیامرزد. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۵۸

۶۲- امام صادق (ع) : همانا مرد ( گاهی ) گناه کند و خدا به وسیله آن او را به بهشت ببرد ، عرض کردم : خداوند به سبب گناه او را به بهشت ببرد ؟ فرمود : آری، هر آینه او گناه کند و پیوسته از گناهی که کرده ترسان است و بر خود خشمناک است (یا توبه می کند) پس خدا به او ترحم می کند و او را به بهشت می برد.

توضیح :

مجلسى (ره ) گوید: این حدیث دلالت کند بر اینکه گناهى که باعث خضوع گردد بهتر از طاعتى است که موجب عجب و خودپسندی باشد.

۶۳- امام صادق (ع) : همانا خداوند دوست دارد بنده ای را که در گناه بزرگ به او توجه کند (و از او آمرزش بخواهد) و دشمن دارد بنده ای را که گناه اندک را کم و خوار شمارد و به آن بی اعتنا باشد ( و به فکر توبه و تدارک آن نباشد ) اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۵۹

۶۴- امام صادق (ع) : امیر المومنین علی (ع) فرموده است : همانا پشیمانی از گناه ، انسان را به دست کشیدن از آن وا میدارد. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۵۹

۶۵- امام رضا (ع) : پنهان کننده کار خوب و نیک ( کردارش ) برابر هفتاد حسنه است ( هرچه کار نیک مخفیانه تر انجام شود حسنات و ثوابش بیشتر است ) ، و آشکار کننده کار بد مخذول است ( زیرا بر گناهی که می کند پافشاری و بی باکی می کند و در مقابل خدا غیوری می کند و برای دیگران تعریف می کند )، و پنهان کننده کار بد آمرزیده است ( این سخن دلالت بر این دارد که اگر کسی هم گناهی انجام داد برای کسی تعریف نکند و توبه واقعی کند ). اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۰

شرح :

مجلسى (ره ) گوید: فاش کننده گناه از نظر بى باکى نسبت بشرع مقدس و بى شرمى مخذول است و توفیق از او گرفته شود، و پنهان کننده آن از نظر شرمى که دارد آمرزیده شود نه از جهت نفاق و دو روئى ، و این خبر دلالت دارد که پنهان داشتن طاعات بهتر از آشکار نمودن آن است چون از ریاء و سمعه دور است.

۶۶- امام صادق (ع) : همانا مومن قصد و نیت انجام کار نیک کند ولی انجام ندهد و برایش یک حسنه نوشته شود ، و اگر کار نیک را انجام دهد ده حسنه برای او نوشته شود ، و همانا مومن قصد و نیت کار ناپسند و بد کند و آنرا انجام ندهد، پس گناهی برای او نوشته نمیشود. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۲

۶۷- از حضرت صادق (ع) درباره آیه ۸ سوره تحریم ( ( ای آنانکه ایمان آوردید توبه کنید به سوی خدا توبه نصوح ) ) حضرت در جواب فرمود : یعنی بنده از گناه توبه کند و دیگر به آن باز نگردد. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۴

۶۸- ابو بصیر راجع آیه ۸ سوره تحریم ((ای آنانکه ایمان آوردید توبه کنید به سوی خدا توبه نصوح)) ازحضرت امام صادق(ع)پرسیدم؟ (که معنای آن چیست؟ ) فرمود :

 آن گناهی است که هرگز به آن بازنگردد ، عرض کردم : کدام یک از ما هست که به سوی گناهی که توبه کرده باز نگردد ؟ ! فرمود : ای ابا محمد همانا خداوند دوست دارد آنکس را که در فتنه (گناه) واقع شود و بسیار توبه کند. ( خدا دوست دارد بنده ای که در گناه ، افتاده بسیار توبه کند )

اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۵

۶۹- امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه بنده استغفار کند (و از خداوند آمرزش خواهد) نامه عملش بالا رود در حالیکه مى درخشد. اصول کافى جلد ۴ صفحه ۲۶۶

۷۰- ائمه اطهار (ع) : خدای عزوجل به توبه کنندگان سه خصلت داده است که اگر یکی از آنها را به تمامی اهل آسمانها و زمین بدهد به سبب آن همگی نجات یابند :

۱٫ خداوند توبه کنندگان را دوست دارد ۲٫ فرشتگان برای توبه کنندگان آمرزش خواهند ۳٫ خداوند به توبه کنندگان نوید امن و رحمت داده است. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۶

۷۱- امام باقر (ع) : به یکی از اصحاب به نام محمد بن مسلم فرمود : گناهان مومن که از آن توبه می کند برای او آمرزیده است ، و باید برای آینده پس از توبه و آمرزش کار نیک کند ، هر آینه به خدا سوگند این فضیلت نیست مگر برای اهل ایمان ، عرض کردم : پس اگر بعد از توبه و استغفار از گناهان باز گناه کند و دوباره توبه کند(چگونه است؟)فرمود : ای محمد بن مسلم آیا باور داری که بنده مومن از گناه خود پشیمان شود و ازآن آمرزش خواهد وتوبه کند وخداوند توبه اش را نپذیرد؟ عرض کردم :

(اگر) چندین باراین کار راکرده (یعنی توبه میکند ولی بازگناه می کند) و باز گناه میکند و بعد توبه می کند و از خدا آمرزش میخواهد ( این چگونه است ؟ ( آیا توبه شان قبول میشود ؟ ) امام (ع) فرمود :

هروقتی که مومن با استغفار و توبه بازگردد ( توبه کند ) خداوند نیز با آمرزش او برمیگردد (گناهش را بیامرزد) وبدرستیکه خداوند آمرزنده مهربان است، توبه را میپذیرد، واز کردارهای بد می گذرد، پس مبادا تومومنان را از رحمت خدا ناامید کنی. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۷

۷۲- ابو بصیر گوید : از امام صادق (ع) از تفسیر خدای عزوجل پرسیدم (که فرماید: همانا آنانکه پرهیزگاری کردند) ((هرگاه شیطان رهگذری خود را بدانها ساید یادآور شوند و بناگاه بینا شوند )) ( سوره اعراف آیه ۲۰۱ ) امام (ع) فرمود :

 او بنده ای است که نیت گناه کند سپس یاد آور خدا شود (به یاد خدا بیفتد) و از انجام دادن گناه خودداری کند، پس این است گفتار خدا (میفرماید) : ((یاد آور شوند و بناگاه بینا شوند)) اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۷

۷۳- حضرت باقر (ع) : کسی که از گناه کردن توبه می کند همانند کسی است که گناه ندارد. و کسی که در گناه کردن اصرار ورزد و در گناه بماند ولی آمرزش و بخشش از خدا خواهد مانند مسخره چی است. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۸ ( یعنی کسی که در گناه بماند و بر ادامه گناه اصرار ورزد ولی از خدا بخشش و آمرزش خواهد مانند مسخره چی است که خود را یا احکام دین را یا پروردگار را مسخره کند).

۷۴- امام صادق (ع) : همانا خدای عزوجل وقتی بنده مومنش توبه کند شاد میشود مانند کسی که چیزی گم کرده وبعد گمشده اش راپیدا کند و خوشحال شود. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۹

۷۵- ائمه اطهار(ع): برای هر چیز داروئی است و داروی گناهان آمرزش خواهی و استغفار است. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۲

۷۶- معاویه بن وهب گوید: (سالى ما) بطرف مکه حرکت کردیم و با ما پیرى بود خداپرست و اهل عبادت (ولى) معترف بمذهب شیعه نبود (واطلاعى از آن نداشت ) و (بمذهب سنیها که تمام خواندن نماز را براى مسافر جایز دانند) نمازش را در راه تمام میخواند وبرادرزاده اى داشت مسلمان(و شیعه مذهب)که همراهش بود، پس آن پیر بیمار شد من ببرادر زاده اش گفتم : کاش مذهب شیعه را بعمویت پیشنهاد میکردى شاید خدا او را نجات دهد؟ همه همراهان ما گفتند: بگذارید پیر مرد بحال خود بمیرد زیرا همین حال که دارد خوب است ، ولى برادرزاده اش تاب نیاورد تا بالاخره بدو گفت : اى عموجان همانا مردم پس از رسولخدا (ص) مرتد شدند جز عده کمى، و على بن ابیطالب مانند رسولخدا(ص)بود که پیروى و اطاعتش لازم بود، و پس از رسول خدا حق و طاعت از آن او بود: گوید: آن پیر مرد نفسى کشید و فریاد زد و گفت : من هم بر همین عقیده هستم ، و جانش از تن بیرون آمد(ومرد)، پس ما شرفیاب خدمت حضرت صادق (ع ) شدیم ، على بن سرى (یکى از همراهان ما) سخن پیر مرد را (یا جریان را) بآنحضرت عرض کرد: حضرت فرمود: او مردیست از اهل بهشت ، على بن سرى عرض کرد: آنمرد جز در آن ساعت از مذهب شیعه هیچ اطلاعى نداشت ؟ فرمود چه چیز دیگر از او مى خواهید؟ بخدا سوگند وارد بهشت شد. اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۷۵

۷۷- عبدالرحمن بن حماد در حدیثى مرفوع از برخى از اصحابش نقل کند که امیرالمؤ منین علیه السلام در کوفه بر منبر بر آمد، خدا را سپاس گفت و ستایش کرد سپس فرمود: اى مردم همانا گناهان سه گونه اند(اینرا فرمود و خاموش نشست) واز سخن گفتن خود دارى کرد، حبه عرنى (که یکى از اصحاب آنحضرت بود) به وى عرض کرد: اى امیرالمؤمنان فردى گناهان سه گونه اند و دم فروبستى ؟ فرمود: من آنها را یاد نکردم جز اینکه مى خواستم شرح دهم ولى تنگى نفسى بر من عارض شد که میان من و سخنم حائل شد، آرى گناهان سه گونه اند: گناهى که آمرزیده است ، و گناهى که آمرزیده نشود،وگناهى که برصاحبش هم امیدوار وهم بیمناکم، عرض کرد: اى امیرالمؤ منان آنها را براى ما بیان فرما.

فرمود: آرى اما گناه آمرزیده : گناه آن بنده ایست که خداوند او را در دنیا بر گناهش عقوبت کند پس خدا بردبارتر و کریمتر از آن است که بنده خود را دوباره عقوبت کند، و اما گناهى که آمرزیده نشود ستمکاریهائى است که بندگان برخى به برخى کنند، زیرا چون خداوند تبارک و تعالى (بوسیله پیمبران و احکام ) بر خلقتش عیان شد بخودش سوگند یاد کرده و فرموده است : بعزت و جلالم سوگند که ستم هیچ ستمکارى (بدون کیفر) از من نگذرد گرچه زدن مشتى بمشتى باشد یا مالیدن (دستى ) بدستى باشد (از روى لذت و هوسرانى ) و گرچه شاخ زدن شاخدارى به بیشاخى باشد پس براى بندگان ازیکدیگر قصاص گیرد تا ستمى ازکسى برکسى (بدون کیفر) نماند، سپس آنها را (خداوند) براى حساب بر انگیزد، و اما گناه سوم گناهى است که خداوند بر خلقش پنهان داشته ، و توبه از آنرا بر گنهکار روزى کرده ، و بوضعى در آمده که از گناهش بیمناک و بپروردگارش امیدوار است ، پس ما براى او (یعنى این شخص گنهکار) همان حال را داریم که خودش آن حال را براى خود دارد امید رحمت براى او داریم ، و از عذاب نیز بر او بیمناکیم . اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۷۸

۷۸- حمران گوید: از حضرت باقر علیه السلام پرسیدم از مردیکه (زناى با زن شوهر دار کرده است ) و حد بر او جارى شده و سنگسار شده آیا در آخرت هم عقاب شود؟ فرمود: خدا کریم تر از آن است (که با اینکه در دنیاکیفر شده درآخرت نیز اورا کیفر کند).اصول کافى جلد۴صفحه۱۷۹

۷۹- حضرت باقر علیه السلام فرمود: چون خداى عزوجل خواهد که بنده اى را که داراى گناهیست اکرام کند او را به بیمارى گرفتارى کند، و اگر اینکار را نکند به نیازمندى مبتلایش سازد،و اگر اینکار را با او نکرد مرگ را بر او سخت کند تا بدان واسطه گناهش را جبران کند (وبگناهش مکافات کند)فرمود وچون بخواهد بنده ای راکه حسنه اى درنزدش ‍دارد خوار کند تنش را سالم کند و اگر اینکار را درباره اش نکند روزیش را فراخ گرداند ،واگر آنرا هم درباره اش انجام ندهد مرگ رابر اوآسان کند تا بدان سبب درعوض آن حسنه اورا پاداش دهد. اصول کافى جلد۴صفحه۱۷۹

۸۰- و نیز حضرت صادق علیه السلام فرمود: که رسولخدا(ص)فرمود: خداى عزوجل فرماید بعزت و جلالم سوگند من بنده اى که بخواهم رحمتش کنم از دنیا بیرون نبرم تا اینکه هر گناهى کرده است (عوضش را) یا بوسیله بیمارى در تنش ، یا بتنگى در روزیش ، یا با ترس و هراس در دنیایش ، و اگر باز هم چیزى بماند مرگ را بر او سخت کنم ، وبعزت و جلالم سوگند بنده اى را که بخواهم عذاب کنم از دنیا بیرون نبرم تا هر کارى نیکى انجام داده(عوض کاملش) را باو بدهم: یا بفراخى در روزیش، ویا بسلامت در تنش، ویا بآسودگى خاطر در دنیایش، واگر باز هم چیزى باقى ماند مرگ را بر او آسان کنم. اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۰

۸۱- حضرت صادق (ع ) فرمود: همانا مؤ من خواب هولناک ببیند و (بواسطه همان ترسى که کرده ) گناهش آمرزیده شود، و تنش رنج کار ببیند پس گناهش آمرزیده شود. اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۰

۸۲- و نیز فرمود امیرالمؤمنین علیه السلام درتفسیر گفتار خداى عزوجل : ((و هر چه به شما رسد از پیش آمدها پس به سبب چیزى است که فراهم کرده اند دستهاى شما و خداوند در گذرد از بسیارى گناهان))(سوره شورى آیه ۳۰) فرمود: هیچ پیچ خوردن رگى نیست ، و نه برخورد به سنگى ، و نه لغزش گامى ، و نه خراش دادن چوبى ، جز بخاطر گناهى ، و هر آینه آنچه را که خداوند در گذرد بیشتر است ، پس هر که را خداوند در دنیا به کیفر گناهش شتاب کرد پس، آن خداى عزوجل، والاتر و کریمتر و بزرگوار تر از آنست که دوباره در آخرت او را کیفر کند. اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۱

۸۳- حضرت باقر علیه السلام فرمود: رسول خدا صلى اللّه علیه و آله فرمود: پیوسته غم و اندوه گریبانگیر مؤ من باشند تا براى او گناهى بجا نگذارند. اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۱

۸۴- حضرت صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا صلى اللّه علیه و آله فرموده است : خداى عزوجل فرماید: هیچ بنده اى نباشد که من بخواهم او را به بهشت ببرم جز آنکه او را ببلائى در تنش دچار کنم ، پس اگر آن کفاره گناهانش شد (که پاک ) و گرنه هنگام مرگش بر او سخت گیرم تا نزد من آید و گناهى بر او نباشد سپس او را به بهشت برم ، و هیچ بنده اى نباشد که بخواهم او را به دوزخ برم جز آنکه تنش را سالم کنم ، پس اگر بدان سبب آنچه از من خواهد به پایان رسد (حسابش پاک شود) و گرنه از ترس آنکه بر او تسلط دارد آسوده خاطرش کنم ، پس اگر طلبى که نزد من دارد بدان پایان یابد (که رها شود) و گرنه روزیش را بر او فراخ کنم ، پس اگر طلبش از این تمام شود (که او را بس باشد) و گرنه (در آخر کار) مرگ را بر او آسان کنم تا نزد من آید و هیچ کردار نیکى نزد من نداشته باشد سپس او را بدوزخ برم . اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۲

۸۵- حضرت صادق (ع ) فرمود: گناهانیکه نعمت ها را دگرگون سازند تجاوز(بدیگران )است، وگناهانیکه پشیمانى ببار آورند کشتن (وآدمکشى) است، و آن گناهانى که بلاها نازل کند ستم است ، و آنها که پرده را بدرند شرابخواریست ، و آنها که روزى را نگهدارند (و در نتیجه کم شود) زنا است ، و آنها که در نابودى شتاب کنند قطع رحم است ؛ و آنها که دعا را برگردانند و فضا را تیره و تار کنند نافرمانى و آزردن پدر و مادر است . اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۴

۸۶- ابن بکیر گوید: از حضرت صادق(ع)از گفتار خداى عزوجل پرسیدم (که فرماید) ((وهرچه مصیبت بشما رسد بواسطه آن چیزى است که خودتان کرده اید)) حضرت (دنباله آیه را خواند و) فرمود: ((و از بسیارى از گناهان بگذرد)) (سوره شورى آیه ۳۰) گوید: من عرض کردم : مقصودم دنباله آیه نبود (بلکه ) بفرمائید آنچه به على علیه السلام و آنانکه مانند او بودند از خاندانش رسید از همین باب بود؟ (یعنى آنها چه کرده بودند که آنهمه مصیبت و بلا بدانها رسید؟) فرمود: همانا رسولخدا (ص ) در هر روز بدون اینکه گناهى داشته باشد هفتاد بار استغفار مى کرد. اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۶

مجلسى (ره ) گوید: پاسخ حضرت به اینکه : ((رسول خدا روزى هفتاد بار….)) دو احتمال دارد: اول اینکه چنانچه استعفار پیغمبر (ص ) براى ریختن گناهى نبود بلکه براى بالا بردن درجه اش بوده است ، همچنین گرفتارى و مصیبتهائى که به على (علیه السلام ) و خاندانش رسیده کفاره گناهان نبوده بلکه براى بالا رفتن درجات آنها و بسیارى ثوابشان بوده . دوم : اینکه مقصود این است که استغفار پیغمبر (ص ) براى ترک اولى یا عدول از عبادت افضل بادنى و امثال اینها بوده است و ابتلاء آنها هم بهمین خاطر بوده ، ولى معناى اول روشن تر است چنانچه خبر بعدى بآن دلالت کند.

۸۷- حضرت صادق (ع ) فرمود: امیرالمؤ منین علیه السلام فرموده : دست برداشتن از گناه آسانتر از طلب توبه است ، و بسا شهوترانى یکساعت که اندوه درازى بجا گذارد. و مرگ دنیا را رسوا کرده و براى هیچ صاحب خردى شادى نگذاشته . اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۸

۸۸- حضرت موسى بن جعفر علیهما السلام فرمود: از ما نیست کسى که هر روز حساب خود را نکند، پس اگر کار نیکى کرده است از خدا زیادى آن را خواهد، واگر گناه و کار بدى کرده در آن گناه از خدا آمرزش خواهد و بسوى او بازگشت کند (و توبه نماید). اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۹۰

۸۹- محمد بن مسلم گوید: از امام باقر علیه السلام شنیدم که میفرمود: چه بسیار خوب است حسنات (کارهاى نیک و شایسته ) بدنبال سیئات (کارهاى بد و گناهان ) و چه بسیار بد است سیئات در دنبال حسنات . اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۹۶

۹۰- ائمه اطهار (ع) : هر دردی دوا دارد و دوای درد گناهان استغفار و توبه است. عین الحیوه صفحه ۱۸۷

۹۱- حضرت رسول (ص) فرمود : هیچکس نزد خدا محبوب تر نیست از مرد و زنیکه توبه کرده باشند. عین الحیوه صفحه ۱۸۷

۹۲- مولا علی (ع) : عجب دارم از کسی که نا امید میشود از رحمت خدا و محو کنندگان گناهان با او است ، پرسیدند چه چیزی است محوکنندگان گناه ؟ فرمود : استغفار . عین الحیوه صفحه ۱۸۷

۹۳- حضرت محمد (ص) : یک نفر نیست که تا مرگ فرا نرسیده از گناه توبه کند ؟ نصایح صفحه۲ حدیث ۶ ( پس هرچه زودتر از گناه توبه کنیم )

۹۴- حضرت محمد (ص) : توبه کننده با بی گناه یکسان است. نصایح صفحه ۶ حدیث ۹۶

۹۵- حضرت محمد (ص) : هرکه به گناهی همت گمارد ( فکر و قصد گناه کند ) سپس صرف نظر کند ثوابی برای او نوشته شود. نصایح صفحه ۱۳ حدیث ۲۶۷

۹۶- حضرت محمد (ص) : هرکه از گناهی که کرده باشد ناراحت باشد خدا او را بیامرزد گرچه استغفار نکند. نصایح صفحه ۱۴ حدیث ۲۹۹

۹۷- حضرت محمد (ص) : هرکه در دنیا کیفر و مجازات گناه را ببیند (در آخرت نبیند) خدا عادلتر از آن است که بنده ای را دو بار کیفر دهد. نصایح صفحه ۱۷ حدیث ۳۳۷

۹۸- حضرت محمد (ص) : هرکه در دنیا خدا گناهش را عفو کرد و وی را رسوا نکرد ( در آخرت هم مورد عفو است ) خدا کریم تر آن است که از عفو خود باز گردد. نصایح صفحه ۱۷ حدیث ۳۳۸

۹۹- حضرت محمد (ص) : بهترین استغفارها ، نزد خدا ، دست کشیدن از گناه ، و پشیمانی از آن است. نصایح صفحه ۲۳ حدیث ۴۱۹

۱۰۰- حضرت محمد (ص) : هیچ پرهیزگاری چون ، خود داری از گناه نیست. نصایح صفحه ۲۶ حدیث ۴۸۲

۱۰۱ – امام صادق (ع ) فرمود: مؤ من میان دو ترس قرار دارد:

۱- گناهیکه انجام داده و نمى داند خدا درباره او چه مى کند

۲- عمرى که باقى مانده و نمى داند چه مهالکى (گناهانى که مایه هلاک او است) مرتکب مى شود، پس هر صبح (و هر دم) ترسانست و جز ترس اصلاحش نکند.(زیرا ترس موجب مى شود که از گناهان گذشته توبه کند و در آینده بیشتر بطاعت و عبادت پردازد). اصول کافى جلد ۳ صفحه ۱۱۴

۱۰۲ – امام جواد (ع) فرمودند : تأخیر در توبه، خود را فریب دادن است و امروز و فردا کردن زیاد، باعث سرگردانى است و پیامد عذرتراشى براى خدا، هلاکت است و پافشارى بر گناه در اثر آسوده خاطر بودن از مکر خداست «و از مکر خدا آسوده خاطر نباشد مگر کسانى که زیانکارند». [سوره اعراف (۷)، آیه ۹۹] تحف العقول-ترجمه حسن زاده، صفحه ۸۲۸

۱۰۳ – حضرت باقر (ع) : خداوند از مردم خواستار دو فضیلت است:

 ۱- به نعمت‌ها اقرار کنند تا بر آن بیفزاید،

۲- به گناهان اعتراف نمایند تا آنها را ببخشد. الحدیث جلد ۲ صفحه ۱۸۲

۱۰۴ – حضرت محمد (ص) : درِ توبه برای کسی که آنرا بخواهد باز است پس توبه کنید به سوی خداوند توبه نصوح ( خالصا و قلبا ) . بحارالانوار جلد ۷۷ صفحه ۱۶۹

۱۰۵ – حضرت محمد (ص) : ( قلبا از گناه ) پشیمان شدن ؛ توبه است. تحف العقول مواعظ النبی (ص)

۱۰۶ – حضرت محمد(ص): توبه کننده از گناه مانند کسی است که برایش گناهی نیست و استغفار کننده ازگناه در حالی که به گناه کردن اصرار دارد ،مانند کسی است که پروردگارش را استهزاء کند. مجموعه ورام جلد ۱ صفحه ۶

۱۰۷ – حضرت محمد (ص) : بهترین استغفار در نزد خداوند دست کشیدن از گناه و پشیمانی است. اثنی عشریه صفحه ۱۴

۱۰۸ – حضرت محمد (ص) : چیزی در نزد خداوند محبوب تر از جوان توبه کننده نیست. روضه الواعظین صفحه ۴۸۱

۱۰۹ – حضرت محمد (ص) : چیزی در نزد خدای تعالی محبوب تر از مومن و مومنه توبه کننده نیست. سفینه البحار جلد ۱ صفحه ۱۲۶

۱۱۰ – حضرت محمد (ص) : خوشا به حال کسی که در روز قیامت در نامه اعمالش زیر هرگناهی استغفرالله را پیدا کند. جامع الاخبار صفحه ۶۶

۱۱۱ – حضرت محمد (ص) : بهترین دعا آمرزشخواهی است. اصول کافی جلد ۴ باب الاستغفار حدیث ۱

۱۱۲ – حضرت محمد (ص) : هرکه زیاد استغفار کند خداوند برای او از هر غم و اندوهی گشایش دهد و از هر تنگنائی راه خروجی پدید آورد و او را از جائی که گمان ندارد روزی دهد. بحارالانوار جلد ۷۷ صفحه ۱۷۲

۱۱۳ – حضرت محمد (ص) : بد بنده ایست بنده ای که آمرزش میخواهد و در حالیکه مرتکب گناه میشود ، امیدوار است که (ازآتش) نجات یابد ولی موجبات آنرا انجام نمی دهد وازعذاب الهی میترسد واز(عوامل) آن برحذر نمی باشد و به گناه شتاب کرده و توبه را به تاخیر می اندازد و از خداوند تمناهای بیجا میکند پس وای بر او وباز وای بر اواز روزی که درمعرض بازخواست خداوند قرار می گیرد. ارشاد القلوب دیلمی صفحه ۱۰۵

۱۱۴ – حضرت محمد (ص) : استغفار و آمرزش خواهی موجب خرابی (بنیان) گناهان است. مجازات النبویه صفحه ۲۳۲

۱۱۵ – حضرت محمد(ص): زیاد طلب آمرزش کنید زیرا که خداوند عزوجل شما را استغفار یاد نداد جز اینکه او میخواهد شما را بیامرزد. مجموعه ورام جلد ۱ صفحه ۵

۱۱۶ – حضرت محمد (ص) : خداوند از بنده اش خوشش می آید زمانی که گوید(پروردگارا مرا ببخش زیرا که گناهان را کسی جز تو نمی بخشد) می فرماید ای ملائکه من این بنده من دانسته است که گناهان را کسی جز من نمی بخشد شاهد باشید که من اوراآمرزیدم.بحارالانوارجلد۷۷صفحه۶۷

۱۱۷ – رسول خدا (ص): خدای تعالی صد رحمت دارد که نازل ترین همه آنها رحمتی است که آنرا میان جن و انس وپرندگان وچهارپایان و حشرات بخش کرده و آنرا وسیله مهربانی و رحمت خود قرار داده و نود و نه رحمت دیگر را برای عالم آخرت ذخیره فرموده. حقایق { ملا محسن فیض کاشانی } جلد ۲ صفحه ۹۱۱

شرایط توبه :

۱۱۸ – امام صادق (ع) : از شرایط توبه این است که واجباتی را که ترک نموده ای قضایش را بجا آوری. بحارالانوار جلد ۶ صفحه ۳۱

۱۱۹ – امام علی (ع) : شخصی که توبه میکند باید جسم او سختی طاعت رابچشد همانگونه که این جسم شیرینی معصیت را چشیده بود. نهج البلاغه حکمت ۴۰۹

۱۲۰- مولا علی (ع) : یکی از شروط توبه و استغفار این است که شخص توبه کننده تصمیم بگیرد هرگز آن گناه را دیگر انجام ندهد. نهج البلاغه حکمت ۴۰۹

۱۲۱- پیامبر اکرم (ص) : هرکس توبه کند اما دوستان بد خود را تغییر ندهد توبه نکرده است. بحارالانوار جلد ۶ صفحه ۲۱

۱۲۲- پیامبر اکرم (ص) : هرکس توبه کند اما اخلاق خود را تغییر ندهد توبه نکرده است. بحارالانوار جلد ۶ صفحه ۲۱

۱۲۳- پیامبر اکرم (ص) : کسی که توبه میکند باید زبانش را از گناه حفظ کند و اگر زبانش را کنترل نکرد توبه واقعی نکرده است. بحارالانوار جلد ۶ صفحه ۲۱

۱۲۴- پیامبر اکرم (ص) : کسی که توبه کند ولی صفت بخشش و محسن بودن در او نباشد توبه کننده واقعی نیست. مستدرک الوسائل جلد ۱۲ صفحه ۱۳۱

 

توبه عنایتی از جانب خدا :

۱۲۵- حضرت آدم (ع) به خدا عرض کرد : خداوندا ، شیطان را به من مسلط ساختی و مثل جریان خون در رگها ( در من جریان دارد ) ، او را هم قادر کردی که به بدن من داخل شود. خداوند فرمود : ای آدم ، در قبال این کار این امتیاز را به تو و فرزندانت دادم که هرکس فکر عمل بد کند به حساب او نوشته نشود ، ولی اگر آن عمل بد را انجام داد فقط یک جرم حساب شود ( یک گناه به حسابش نوشته میشود ) لکن اگر کسی نیت به انجام عمل خوب کرد ، ولی انجام نداد ، یک ثواب برای آن نیت نوشته و اگر آن نیت خوب را عمل کرد ، ده ثواب به وی داده میشود. آدم عرض کرد : خداوندا ، این عنایت را درباره من و فرزندانم زیادتر کن. خداوند فرمود : اگر کسی از فرزندانت گناهی را مرتکب شد و بعد از آن توبه کرد ، من آن گناه را می بخشم. باز هم آدم گفت : خداوندا ، بیشتر از این عنایت فرما ، خداوند فرمود : من مهلت توبه را تا دم مرگ به آنها دادم.آدم عرض کرد : خداوندا ، لطفت بسیار است و کافی میباشد. کلیات حدیث قدسی صفحه ۲۳

حکایتهای بیدار کننده درباره توبه :

۱۲۶- توبه بُشر حافی به دست حضرت موسی بن جعفر (ع) : در منهاج الکرامه می نویسد که بُشر حافی به دست موسی بن جعفر (ع) توبه نمود ، روزی آنحضرت در بغداد از کنار منزل بُشر عبور میکرد صدای ساز و آواز از داخل منزل به گوش می رسید،دراین موقع کنیزِبُشر برای ریختن خاکروبه از خانه خارج شد ، آنجناب فرمود : کنیز ، صاحب این خانه بنده است یا آزاد جواب داد حر و آزاد است موسی بن جعفر (ع) فرمود : راست می گوئی اگر بنده می بود از مولای خود ترس داشت ، کنیز وارد منزل شد بُشر بر سر سفره شراب نشسته بود علت تاخیر کردن او را پرسید ؟ جواب داد شخصی رد میشد از من سوال کرد، صاحب این خانه عبد است یا آزاد ، پاسخ دادم آزاد است، گفت آری اگر بنده بود از آقای خود می ترسید، این سخن چنان درقلب بُشر تاثیر کرد که سراز پا نشناخت باپای برهنه ازمنزل خارج شده خود را به موسی ابن جعفر (ع) رسانید، به دست آنحضرت توبه کرد و از گذشته خود پوزش خواسته با چشم گریان بازگشت ، از آنروز اعمال زشت خود را ترک کرد و از جمله زُهاد به شمار رفت ، گویند چون با پای برهنه از پی موسی ابن جعفر (ع) دوید با این حال توبه کرد او را حافی(پابرهنه)لقب دادند. روضات الجنات صفحه ۲۳۲،پندتاریخ جلد۴صفحه۲۳۲

۱۲۷- فُضیل بن عیاض راهزن معروف توبه میکند : فضیل بن عیاض در ابتدای زندگی خود یکی از راهزنان مشهور در نواحی سرخس و ابیورد بود ، مدتی از عمر خود را به اینکار گذرانیده و در سرقت شهرتی یافت ، کم کم در قلبش عشق و محبت دختری پیدا شد ، شبی خیال داشت خود را به آن دختر برساند ، از دیواریکه فاصله بین او و معشوقه اش بود بالا می رفت دراین هنگام صدای شخصی را شنید که آیه ای از قرآن را تلاوت میکرد : {( الم یان للذین آمنوا ان تخشع قلوبهم لذکرالله )} ( آیا آن هنگام نرسیده است که مومنین خشوع پیدا نمایند و در مقابل ذکر خدا قلبهایشان خاضع شود ) ، فُضیل از نیمه راه دیوار فرود آمد این آیه چنان در قلب او اثر گذاشت که زندگیش را دگرگون کرد ، با کمال اخلاص و صفای دل گفت (یا رب ان) پروردگارا چرا نزدیک شده وهنگام خشوع رسیده. فُضیل از صمیم قلب به سوی خدا بازگشت ، آن شب را پناه به خرابه ای برد در همان خرابه عده ای نشسته با هم صحبت میکردند آنها مسافرینی بودند که در آن خرابه بار انداخته و اکنون در فکر کوچ و حرکت بودند با یکدیگر می گفتند از شر فُضیل چگونه خلاص شویم قطعا در این موقع شب بر سر راه ما کمین کرده تا دستبردی بزند ، از شنیدن گفتگوی کاروانیان فضیل بیشتر متاثر شد که چقدر من بدبختم پیوسته خاطر آسوده خانواده هایی را به تشویش انداخته آنها را از طرف خود نگران میکنم ، از جای حرکت کرد خود را به کاروانیان معرفی نمود گفت آسوده باشید دیگر کاروانی از دست من ناراحت نخواهد شد. روضات الجنات لفظ فضیل ، پند تاریخ جلد ۴ صفحه ۲۳۳

۱۲۸- توبه انسان از نظر شیطان : از وهب نقل شده که روزی شیطان برای حضرت یحیی(ع)آشکار شد، اظهار داشت میخواهم تو را نصیحت کنم یحیی گفت من به نصیحت تو تمایل ندارم ، ولی از وضع و طبقات مردم مرا اطلاعی بده ، شیطان گفت بنی آدم از نظر ما به سه دسته تقسیم میشوند :

۱٫ عده ایکه مانند شما معصومند ، چون از آنها مایوسیم از دستشان راحتیم میدانیم نیرنگ و حیله های ما در آنها تاثیر نمی کند

۲٫ دسته ای هم برعکس در پیش ما شبیه توپی هستند که دردست بچه های شما است، به هر طرف بخواهیم آنها را می بریم کاملا در اختیار ما هستند

۳٫طایفه سوم رنج و ناراحتی برای ما از هر دو دسته قبل بیشتر دارند یکی از ایشان را در نظر می گیریم جدیت زیاد می کنیم تا او را فریب دهیم ، همین که فریب خورد و قدمی به میل ما برداشت یک مرتبه متذکر میشود و از کرده خود پشیمان میگردد ، روی به توبه و استغفار می آورد، هرچه رنج برای او کشیده ایم از بین می برد باز برای مرتبه دوم در صدد اغواء و گمراهیش بر میآییم این بار نیز پس از موفقیت که به گناه او را میکشیم فورا متوجه شده توبه میکند نه از او مایوسیم و نه می توانیم مراد خود را از چنین شخصی بگیریم پیوسته برای اغواء این دسته در رنجیم. خزائن نراقی صفحه ۳۶۸ ، پند تاریخ جلد ۴ صفحه ۲۳۰

۱۲۹- نمونه ای از توبه واقعی : ابوبصیر گفت مرا همسایه ای بود از معاونین و همکاران سلطان جور ، ثروت زیادی به دست آورده بود.چند کنیز آوازه خوان و مطرب داشت و پیوسته مجلسی از هواپرستان تشکیل میداد به لهو و لعب و عیش و طرب می گذرانید کنیزان آواز می خواندند و آنها شراب میخوردند ، چون مجاور با من بود همیشه به واسطه شنیدن آن منکرات از دست او ناراحتی داشتم چند مرتبه گوشزدش کردم ولی نپذیرفت ، آن قدر اصرار و مبالغه نمودم تا روزی گفت : من مردی مبتلا و اسیر شیطانم اما تو گرفتار شیطان و هوای نفس نیستی ، اگر وضع مرا به صاحب خود حضرت صادق (ع) بگویی شاید خداوند مرا از پیروی نفس به واسطه تو نجات دهد ، ابوبصیر گفت سخن آنمرد بر دلم نشست، صبر کردم تا زمانی که خدمت حضرت صادق (ع) رسیدم داستان همسایه ام را به آن جناب عرض کردم فرمود : وقتی به کوفه برگشتی او به دیدن تو می آید بگو:  جعفربن محمد (ع) می گوید آنچه از کارهای زشت می کنی ترک کن برایت بهشت را ضمانت میکنم به کوفه برگشتم مردم به دیدنم آمدند او نیز با آنها بود همینکه خواست حرکت کند نگاهش داشتم وقتی اطاق خلوت شد ، گفتم وضع تو را برای حضرت صادق (ع) شرح دادم ، فرمود او را سلام برسان و بگو آن حال را ترک کند تا برایش بهشت را ضمانت کنم گریه اش گرفت ، گفت تو را به خدا قسم جعفربن محمد (ع) این حرف را به تو فرمود ؟ سوگند یاد کردم آری ، گفت همین مرا بس است از منزل خارج شد ، پس از چند روز که گذشت از پی من فرستاد ، وقتی پیش او رفتم دیدم پشت درب ایستاده برهنه است گفت هرچه در خانه مال داشتم در محلش صرف کردم و چیزی باقی نگذاشتم اینک می بینی از برهنگی پشت درب ایستاده ام ، من به دوستان خود مراجعه کردم مقداریکه تامین لباسش را بکند تهیه نموده برایش آوردم ، باز پس از چند روز دیگر پیغام داد مریض شده ام بیا تو را ببینم در مدت مریضیش مرتب از او خبر می گرفتم و با داروهایی به معالجه او مشغول بودم ، بالاخره به حال احتضار رسید در کنار بسترش نشسته بودم و او در حال مرگ بود در این موقع بیهوش شد وقتی به هوش آمد (درحالی که لبخندی بر لبانش آشکاربود) گفت ابابصیر: صاحبت حضرت صادق (ع) به وعده خود وفا کرد ، این به گفت و دیده از جهان بربست ، در همان سال وقتی به حج رفتم در مدینه خدمت حضرت صادق (ع) رسیدم درب منزل اجازه ورود خواستم، همینکه وارد شدم هنوز یک پایم در خارج و یکی داخل منزل بود که حضرت فرمود ابابصیر ! ما به وعده خود نسبت به همسایه ات وفا کردیم. بحارالانوار جلد ۱۱ صفحه ۱۴۶ ، پند تاریخ جلد ۴ صفحه ۲۳۸

 

شرایط توبه و کیفیت آن :

۱۳۰- شخصی در حضور امیرالمومنین (ع) گفت استغفرالله آن جناب فرمود : ثکلتک اُمُک ( مادرت به سوگواریت بنشیند ) میدانی استغفار چیست ؟ استغفار درجه علیین است ، اسمی است که بر شش معنی گفته میشود :

(اولها الندم علی ما مضی)

۱- پشیمانی ازکردارناپسندیده گذشته .

(الثانی العزم علی ترک العود الیه ابدا)

۲- تصمیم بر اینکه معاصی گذشته را هیچوقت تکرار نکنی .

(الثالث ان تودی الی المخلوقین حقوقهم حتی تلقی الله املس لیس­علیک تبعه) ۳- حقوقیکه مردم بر تو دارند به آنها رد کنی تا خدایرا ملاقات نمائی پاک و بر تو گناهی نباشد.

( الرابع ان تعمد الی کل فریضه علیک ضیعتها فتودی حقها )

۴- هر واجبی که ترک کرده ای انجام بدهی و آنرا جبران کنی .

( الخامس ان تعمد الی اللحم الذی نبت علی السحت فتذیبه بالاحزان حتی تلصق الجلد بالعظم و ینشاء بینهما لحم جدید )

۵ – با حزن و اندوه گوشتی که از حرام روئیده ذوب نمایی بطوریکه پوست بدنت به استخوان بچسبد و بین آنها گوشت تازه بروید

( السادس ان تدیق النفس الم الطاعه کما اذقتها حلاوه المعصیه

۶- رنج عبادت و بندگی را به تن بچشانی چنانکه شیرینی معصیت را به آن چشانده ای

( فعند ذلک تقول استغفرالله ) پس آنگاه که این شرایط جمع گشت میگوئی استغفرالله یعنی از خدا آمرزش می طلبم.

شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید جلد ۴ صفحه ۶۴۰ ، پند تاریخ جلد ۴ صفحه ۲۴۱

تاخیر در توبه نکنید :

۱۳۱- پیغمبر اکرم (ص) فرمود : مرد مومن تصمیم می گیرد عمل نیکی انجام دهد ، اگر انجام نداد به همین تصمیم و نیت که داشت خدا او را یک حسنه پاداش می دهد اگر انجام داد ده برابر در نامه عملش نوشته میشود و اما شخصی تصمیم گناهی را می گیرد ، چنانچه آن عمل از او سر نزد به واسطه تصمیم و نیت درباره اش گناهی ثبت نمیشود، اگر نیت را به مرحله عمل رساند و آن گناه را انجام داد ، باز هفت ساعت او را مهلت می دهند ، ملکی که در طرف راست و متصدی کارهای نیک است به آن ملکی که در طرف چپ و مامور نوشتن اعمال زشت است می گوید ثبت نکن شاید کار نیکی انجام دهد که این عمل زشت را بر طرف نماید ، زیرا خداوند میفرماید:

( ان الحسنات یذهبن السیئات ) کارهای نیک گناهان را می زداید و یا ممکن است استغفار کند، اگر در مدت این هفت ساعت گفت (استغفرالله الذی لا اله الا هوعالم الغیب والشهاده العزیز الحکیم الغفورالرحیم ذاالجلال والاکرم) آن گناهیکه انجام داده بود در نامه عملش ثبت نمیشود هرگاه هفت ساعت گذشت نه کار نیکی انجام داد و نه استغفار نمود همان ملک دست راست به ملک نویسنده گناه می گوید :

( اکتب علی الشقی المحروم ) بنویس این گناه را در نامه عمل این بدبخت محروم. وسائل الشیعه کتاب جهاد با نفس صفحه ۵۲۴ ، پند تاریخ جلد ۴ صفحه ۲۴۵

 

در چه دقیقه حساسی برگشت و توبه کرد :

۱۳۲- حضرت باقر (ع) فرمود : پسر بچه ای از یهودیها خدمت حضرت پیغمبر (ص) زیاد می آمد ، کم کم اُنسی به آن حضرت گرفته بود آن جناب نیز او را در رفت و آمدهایش می پذیرفت گاهی او را پِی کاری میفرستاد و یا نامه ای به دستش می سپرد که به یکی از خویشاوندان خود بدهد روزی حضرت رسول (ص) متوجه شد که چند روز است آن پسر بچه دیده نمیشود ، جویای حالش گردید ، گفتند مریض شده و نزدیک مردن است ، پیغمبر اکرم (ص) با چند نفر از اصحاب به عیادت آن پسر بچه یهودی رفت آن جناب را برکتی بود که با هرکس سخن می گفت جوابش را میداد ( اگرچه در آخرین لحظات زندگی بود ). به بالین بیمار محتضر نشست صدا زد فلانی ! پسرک چشم گشوده عرض کرد ( لبیک یا ابا القاسم ) فرمود بگو ( اشهد ان لا اله الا الله و انی رسول الله ) گواهی به یگانگی خدا و رسالت من بده ، آن جوان تا این سخن را شنید نگاهی به صورت پدر خود کرده چیزی نگفت ( این نگاه حاکی بود که پسرک از پدر خود شرم دارد یا می ترسد ) برای مرتبه دوم ، حضرت او را صدا زده به گفتن شهادتین امرش کرد ، باز نگاهی به صورت پدر کرده چیزی نگفت ، در مرتبه سوم که پیغمبر (ص) صدایش زد همینکه جوان چشم باز کرد حضرت رسول گفتار قبل را تکرار نمود ، این بار نیز چشم بصورت پدر انداخت ؛ در آن هنگام پیغمبر (ص) فرمود میل خودت میخواهی گواهی بده و در صورتی که مایل نیستی لب فروبند. (( جوان تصمیم خود را گرفت در آن لحظات آخر که چشم از جهان فرو بست سعادت خود را با دو جمله خرید مثل اینکه متوجه شد در مسئله ایمان شرم و حیاء ، یا رعایت خواسته پدر شرط نیست )) بدون تامل گفت (( اشهد ان لااله الاالله و انک رسول الله )) گویی از زندگی او گفتن همین دو جمله باقیمانده بود چه بلافاصله دیده از جهان فروبست. ( فقال رسول الله (ص) لابیه اخرج عنا ) پیغمبر اکرم (ص) به پدرش فرمود ما را با این جوان واگذار و از پی کار خود برو و اکنون به ما تعلق گرفت ، اصحاب را دستور داد او را غسل دهند و کفن کنند وقتی آماده گردید بیاورند تا آن جناب بر جنازه اش نماز بخواند ، از منزل یهودی بیرون شد خدایرا ستایش میکرد که امروز یک نفر را به وسیله من از آتش جهنم نجات داد. جلد ۶ بحارالانوار صفحه ۲۷ ، پند تاریخ جلد ۴ صفحه ۲۴۶

هر گناهی توبه مخصوصی دارد :

۱۳۳- حضرت صادق (ع) فرمود : مردی در زمانهای گذشته زندگی میکرد ، در جستجو بود دنیا را از راه حلال بدست آورد وثروتی فراهم نماید ولی نتوانست، از راه حرام جدیت کرد باز هم نتوانست ؛ شیطان برایش مجسم و آشکار شده گفت از راه حلال خواستی ثروتی فراهم کنی نشد و از راه حرام هم نتوانستی اینک مایلی من راهی به تو بیاموزم که به خواسته خود موفق شوی ، ثروت سرشاری بدست آوری و عده ای هم پیرو و تابع پیدا کنی ؟ گفت آری مایلم ، شیطان گفت از خود کیش و دینی اختراع کن مردم را به سوی دین اختراعی دعوت نما ، به دستور شیطان رفتار کرد ، مردم گردش را گرفته و پیرویش کردند و به آنچه مایل بود از ثروت دنیا رسید ، روزی ناگاه متوجه شد که چه کار ناشایستی کردم مردم را گمراه نمودم خیال نمی کنم توبه ای داشته باشم مگر اشخاصیکه به واسطه من گمراه شده اند متوجه کنم که آنچه از من شنیده اند باطل و ساخته شده خودم بود آنها را برگردانم شاید توبه ام پذیرفته شود ؛ به پیروان خود یک یک مراجعه کرد آنها را گوشزد نمود که آنچه من می گفتم باطل بود، اساس و پایه ای نداشت آنها جواب می دادند دروغ می گویی گفتار سابق تو درست و حق بود ، اکنون در کیش و دین خود شک کرده و گمراه گشته ای ، این جواب را که از آنها شنید غل و زنجیری تهیه نمود به گردن خود آویخته گفت باز نمی کنم تا خدای توبه ام را بپذیرد؛ خداوند به پیغمبر آن زمان وحی نمود که به فلانی بگو قسم به عزتم اگر آنقدر مرا بخوانی و ناله نمایی که بند بندت از هم جدا شود دعایت را مستجاب نمی کنم مگر کسانیکه به دین (اختراعی) تو مرده اند و آنها را گمراه کرده بودی به حقیقت کار خود اطلاع دهی واز دین تو برگردند ؛ { این کار هم که برایش امکان نداشت } جلد ۲ بحارالانوار صفحه ۲۷۷ ، پند تاریخ جلد ۴ صفحه ۲۵۱

از آنجائیکه در نقل داستانهای اهل ایمان و تقوی در بیداری و آگاهی دل تاثیر خاصی است بطوریکه شنونده را بعمل وامیدارد در این مقام چند داستان از اهل توبه و سپس داستانهایی که موید و شاهد است بر بعضی مطالب مندرجه در این کتاب نقل میگردد امید است خوانندگان عزیز از خواندن آنها بهره مند شوند.

۱۳۴- در کتاب مصابیح القلوب سبزواریست که چون آیه تحریم و منع خوردن شراب بر پیغمبر (ص) نازل شد ، منادی رسولخدا (ص) ندا داد کسی نباید شراب خورد ، روزی اتفاق افتاد که رسول خدا (ص) در کوچه ای عبور می کرد و مرد مسلمانی شیشه شراب به دست داشت وارد آن کوچه شد ، چون رسولخدا (ص) را دید که می آید سخت ترسید و گفت خدایا توبه کردم که دیگر شراب ننوشم ، من را رسوا نکن ، چون نزدیک به آنحضرت شد فرمود : در این شیشه چیست ؟ گفت سرکه است ، آنحضرت دست را جلو برد و فرمود مقداری در دست من بریز ، و وقتی که ریخت دید که سرکه است ، آنمرد گریه کرد و گفت یا رسول الله قسم به خدا که سرکه نبود بلکه شراب بود ولی توبه کردم و از خدا خواستم که مرا رسوا نکند ، چنین شد و رسوا نشدم . حضرت محمد (ص) فرمود : چنین است هرکه توبه کند خداوند سیئات او را به حسنات تبدیل میکند (( اولئک یبدل الله سیئاتهم حسنات )).

۱۳۵- على بن الحسین صلوات الله علیهما فرمود: مردى با خانواده اش مسافرت دریا کرد، کشتى آنها شکست و از کسانیکه در کشتى بودند، جز زن آن مرد نجات نیافت ، او بر تخته پاره ئى از الواح کشتى نشست و از کسانیکه در کشتى بودند، جز آن زن آنمرد نجات نیافت ، او بر تخته پاره ئى از الواح کشتى نشست تا بیکى از جزیره هاى آن دریا پناهنده شد، در آن جزیره مردى راهزن بود که همه پرده هاى حرمت خدا را دریده بود، ناگاه دید آن زن بالاى سرش ایستاده است ، سر بسوى او بلند کرد و گفت : تو انسانى یا جنى ؟ گفت : انسانم ، بى آنکه با او سخنى گوید، با او چنان نشست که مرد با همسرش مى نشیند، چون آماده نزدیکى با او شد، زن لرزان و پریشان گشت ، باو گفت : چرا پریشان گشتى ؟ زن گفت : از این مى ترسم و با دست اشاره بآسمان کرد مرد گفت : مگر چنین کارى کرده ئى ؟ (زنا داده ئى ؟) زن گفت : نه ، بعزت خدا سوگند. مرد گفت : تو از خدا چنین مى ترسى ، در صورتیکه چنین کارى نکرده اى و من ترا مجبور مى کنم ، بخدا که من بپریشانى و ترس از تو سزاوارترم ، سپس کارى نکرده برخاست و بسوى خانواده اش رفت و همواره بفکر توبه و بازگشت بود.

روزى در اثناء راه براهبى برخورد و آفتاب داغ بر سر آنها مى تابید، راهب بجوان گفت : دعا کن تا خدا ابرى بر سر ما آرد که آفتاب ما را مى سوزاند.

جوان گفت : من براى خود نزد خدا کار نیکى نمیبینم تا جراءت کنم . چیزى از او بخواهم . راهب گفت : پس من دعا میکنم و تو آمین بگو. گفت : آرى خوبست ، راهب دعا میکرد و جوان آمین مى گفت بزودى ابرى بر سر راه آنها سایه انداخت . هر دو پاره ئى از روز را زیرش راه رفتند تا سر دو راهى رسیدند جوان از یک راه و راهب از راه دیگر رفت ، و ابر همراه جوان شد.

راهب گفت : تو بهتر از منى . دعا بخاطر تو مستجاب شد نه به خاطر من ، گزارش خود را بمن بگو، جوان داستان آن را کرد. راهب گفت چون ترس از خدا ترا گرفت ، گناهان گذشته ات آمرزیده شد، اکنون مواظب باش که در آینده چگونه باشى . اصول کافى جلد ۳ صفحه ۱۱۱

۱۳۶- در جلد ۱۵ بحارالانوار باب الخوف و الرجاء صفحه ۱۱۷ از حضرت سجاد (ع) روایت شده است که فرمود : در بنی اسرائیل مرد کفن دزدی بود ، همسایه اش مریض شد و ترسید بمیرد ، مرد کفن دزد را صدا کرد و به او گفت چگونه همسایه ای بودم : مرد کفن دزد گفت خوب همسایه ای بودی مرد همسایه به کفن دزد گفت من کاری دارم که میخواهم تو انجام دهی ، مرد کفن دزد گفت : انجام می دهم ، مرد همسایه دو کفن آورد و به مرد کفن دزد گفت هرکدام که بهتر است بردار برای خودت تا مرا در کفن دیگر بپوشانند و چون مرا دفن کردند قبر مرا نشکاف و مرا برهنه مساز و کفن مرا نبر ، کفن دزد نپذیرفت تا اینکه به سبب اصرار همسایه کفن نیکوتر را برداشت و رفت و چون همسایه مرد و دفنش کردند ، کفن دزد گفت مرده که شعوری ندارد تا بفهمد من خلف وعده با او کرده ام ، میروم و کفن او را می دزدم ، پس قبرش را شکاف و چون خواست کفن را بردارد و او را برهنه سازد ، صیحه و صدای سختی شنید که می گوید این کار را نکن ، پس ترسید و کفن را ندزدید و قبرش را پوشانید ، تا هنگام مردنش به فرزندانش گفت چگونه پدری بودم برای شما ، گفتند نیکو پدری بودی گفت مرا به شما حاجتی است ، گفتند انجام خواهیم داد گفت هرگاه مردم بدنم را آتش بزنید و وقتی خاکستر شدم خاکسترم را به باد بفرستید نصفی به سمت دریا و نصفی به سمت صحرا قبول کردند و چون مرد چنین کردند ، پس خدای تعالی خاکسترهای متفرقه بدن او را جمع نمود و زنده اش کرد و فرمود چه سبب شد که چنین وصیتی کردی عرض کرد به عزتت قسم ترس از عذاب تو مرا بر این وصیت داشت ، پس فرمود : من هم تو را بخشیدم و ترس تو را به آرامش مبدل کردم و طلبکارانت را راضی خواهم کرد.

از این حکایت دانسته میشود که هرگاه گنهکار از گناهش پشیمان شود و از عذاب خداوند ترسناک باشد ، خداوند هم او را خواهد آمرزید و خصماء او را راضی خواهد فرمود.   گناهان کبیره جلد ۲ صفحه ۴۵۵ الی ۴۶۸

منبع : http://besooykhoda.blogfa.com/post/13