خطبه رسول اكرم (ص) در جمعه آخر ماه شعبان
رسول اكرم (ص) جمعه آخر شعبان درباره ماه مبارك رمضان خطابهاي ايراد فرمودهاند كه گرچه خطابههاي متعدد از رسول خدا و ائمه هدي (ع) داريم و نزديك ماه مبارك رمضان ايشان در خطابههايشان اهميت اين ماه را گوشزد مي فرمودند اما اين خطابه فرازهاي بلندي دارد كه آنرا ممتاز كرده است. اين خطبه چنين نقل شده :
« عن ابيه عن الرضا عن آبائه عن عليٍ (ع) قال : اِن رَسولَ الله خَطَبَنا ذات يَوْم فقال اَيُّها الناس اِنهُ قَدْ اَقْبَلَ اِلَيْكُم شَهْرُ الله بِالْبَرَكَه وَ الرَّحمه وَ المغفرَه شَهْرٌ هُوَ عِندَ الله اَفْضَلُ الشُّهُر وَ ايّامهُ اَفْضَلُ الايّام وَ لياليه اَفْضَلُ اللَّيالي هُوَ شَهْرٌ دُعيتُم فيه اِلي ضيافه الله اَنفاسُكُم فيه تَسْبيحٌ وَ نوْمكُم فيه عبادَه وَ عَملُكُم فيه مقبولٌ وَ دعاؤُكُم فيه مستجابٌ فاسئلوا اللهَ رَبَّكُم بِنيّاتٍ صادِقَه وَ قُلوبٍ طاهره اَن يُوَفِّقَكُم لِصيامه وَ تِلاوَه كتابه فَاِن الشَّقِيَّ من حُرِم غُفْران الله في هذا الشَّهْر العظيم وَ اذْكُرُوا بِجُوعِكُم وَ عَطَشِكُم فيهِ جوعَ يَوْم القيامه وَ عَطَشَهُ وَ تَصَدَّقوا علي فُقَرائِكُم وَ مساكينكُم وَ قِّروا كِبارَكُم وَ ارْحَموا صِغارَكُم وَ صِلوا اَرْحامكُم وَ احْفَظوا اَلْسِنتَكُم وَ غُضُّوا عَما لايَحِلُّ النظَرُ اِلَيْه اَبْصارَكُم وَ لايَحِلُّ الاِسْتِماعُ اِلَيْهِ اَسْماعَكُم. وَ تُوبوا اِلي الله من ذنوبِكُم وَ ارْفَعُوا اِلَيْهِ اَيْدِيَكُم بِالدُّعاءِ في اَوْقاتِ صَلَواتِكُم فَاِنها اَفْضَلُ السّاعاتِ يَنظُرُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَُّ فيها بِالرَّحْمه اِلي عِبادِهِ يُجيبُهُم اِذا ناجَوْهُ اَيُّها الناس اِن اَنفُسَكُم مرْهونه بِاَعْمالِكُم اِن اَنفُسَكُم مرْهونه بِاَعْمالِكُم فَفُكُّوها بِاسْتِغْفارِكُم وَ ظُهورُكُم ثَقِيلَه من اَوْزارِكُم»1
امام هشتم (ع) از پدران بزرگوارش و آنان از اميرالمومنين (ع) نقل كردهاند كه اميرالمومنين (ع) فرمود: پيغمبر اكرم (ص) نزديك ماه مبارك رمضان كه بود خطابهاي ايراد كردند در بعضي از خطابههاي ديگر است كه در جمعه آخر ماه شعبان بود كه اين ماه ماهي است كه
« اَيُّها الناس اِنهُ قَدْ اَقْبَلَ اِلَيْكُم شَهْرُ الله بِالْبَرَكَه وَ الرَّحمه وَ المغفرَه»
به استقبال ماه خدا برويد كه به سوي شما گام بر ميدارد. ماه خدا با بركت و رحمت و همه زيباييها و جمال به سوي شما در حركت است.
« شَهْرٌ هُوَ عِندَ الله اَفْضَلُ الشُّهُر»
ماه مبارك رمضان بالاترين و برترين ماههاست.
« وَ ايّامهُ اَفْضَلُ الايّام وَ لياليه اَفْضَلُ اللَّيالي»
روزهايش بهترين روزها و شبهايش بهترين شبهاست در سال.
« هُوَ شَهْرٌ دُعيتُم فيه اِلي ضيافه الله»
ماهي است كه شما از جانب خدا به مهماني خدا دعوت شدهايد، صاحبخانه خداست و شما وارد بر پروردگار عز و جل هستيد.
« اَنفاسُكُم فيه تَسْبيحٌ وَ نوْمكُم فيه عبادَه وَ عَملُكُم فيه مقبولٌ وَ دعاؤُكُم فيه مستجابٌ »
نفسهاي شما در آن تسبيح و خوابتان عبادت و اعمالتان مورد قبول و دعايتان در اين ماه مستجاب است. آن قدر اين ماه بزرگ است و آن قدر احترام به اين ماه انسان را بالا ميبرده انسان را بزرگ ميكند، انسان را به خدا وصل ميكند به قدري شخصيت آدمي گسترده ميشود در حدي كه نفسهايش ثواب تسبيح خدا دارد و خوابش عبادت است و اعمالش همه پذيرفته است. اعمال صالحهاش مقبول و دعايش مستجاب است. انسان در اين ماه با احترام به اين ماه و توجه به نماز و روزه اين قدر بزرگ ميشود كه اگر در تمام سال انسان اين توجه را بكند چنين عظمتي را پيدا نميكند.
حالا كه اين ماه چنين است پس به چند نكته توجه كنيد:
1: « فاسئلوا اللهَ رَبَّكُم بِنيّاتٍ صادِقَه وَ قلوبٍ طاهره»
پس از خدا بخواهيد و دعا كنيد با نيات صادق و قلوب پاك.
در حديث ديگر است كه از اميرالمومنين (ع) سوال ميكنند در ماه رمضان چه كنيم؟ ميفرمايند: دعا و استغفار از گناه دعا و استغفار.
2: از خدا خير بخواهيد، آخرت بخواهيد، دنيا بخواهيد و در رأس آنها توجه به معنويات بخواهيد، از خدا بخواهيد خدا به شما توفيق روزه بدهد و توفيق تلاوت كتاب او قرآن را.
« اَن يُوَفِّقَكُم لِصيامه وَ تِلاوَه كتابه»
از خدا بخواهيد كه به قرآن توجه كنيد، قرآن بخوانيد و به قرآن عمل كنيد. عجيب است كه اگر انسان از خدا خواست خدا به آدمي لطف ميكند، در لطف حق ترديدي نيست.
« فَاِن الشَّقِيَّ من حُرِم غُفْران الله في هذا الشَّهْر العظيم »
شقي آن كسي است كه از رحمت خدا در اين ماه محروم شود.
« وَ اذْكُرُوا بِجُوعِكُم وَ عَطَشِكُم فيهِ جوعَ يَوْم القيامه وَ عَطَشَهُ »
بنابراين اول از خدا بخواهيد موفق به روزه و تلاوت قرآن شويد. بچهها و نوجوانان مخصوصاً در مساجد به تلاوت قرآن و تجويد قرآن و احياناً تفسير قرآن بوسيله افراد شايسته تشويق كنيد. ماه ماه قرآن و ماه نور است. شقي كسي است كه از اين ارزشها محروم گردد، وقتي گرسنه و تشنه ميشويد ياد قيامت و آخرت بيفتيد، در عالم برزخ هم غذايي است به نوع خودش در قيامت هم كه معاد جسماني است غذايي است كه در عالم قبر تشنه و گرسنه نباشد قالب مثالي ما، در قيامت گرسنه و تشنه و سرگردان نباشيم. ياد كنيم آن تشنگي و گرسنگي را و به خودمان بينديشيم.
3:« وَ تَصَدَّقوا علي فُقَرائِكُم وَ مساكينكُم»
صدقه دهيد به فقراء ، به مساكين صدقه دهيد.
لازم نيست مسكين باشند، چه بسا خانوادههاي آبرومند باشند كمك كنيد به آنها در اين ماه. نگذاريد خانوادهها در زندگي دچار مشكل باشند.
در حديث ديگر از رسول اكرم است ميفرمايد در جمعه آخر ماه شعبان بود.
پيامبر ميفرمود با فقراء و آنان كه ندارند مواسات كنيد، يكرنگ باشيد.
1 – وسائل الشيعه ، ج 10 ، ص 313 ، باب تأكد استحباب الاجتهاد – بحار ، ج 93 ، ص 356 ، باب 46 – وجوب صوم شهر رمضان