آرمان مهدویت مذهبی ، اعتقادی
آيات متعددي از قرآن كريم، بر حيات پس از مرگ دلالت دارند:
آيه اول؛ زنده بودن شهداء
خداوند متعال در قرآن کريم تصريح مي‌کند که شهداء زنده و در نزد او متنعم هستند .
وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلُوا في سَبيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُون * فَرِحينَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُون * يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَة مِّنَ اللَّهِ وَفَضْل وَأَنَّ اللَّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ . (آل عمران/ 169-171)
هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شده اند، مرده مپندار، بلكه زنده اند و نزد پروردگارشان روزى داده مى شوند. به آنچه خدا از فضل خود به آنان داده است شادمانند، و براى كسانى كه از پى ايشانند و هنوز به آنان نپيوسته‌اند شادى مى‌كنند كه نه بيمى بر ايشان است و نه اندوهگين مى‌شوند. بر نعمت و فضل خدا و اينكه خداوند پاداش مؤمنان را تباه نمى‌گرداند، شادى مى‌كنند.
در اين آيات، بهره مندى شهيدان از نعمتهاى الهى و خوشنودى از آنچه به دست آورده‌اند دليل بر حيات و زندگى مجدّد آنان است .
آيه دوم؛ حبيب نجّار پس از شهادتش زنده است و روزي داده مي‌شود
حبيب نجّار در ميان افراد قبيله و خويشاوندانش از شرايع آسمانى تبليغ و دفاع مى‌كرد، و در اين راه آزار و اذيّت فراوانى را به جان خريد، تا سرانجام بدست همان افراد به شهادت رسيد.
حال بعد از شهادتش بلا فاصله به او گفته شد وارد بهشت شويد. قرآن كريم اين مطلب را در آيه ذيل بازگو مي‌كند:
قِيلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ.
گفته شد وارد بهشت شويد.
از اين جا به بعد آيه كريمه گفته هاي اين مجاهد را بيان كرده كه در باره قومش با خداوند در ميان گذاشته است. او بعد از اين كه در بهشت قبرش قرار گرفت گفت:
قَالَ يَــالَيْتَ قَوْمِى يَعْلَمُونَ بِمَا غَفَرَ لِى رَبِّى وَ جَعَلَنِى مِنَ الْمُكْرَمِينَ. (يس/26 /27)
اى كاش ، قوم من مى دانستند، كه پروردگارم چگونه مرا آمرزيد و در زمره گرامىشدگان درآورد.
بزرگان اهل سنت گفته اند که حبيب نجار هم در حال حيات ، هم بعد از شهادت، قبيله خود را نصيحت کرده است. نصيحت قبل از حيات او را آيه قبل اين‌گونه گزارش كرده است:
وَ جاءَ مِنْ أَقْصَا الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعى قالَ يا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ اتَّبِعُوا مَنْ لا يَسْئَلُكُمْ أَجْراً وَ هُمْ مُهْتَدُونَ وَ ما لِيَ لا أَعْبُدُ الَّذِي فَطَرَنِي وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ أَ أَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ آلِهَةً إِنْ يُرِدْنِ الرَّحْمنُ بِضُرٍّ لا تُغْنِ عَنِّي شَفاعَتُهُمْ شَيْئاً وَ لا يُنْقِذُونِ إِنِّي إِذاً لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ إِنِّي آمَنْتُ بِرَبِّكُمْ فَاسْمَعُونِ. (يس/20- 25)
علماي اهل سنت گفته اند كه حبيب نجار (حي يرزق)؛ يعني زنده است و روزي مي‌خورد :
آيه سوم؛ زنده بودن و عذاب شدن کفار بعد از مرگ :
به شهادت آياتى از قرآن كريم ، کفار پس از مرگ زنده و از عذاب الهى در امان نخواهند بود.
وَحَاقَ بِـَالِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَ عَشِيًّا وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُواْ ءَالَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ.(غافر/45 – 46)
(و فرعونيان را عذاب سخت فرو گرفت، هر صبح و شام بر آتش عرضه مى شوند، و روزى كه رستاخيز برپا شود ]فرياد مى رسد كه [فرعونيان را در سخت ترين ]انواع [عذاب در آوريد).
عذاب اين گروه از کافران به دو بخش و زمان مستقل تقسيم شده است:
بخش اوّل بعد از مردن و قبل از روز قيامت ، که مي‌فرمايد : صبح و شام بر آتش عرضه مى شوند.
بخش دوم روز قيامت است كه شديدترين عذابها در انتظار آنهاست؛ پس آنها بعد از مردن حيات دارند که عذاب مي‌شوند و لازمه عذاب شدن حيات داشتن است.
و به اقرار علماي اهل سنت ، عذاب فرع بر حيات است
آيه چهارم؛ منافقين در عالم قبر عذاب مي‌شوند
يكي از آيات مورد استدلال بر حيات پس از مرگ، آيه ذيل است:
وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلى عَذابٍ عَظيمٍ. (توبه/101)
گروهى از عربهاى باديهنشين كه گرد شما را گرفتهاند منافقند و گروهى از مردم مدينه نيز بر نفاق اصرار مىورزند ، تو آنها را نمىشناسى ، ما مىشناسيمشان و دو بار عذابشان خواهيم كرد و به عذاب بزرگ گرفتار مى‌شوند.
خداوند متعال در اين آيه مي‌فرمايد که منافقين را دو بار عذاب مي‌کنيم. بزرگان مفسرين اهل سنت گفته اند که يک عذاب در قبر بعد از مردن و ديگري در قيامت است؛ پس در قبر حيات وجود دارد که عذاب مي‌شوند.
آيه پنجم؛ زنده شدن انسان يك بار ديگر در قبر
آيه ذيل يكي ديگر از آياتي است كه براي استدلال حيات انسان در عالم قبر به آن استدلال شده است:
كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنْتُمْ أَمْواتاً فَأَحْياكُمْ ثُمَّ يُميتُكُمْ ثُمَّ يُحْييكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ. (بقره/28)
چگونه خدا را انكار مىكنيد، در حالى كه مُرده بوديد و او شما را زنده ساخت، باز مىميراند و زنده مىكند و آن گاه به نزد او بازگردانده مى شويد؟
طبق سخنان مفسران، مقصود از «ثُمَّ يُحْييكُمْ» زنده شدن دوباره در قبر است.
آيه ششم؛ انسان بعد از جان دادن حيات دارد
ششمين دليل بر حيات پس از مرگ، آيه ذيل است:
فَأَمَّا إِنْ كانَ مِنَ الْمُقَرَّبينَ فَرَوْحٌ وَرَيْحانٌ وَجَنَّةُ نَعيمٍ وَأَمَّا إِنْ كانَ مِنْ أَصْحابِ الْيَمينِ فَسَلامٌ لَكَ مِنْ أَصْحابِ الْيَمينِ وَأَمَّا إِنْ كانَ مِنَ الْمُكَذِّبينَ الضَّالِّينَ فَنُزُلٌ مِنْ حَميمٍ وَتَصْلِيَةُ جَحيمٍ. (واقعه88- 94)
اما اگر از مقربان باشد، براى اوست آسايش و روزى و بهشت پرنعمت. و اما اگر از اصحاب سعادت باشد: پس تو را از اصحاب سعادت سلام است. و اما اگر از تكذيبكنندگان گمراه باشد، به آب جوشان مهمانش كنند، و به دوزخش درآورند.
در اين آيات تقسيم بندي مردم در هنگام جان دادن ذکر مي‌شود و اين غير از تقسيم بندي روز قيامت است که در اوائل سوره ذکر شد و اين نشان مي‌دهد که انسان بعد از جان دادن حيات دارد که اگر از مقربان باشد، براى اوست آسايش و روزى و بهشت پر نعمت. و اما اگر از تكذيبكنندگان گمراه باشد به آب جوشان مهمانش كنند، و به دوزخش درآورند.
آيه هفتم؛ خدا مؤمنان را به سبب اعتقاد استوارشان در دنيا و آخرت پايدار مىدارد
آيه ذيل، هفتمين دليل بر حيات پس از مرگ است:
يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَفِي الْآخِرَةِ وَيُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمينَ وَيَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ. (ابراهيم/27)
خدا مؤمنان را به سبب اعتقاد استوارشان در دنيا و آخرت پايدار مىدارد. و ظالمان را گمراه مىسازد و هر چه خواهد همان مىكند.
خداوند متعال در دنيا و آخرت مؤمنين را در عقيده ثابت نگه مي‌دارد منظور از آخرت عالم قبر است، پس در قبر حيات وجود دارد که تثبيت در عقيده وجود داشته باشد .
آيه هشتم؛ قوم نوح بعد از غرق شدن بلافاصه وارد آتش شدند
مِمَّا خَطيئاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا ناراً فَلَمْ يَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصاراً. (نوح/25)
به كيفر گناهانشان غرق شدند و به آتش رفتند و جز خدا براى خود ياورى نيافتند.
اين آيه، نيز يكي از آياتي است كه بر حيات انسان پس از مرگ دلالت دارد.
آيه نهم: کفار بدر بعد از مرگ وارد عذاب خوار کننده‌اي مي‌شوند
نهمين دليل بر حيات پس از مرگ اين آيه است:
وَلَوْ تَرى إِذِ الظَّالِمُونَ في غَمَراتِ الْمَوْتِ وَالْمَلائِكَةُ باسِطُوا أَيْديهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما كُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَكُنْتُمْ عَنْ آياتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ. (انعام/93)
اگر ببينى آن گاه كه اين ستمكاران در سكرات مرگ گرفتارند و فرشتگان بر آنها دست گشودهاند كه جان خويش بيرون كنيد، امروز شما را به عذابى خواركننده عذاب مى‌كنند، و اين به كيفر آن است كه درباره خدا به ناحق سخن مىگفتيد و از آيات او سرپيچى مىكرديد.
طبق نظر علماي اهل سنت، اين آيه بر اثبات عذاب قبر ظالمان بعد مردن دلالت دارد.
