آرمان مهدویت مذهبی ، اعتقادی
متن خطابه غدیر به همراه ترجمه فارسی وترکی مقابل با متن
ترجمه فارسی : استاد سید حسین حسینی
ترجمه آذری : جمال احمدی اصل
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمانِ الرَّحیمِ
۱- اَلْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى عَلا فى تَوَحُّدِهِ وَدَنا فى تَفَرُّدِهِ وَجَلَّ فى سُلْطانِهِ وَعَظُمَ فى اَرْکانِهِ، وَاَحاطَ بِکُلِّ شَىْءٍ عِلْماً وَهُوَ فى مَکانِهِ وَ قَهَرَجَمیعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وَ بُرْهانِهِ،حَمیداً لَمْ یَزَلْ،مَحْموداً لایَزالُ(وَمَجیداً لایَزولُ)، وَمُبْدِئاً وَمُعیداً وَ کُلُّ أَمْرٍ إِلَیْهِ یَعُودُ.
۱- ستایش خدای راسزاست که دریگانه گی اش بلند مرتبه و درتنهائی اش به آفریدگان نزدیک است. سلطنتش پر جلال و در ارکان آفرینش اش بزرگ است، بر همه چیز احاطه دارد بی آنکه مکان گیرد و جابه جا شودو برتمامی آفریدگان به قدرت و برهان خودچیره است.همواره ستوده بوده وخواهدبود، مجدوبزرگی اوراپایانی نیست آغاز و انجام از او و برگشت تمامی امور به سوی اوست.
۱- تمام حمد و ستایش لر او آللّهَه مخصوص دی ،کی بیرلیگینده رتبه سی یوخاری و تک لیگینده ، یاخین دی . ئوز سلطنتینده جلالتلی ، و شوکتینده عظمتلی دی ، نه بیر یئرده یئرلشیب ، نه ده یئر به یئر اولار، امّا علمینون هر بیرزادا احاطه سی وار. تمام مخلوقاته ئوز قدرتی و حجّتی ایله غلبه سی وار. همیشه ستایش اولونوب و اولوناجاق و اونون مجد و عظمتینین قورتولاجاغی یوخدی ، باشلانیش و قورتولوش اونّان دی و تمام امرلرین قئییدیشی اوناساری دی.
۲- بارِئُ الْمَسْمُوکاتِ وَداحِى الْمَدْحُوّاتِ وَجَبّارُالْأَرَضینَ وَالسّماواتِ، قُدُّوسٌ سُبُّوحٌ، رَبُّ الْمَلائکَهِ وَالرُّوحِ، مُتَفَضِّلٌ عَلى جَمیعِ مَنْ بَرَأَهُ، مُتَطَوِّلٌ عَلى جَمیعِ مَنْ أَنْشَأَهُ یَلْحَظُ کُلَّ عَیْنٍ وَالْعُیُونُ لاتَراهُ. کَریمٌ حَلیمٌ ذُوأَناتٍ، قَدْ وَسِعَ کُلَّ شَىْءٍ رَحْمَتُهُ وَ مَنَّ عَلَیْهِمْ بِنِعْمَتِهِ . لا یَعْجَلُ بِانْتِقامِهِ، وَلایُبادِرُ إِلَیْهِمْ بِمَا اسْتَحَقُّوا مِنْ عَذابِهِ.
۲- اوست آفریننده ی آسمان ها و گستراننده ی زمین ها و حکمران آنها . دور و منزه از خصایص آفریده هاست و در منزه بودن خود نیز از تقدیس همگان برتر . هموست پروردگار فرشتگان و روح ، افزونی بخش بر آفریدگان ، و بخشنده ی بر همه موجودات است ، به نیم نگاهی دیده ها را ببیند و دیده ها هرگز او را نبینند . کریم و بردبار و شکیباست.رحمتش جهان شمول و عطایش منت گزار در انتقام و کیفر سزاواران عذاب بی شتاب است.
۲- یئرلری یایان ، گوی لری یارادان و یئر ، گویون قدرتلی حکمداری دی . خلق اولو نموشلارین خصوصیّاتیندان ایراق و ئوز منزلتینده ، هامینین مقدس سایماسیندان ، دا ، یوخاری ، ومُلْک لرین پروردگاری دی . تمام یاراتدیقلارین آرتیخلاشا اوجالدیب ، و تمام وجود عالمینه گتیردیقلارینا ، احسان ائدن دی . هر بیرباخیشی گورر امّا هیچ گؤز اونی گؤره بیلمز ، دُزوملی ، کرم صاحبی و صبیرلی دی ، رحمتی هر بیر شی ئی چولقالاییب و ئوز نعمتین عطا ائتمگینن هاملارینا منّت قویوب . انتقام آلماقیندا ، تعجیل ائتمز ، و مستحّق عذاب اولدوخلارینین جزاسیندا قاباغا دوشمز .
۳- قَدْفَهِمَ السَّرائِرَ وَ عَلِمَ الضَّمائِرَ، وَلَمْ تَخْفَ عَلَیْهِ اَلْمَکْنوناتُ ولا اشْتَبَهَتْ عَلَیْهِ الْخَفِیّاتُ. لَهُ الْإِحاطَهُ بِکُلِّ شَىْءٍ، والغَلَبَهُ على کُلِّ شَىءٍ والقُوَّهُ فى کُلِّ شَئٍ والقُدْرَهُ عَلى کُلِّ شَئٍ وَلَیْسَ مِثْلَهُ شَىْءٌ. وَ هُوَ مُنْشِئُ الشَّىْءِ حینَ لاشَىْءَ دائمٌ حَىٌّ وَقائمٌ بِالْقِسْطِ، لاإِلاهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزیزُالْحَکیمُ.
۳- بر نهان ها آگاه و بر درون ها دانا ، پوشیده ها بر او آشکار و پنهان ها بر او روشن است . بر هر هستی فراگیر و چیره . نیروی آفریدگان از او و توانایی بر هر پدیده ویژه ی اوست ، او را همانندی نیست .در تاریکستان لاشیء او هستی بخش هر هستی است جاودانه و زنده و عدل گستر ، خداوندی جز او نباشد و اوست ارجمند و حکیم. ۳- نیّت لردن آگاه دی و باطن لری بیلر ، گیزلین لر اوندان اُؤرتوک دییر و اُؤرتولموش لر اونی اشتباها سالماز . هر بیرشیئه احاطه سی و هر بیرزادا غلبه سی وار،هر مخلوقین قووَّسی اوندان دی ، و هرنیه قادر دی. هئچ بیر شی اونا اُخشاماز.هرشیئ ای وجودا گتیرن دی، اوزمان کی شیئلر ، لاشیء ایمیشلر. اوندان غیری بیرمعبود یوخدی و او عزّتلی و صاحب حکمت دی.
۴- جَلَّ عَنْ أَنْ تُدْرِکَهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ وَ هُوَاللَّطیفُ الْخَبیرُ. لایَلْحَقُ أَحَدٌ وَصْفَهُ مِنْ مُعایَنَهٍ، وَلایَجِدُ أَحَدٌ کَیْفَ هُوَ مِنْ سِرٍّ وَ عَلانِیَهٍ إِلاّ بِمادَلَّ عَزَّوَجَلَّ عَلى نَفْسِهِ.
۴- دیده ها رابر او راهی نیست و اوست که دیده ها را دریابد و اوست بر پنهانی ها آگاه و بر کارها دانا ، از دیدن ، کسی وصفش را نیابد و بر چگونگی او از نهان و آشکار دست نیازد مگر او-عز وجل –راه نماید و خود را بشناساند.
۴- گوزلرین گورکمیندن اجلّ دیر.او،گوزلری وگؤرمه لی لری درک ائدر . و ، او لطیف و خبردار دیر. هیئچ کیمسه گؤرماقیلان اونین وصفینه یئتیشه بیلمز و اونین نجورلیقینین آشکار، یا ، گیزلینینه ، هیئچ بیرکس ال تاپا بیلمز، مگر بوکی، او عزتلی و جلالتلی ئوزی ئوزونو تانیتدیرا ، و یا ئوزی ئوز طرفینه دلالت ائدیب و یول گؤستره.
۵- وَأَشْهَدُ أَنَّهُ اَللَّهُ ألَّذى مَلَأَ الدَّهْرَ قُدْسُهُ، وَالَّذى یَغْشَى الْأَبَدَ نُورُهُ، وَالَّذى یُنْفِذُ أَمْرَهُ وَ بِلامُشاوَرَهِ مُشیرٍ وَلامَعَهُ شَریکٌ فى تَقْدیرِهِ وَلایُعاوَنُ فى تَدْبیرِهِ.
۵- گواهی می دهم که او « الله » است همو که تنزّهش سراسر روزگاران را فرا گرفته و پرتوش ابدیت راشامل است.فرمانش رابی مشاور اجراکندوتقدیرش را بی شریک امضاء وهستی را بی یاورسامان دهد.
۵- شهادت وئریرم اوهمان آلله دیر کی اونون منّزه اولماسی روزگاری دولدوروب و اونون ایشیقی ابدیّتی چولقالیب دیر، او همان آلله دیرکی امرین مشاورسیزاجراائدر،نه تقدیرینده بیر شریکی وار،نه تدبیرینده بیرکس دن کمک لیق آلار.
۶- صَوَّرَ مَا ابْتَدَعَ عَلى غَیْرِ مِثالٍ، وَ خَلَقَ ما خَلَقَ بِلامَعُونَهٍ مِنْ أَحَدٍ وَلا تَکَلُّفٍ وَلاَ احْتِیالٍ. أَنْشَأَها فَکانَتْ وَ بَرَأَها فَبانَتْ. فَهُوَاللَّهُ الَّذى لا إِلاهَ إِلاَّ هُوالمُتْقِنُ الصَّنْعَهَ، اَلْحَسَنُ الصَّنیعَهِ، الْعَدْلُ الَّذى لایَجُوُر، وَالْأَکْرَمُ الَّذى تَرْجِعُ إِلَیْهِ الْأُمُورُ.
۶- صورت آفرینش اورا الگویی نبوده ، آفریدگان را بدون یاور و سختی و حیله ، هستی بخشیده است جهان با ایجاد او موجود و با آفرینش او پدیدار شده است .پس اوست « الله » و معبودی جز او نیست هم او که صنعش استوار و ساختمان آفرینش اش زیباست . دادگری که ستم روا نمی دارد و بخشنده ترین که کارها به او باز می گردد.
۶- یاراتدیقلارین، اولگوسیز یارادیب. بویاراتماقیندا هیئچ بیرکس دن کمک لیق آلمییب، چتینلیقا دا دوشمی یب دیر.نه چوخلی فیکیر لشیب ونه چاره قیلیب دیر.خلقت عالیمی اونین ایجادی ایله موجود اولوب و اونین یاراتدیقیلا ظاهر اولوب. پس اودی او معبودی کی اوندان سیوای بیر معبود یوخدیر، بیر صنعت صاحبی کی صنعتی محکم ویارادیشی گؤزل دیر. بیرعادل کی ظلم ائله مز ، و بیر کریم ، که ایشلرون قئییده جاغی اوناساری دیر.
۷- وَأَشْهَدُ أَنَّهُ اللَّهُ الَّذى تَواضَعَ کُلُّ شَىْءٍ لِعَظَمَتِهِ، وَذَلَّ کُلُّ شَىْءٍ لِعِزَّتِهِ، وَاسْتَسْلَمَ کُلُّ شَىْءٍ لِقُدْرَتِهِ، وَخَضَعَ کُلُّ شَىْءٍ لِهَیْبَتِهِ .
۷- و گواهی می دهم که او الله است که هر هستی در برابر بزرگی اش فروتن و در مقابل ارجمندی اش رام و به توانایش تسلیم و به هیبت اش خاضع است .
۷- شهادت وئریرم کی او، همان آلله دیرکی هر بیر شیء ، عظمتینین برابرینده متواضع و عزّتینین مقابلینده رام و قدرتینین قارشیسیندا تسلیم اولمیش دیر.
۸- مَلِکُ الْاَمْلاکِ وَ مُفَلِّکُ الْأَفْلاکِ وَمُسَخِّرُالشَّمْسِ وَالْقَمَرِ، کُلٌّ یَجْرى لاَِجَلٍ مُسَمّىً. یُکَوِّرُالَّلیْلَ عَلَى النَّهارِ وَیُکَوِّرُالنَّهارَ عَلَى الَّلیْلِ یَطْلُبُهُ حَثیثاً. قاصِمُ کُلِّ جَبّارٍ عَنیدٍ وَ مُهْلِکُ کُلِّ شَیْطانٍ مَریدٍ.
۸- پادشاه هستی ها و چرخاننده ی سپهرها ورام کننده ی آفتاب و ماه که هریک تا اجل معین جریان یابند.او پرده ی شب را به روز و پرده ی روز را به شب -که شتابان درپی شب است – (اعراف/۵۴) به پیچد هم او شکننده ی هر ستمگر باطل گراو نابود کننده ی هرشیطان سرکش است.
۸- او حکمدارلرین حاکیمی و فلک لرین دولاندیرانی، و آیی ،گونی تسخیر ائدن دیر.«کی هر بیریسی ئوزمعین اولموش اجلینه قدرجریاندادیر» «گئجه نی،گوندوزین پرده سینه بورویوب و گونشی گئجه اؤرتوگونه چولقالایاندیر» «(وگوندوز) دایم(گئجه نی)طلب ائدیر». هرحقّیلن مخالف اولان ظالمی سیندیران و هر قؤ وولمیش شیطانین هلاک ائدنی دیر.
۹- لَمْ یَکُنْ لَهُ ضِدٌّ وَلا مَعَهُ نِدٌّ أَحَدٌ صَمَدٌ لَمْ یَلِدْ و لَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفْواً أَحَدٌ. إلاهٌ واحِدٌ وَرَبٌّ ماجِدٌ یَشاءُ فَیُمْضی، وَ یُریدُ فَیَقْضی، وَ یَعْلَمُ فَیُحْصی، وَ یُمیتُ وَ یُحْیی، وَ یُفْقِرُ وَ یُغْنی، وَ یُضْحِکُ وَ یُبْکی ، (وَ یُدْنی وَ یُقْصی) وَ یَمْنَعُ وَ یُعْطى، لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ.
۹- نه او را ناسازی باشد و نه برایش مانند و انبازی، یکتا وبی نیاز ، نه زاده و نه زائیده شده و او را همتایی نبوده (سوره اخلاص)،خداوند یگانه و پروردگار بزرگوار است.بخواهد به انجام رساند،اراده کند و حکم نماید ، بداند و بشمارد ، بمیراند و زنده کند ، نیازمند و بی نیاز فرماید،بخنداندوبگریاندنزدیک آورد و دور برد ،باز دارد و عطا کند اوراست پادشاهی و ستایش،به دست توانای اوست تمام نیکی وهم اوست بر همه چیز توانا.
۹- نه بیر مخالف اونیلان دشمنچیلیق ائده بیلر، نه ده بیر شریکی وار.تک دیر و هیئچ بیرکسه و هیئچ کیمسیه احتیاجی یوخدیر.«دُغولمییب و دُغمییب، هیچ بیرتایی و شبیهی یوخدیر و تکجه آلله دیر.» تکجه معبود و عظمتلی پروردگاردیر.ایسدَر و ایسده دیقینی (عمل) ائدر. اراده ائدر و مقرر ائدر. بیلر و سایار.اولدوروب،دیریلدر. فقیر ائدر و غنی ائدر. گولدورر و آغلادار . یاخینلادیب ، اوزاخلادار . وئرمییب ساخلایان ، هم ده عطا ائدن دیر . حکومت ، تکجه اونین دیر و ستایش لر اونا مخصوص دیر . بیتون خیرلر، اونین قدرت ال لرینده دیر،و اودیرکی هر بیرامرَه قادیر دیر.
۱۰- یُولِجُ الَّلیْلَ فِى النَّهارِ وَیُولِجُ النَّهارَ فىِ الَّلیْلِ،لاإِلاهَ إِلاّهُوَالْعَزیزُالْغَفّارُ.مُسْتَجیبُ الدُّعاءِ وَمُجْزِلُ الْعَطاءِ، مُحْصِى الْأَنْفاسِ وَرَبُّ الْجِنَّهِ وَالنّاسِ،الَّذى لایُشْکِلُ عَلَیْهِ شَىْءٌ،وَ لایَضجِرُهُ صُراخُ الْمُسْتَصْرِخینَ وَلایُبْرِمُهُ إِلْحاحُ الْمُلِحّینَ. اَلْعاصِمُ لِلصّالِحینَ، وَالْمُوَفِّقُ لِلْمُفْلِحینَ، وَ مَوْلَى الْمُؤْمِنینَ وَرَبُّ الْعالَمینَ. الَّذِى اسْتَحَقَّ مِنْ کُلِّ مَنْ خَلَقَ أَنْ یَشْکُرَهُ وَیَحْمَدَهُ (عَلى کُلِّ حالٍ)
۱۰- شب را در روز و روز را در شب فرو برد ،جز او خداوندی نباشد گرانقدرو آمرزنده ،پذیرنده ی دعا و افزاینده ی عطا، برشمارنده نفس ها و پروردگار پری و انسان ، چیزی بر او مشکل ننماید.فریاد فریاد کنندگان ، او را آزرده نکند و اصرارِ اصرار کنندگان او را به ستوه نیاورد.نیکوکاران رانگاهدارورستگاران را یار ، مومنان را صاحب اختیار و جهانیان را پروردگار است ،هم او که در همه ی احوال سزاوارسپاس و ستایش آفریدگان است.
۱۰- «گئجه نی گوندوزه و گونشی گئجییه داخل ائدر» اوندان سیوای بیر معبود یوخدیر و او عزّتلی وچوخ باغیشلیان دیر . دعالری اجابت ائدن و عطالری آرتیراندیر، نفس لری سایان و جنّ و اینسین پروردگاری دیر،هیچ بیرامرین اوناچتینلیقی یوخدیر، نه داده چاغیرانلارین هارایلاریندان اینجی یر،نه ده اصرارائدن لرین اصراری اونی یورار . صالح بنده لری حفظ ائدن وکام آلان لارا توفیق وئرندیر، مؤمنلرین صاحب اختیاری و عالم لرین ربّی دیر. اوآلله کی هرحالدا بنده لرین شکر و ستایش لرینه سزاواردیر.
۱۱- أَحْمَدُهُ کَثیراً وَأَشْکُرُهُ دائماً عَلَى السَّرّاءِ والضَّرّاءِ وَالشِّدَّهِ وَالرَّخاءِ، وَأُومِنُ بِهِ و بِمَلائکَتِهِ وکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ. أَسْمَعُ لاَِمْرِهِ وَاُطیعُ وَأُبادِرُ إِلى کُلِّ مایَرْضاهُ وَأَسْتَسْلِمُ لِماقَضاهُ، رَغْبَهً فى طاعَتِهِ وَ خَوْفاً مِنْ عُقُوبَتِهِ، لاَِنَّهُ اللَّهُ الَّذى لایُؤْمَنُ مَکْرُهُ وَلایُخافُ جَورُهُ.
۱۱- او را ستایش فراوان و سپاس جاودانه می گویم در شادی ورنج و آسایش و سختی و به او و فرشتگان و نبشته ها و فرستاده هایش ایمان داشته فرمان او را گردن می گذارم و اطاعت می کنم وبه سوی هرآنچه مایه ی خوشنودی اوست ، می شتابم و به حکم و فرمان او تسلیم ،چرا که به فرمان بری او شایق واز کیفر او ترسانم زیرا او خدایی است که کسی از مکرش در امان نبوده و از ستم اش ترسان نباشد (زیرا او را ستمی نیست) .
۱۱- اونی چوخلی ستایش ائدیب و دائماً شادلیخدا و ناسازلیقدا،آسایش ده و گرفتار چلیق دا اونا شکر ائدرم.اوناومَلَک لرینه وگوندردیقی کتابلاریناوپیغمرلرینه ایمانیم وار.امرلرینه قولاق وئریب،اطاعت ائدرم ،وبیتون اونین راضی اولدیقلاریناساری گئدرم.حکم لرینه تسلیمم.اطاعتینده رغبتیم وار، و جزاسیندان قورخارام. نیه کی او همان آلله دیرکی، اونین تدبیریندن آمان وظلمیندن قورخی یوخدیر.
۱۲- وَأُقِرُّلَهُ عَلى نَفْسى بِالْعُبُودِیَّهِ وَ أَشْهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِیَّهِ، وَأُؤَدّى ما أَوْحى بِهِ إِلَىَّ حَذَراً مِنْ أَنْ لا أَفْعَلَ فَتَحِلَّ بى مِنْهُ قارِعَهٌ لایَدْفَعُها عَنّى أَحَدٌ وَإِنْ عَظُمَتْ حیلَتُهُ وَصَفَتْ خُلَّتُهُ – لاإِلاهَ إِلاَّهُوَ – لاَِنَّهُ قَدْأَعْلَمَنى أَنِّى إِنْ لَمْ أُبَلِّغْ ما أَنْزَلَ إِلَىَّ (فى حَقِّ عَلِىٍّ) فَما بَلَّغْتُ رِسالَتَهُ، وَقَدْ ضَمِنَ لى تَبارَکَ وَتَعالَى الْعِصْمَهَ (مِنَ النّاسِ) وَ هُوَاللَّهُ الْکافِى الْکَریمُ. فَأَوْحى إِلَىَّ: (بِسْمِاللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحیمِ، یا أَیُهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ــ فى عَلِىٍّ یَعْنى فِى الْخِلاَفَهِ لِعَلِىِّ بْنِ أَبى طالِبٍ ــ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّاسِ.
۱۲- و اکنون به بندگی خویش و پروردگاری او گواهی میدهم ، و وظیفه ی خود را در آنچه وحی شده انجام میدهم مباد از سوی او عذابی فرود آید که کسی را یارای دور ساختن آن از من نباشد هرچند توانش بسیار ، دوستی اش – با من – خالص باشد. خداوندی جز او نیست. چرا که به من هشدار داده که اگر آنچه در حق علی نازل کرده ،به مردم ابلاغ نکنم ، وظیفه ی رسالتش را انجام نداده ام و خود او – تبارک وتعالی – امنیت از آزار مردم را برایم تضمین کرده و البته که او بسنده و بخشنده است.پس آنگاه خداوند چنین وحی ام فرمود.« به نام خداوندهمه مهر مهرورز،ای فرستاده ی ما آنچه از سوی پروردگارت درباره علی و جانشینی او بر تو فرو فرستادیم به مردم برسان وگرنه رسالت خداوندی را به انجام نرسانده ای و او تو را از آسیب مردمان نگاه میدارد ..»(مائده/۶۷)
۱۲- ئوز بنده لیقیما اقرار ائدیرم و اونین ربوبیّتینه شهادت وئریرَم۰ من ئوز وظیفه می وحی اولدوغو خصوصوندا یئرینه گتیرَه رَه م . قورخوم دا بوندان دیرکی اگر عمل أئتمه سم ، آلله دان منه بیر ائله عزاب نازیل اولاکی ، نقدیرده هر کیمسه نین منیلن دوستلوقو خالص و یا فیکری و حیله سی قوّه لی اُلموش اُلسادا، او عذابی مندن اوزاخلاتماقا قدرتی اولمیا۰ اوندان سیوای هئش بیر معبود یوخدیر۰ چونکی بویوروب اگر علینین حقّینده نازیل ائتدیقین جماعته یئتیرمه سم، ئوز رسالت وظیفه مه عمل ائتمه میش اولارام ، و ، آلله تبارک و تعالی جماعتین (اذیّت وشرّلریندن) آماندا اولماقی منه ضمانت ائدیب و البته او همان باغیشلیان و کفایت ائدن آلله دیر۰ پس منه وحی ائدیب کی :
« باغیشلیان و مهربان آللهین آدیلا، ای پیغمبر ربیّن طریفیندن سنه نازیل اولانی – علی خصوصوندا، یعنی علینین خلافتی خصوصوندا – یئتیر، اگر (بونو) ائتمه سن ، (ائله بیل کی) اونون (هیچ بیر) تاپشیر دیقلارینی یئتیرمه میسن ، آلله سنی اینسانلاردان (اونلارین فتنه و شرّلریندن) ساخلیاجاق (قورویاجاق) ».
۱۳- مَعاشِرَالنّاسِ، ما قَصَّرْتُ فى تَبْلیغِ ما أَنْزَلَ اللَّهُ تَعالى إِلَىَّ، وَ أَنَا أُبَیِّنُ لَکُمْ سَبَبَ هذِهِ الْآیَهِ: إِنَّ جَبْرئیلَ هَبَطَ إِلَىَّ مِراراً ثَلاثاً یَأْمُرُنى عَنِ السَّلامِ رَبّى – وَ هُوالسَّلامُ – أَنْ أَقُومَ فى هذَا الْمَشْهَدِ فَأُعْلِمَ کُلَّ أَبْیَضَ وَأَسْوَدَ: أَنَّ عَلِىَّ بْنَ أَبى طالِبٍ أَخى وَ وَصِیّى وَ خَلیفَتى (عَلى أُمَّتى) وَالْإِمامُ مِنْ بَعْدى،الَّذى مَحَلُّهُ مِنّى مَحَلُّ هارُونَ مِنْ مُوسى إِلاَّ أَنَّهُ لانَبِىَّ بَعْدى وَهُوَ وَلِیُّکُمْ بَعْدَاللَّهِ وَ رَسُولِهِ،وَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ تَبارَکَ وَ تَعالى عَلَىَّ بِذالِکَ آیَهً مِنْ کِتابِهِ (هِىَ): (إِنَّما وَلِیُّکُمُاللّهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذینَ آمَنُواالَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاهَ و وَیُؤْتونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُونَ)، وَ عَلِىُّ بْنُ أَبى طالِبٍ الَّذى أَقامَ الصَّلاهَ وَ آتَىالزَّکاهَ وَهُوَ راکِعٌ یُریدُاللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فى کُلِّ حالٍ.
۱۳- هان مردمان ! در تبلیغ آنچه خداوند بر من نازل فرموده کوتاهی نکرده ام و اکنون سبب نزول آیه را بیان می کنم : همانا جبرئیل از سوی سلام پروردگارم –که تنها او سلام است – سه مرتبه بر من فرود آمد و فرمانی آورد که در این مکان به پا خیزم و به هر سفید و سیاهی اعلام کنم که علی بن ابیطالب برادر وصی و جانشین من در میان امت و امام پس از من است هم او که جایگاه اش نسبت به من به سان هارون نسبت به موسی است مگر این که پیامبری پس از من نخواهد بود و او پس از خدا و رسول او صاحب اختیار شماست و خداوند تبارک و تعالی آیه ای بر من نازل فرموده که « همانا تنها ولی و سرپرست و صاحب اختیار شما خداوند و پیامبرش و موءمنانی اند که نماز به پا می دارند و در رکوع زکات می پردازند …» (مائده/۵۵) و قطعاً علی بن ابیطالب نماز بر پا داشته و در رکوع زکات پرداخته و پیوسته خداخواه است .
۱۳- ای جماعت من آللّهین امرینین یئتیرماخلیقیندا اسیرگمدیم (قصور ائتمه دیم) وایندی بوآیه نین نازیل اولماسی سببین ده سیزلره بیان ائدرم( آیدین لادارام) : جبرئیل اوچ دفعه «سلام» اولان پروردگاریمدان کی فقط او «سلام» دی منه طرف نازیل اولوب و فرمان گتیردی کی بویئرده آیاقا قالخیب و بیتون آق، قره جماعته بیلدیرم کی :
شبهه سیز،علی بن ابیطالب منیم قارداشیم ، جانشینیم (وصی) و امتیمده منیم یئریمده اوتوران، و مندن سوئرا امام دیر، اونون نسبتی منه ، هارون، موسایه اولان کیمین دیر، مگر بوکی مندن سورا هیئچ بیر پیغمبر اولمیاجاق،و او آلله و اونین رسولوندان سوراسیزین صاحب اختیارروز دیر.آلله تبارک و تعالی بوخصوص دا منه بیر آیه نازیل ائدیب و بویوروب:«حقیقتاً سیزین باشچیز و ایشلریزون اختیار صاحبی تکجه آلله،اونین پیغمبری وایمان گتیرن لر،نامازقیلیب ورکوع حالیندازکات وئرن کسلردیر»۰ و ایمان گتیریب، نامازی اقامه ائدن و رکوع حالیندا زکات وئرن شخص، علی بن ابیطالب دیر،اودیرکی همیشه و هرحالدا آللّهین رضایتین اله گتیر ماقا چالیشار(او آللّهین رضایتین اراده ائدر).
۱۴- سَأَلْتُ جَبْرَئیلَ أَنْ یَسْتَعْفِىَ لِىَ (السَّلامَ) عَنْ تَبْلیغِ ذالِکَ إِلیْکُمْ – أَیُّهَاالنّاسُ – لِعِلْمى بِقِلَّهِ الْمُتَّقینَ وَکَثْرَهِ الْمُنافِقینَ وَإِدغالِ اللّائمینَ وَ حِیَلِ الْمُسْتَهْزِئینَ بِالْإِسْلامِ، الَّذینَ وَصَفَهُمُاللَّهُ فى کِتابِهِ بِأَنَّهُمْ یَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مالَیْسَ فى قُلوبِهِمْ، وَیَحْسَبُونَهُ هَیِّناً وَ هُوَ عِنْدَاللَّهِ عَظیمٌ.
۱۴- و من از جبرئیل در خواستم که از خداوند سلام اجازه کند و مرا از ماموریت تبلیغ به شما معاف دارد زیرا کمی پرهیزگاران و فزونی منافقان و دسیسه ملامت گران و مکر مسخره کنندگان اسلام را میدانم همانان که خداوند در وصفشان در کتاب خود فرموده :«…به زبان می گویندآنراکه دردلهایشان نیست و آن را اندک و آسان می شمارند حال آنکه نزد خداوند بس بزرگ است…»(نور/۱۵)
۱۴- من جبرئیل دن ایسده دیم کی «سلام» اولان آلله دان اجازه آلیب و منی بو مأموریت دن معاف ائده،چون پرهیزگارلارین آزلیقین و منافق لرین چوخلوقون،دانلیانلارین توطئه لرین وایسلامی استهزاء ائدنلرین حوقّالاریندان خبریم واروآگاهام، همان کسی لر کی آلله تعالی ئوز کتابیندا اونلارین وصفینده بویوروب کی حقیقتاً اونلار«دیلّلرینده بیرسؤز دییللرکی اورکلرینده اونا ایناناجاقلاری یوخدیر» ، «و بو ایشی ساده حسابلاییلّار، حال بوکی، او آلله یانیندا چوخ بویوک بیر امردیر».
۱۵- وَکَثْرَهِ أَذاهُمْ لى غَیْرَ مَرَّهٍ حَتّى سَمَّونى أُذُناً وَ زَعَمُوا أَنِّى کَذالِکَ لِکَثْرَهِ مُلازَمَتِهِ إِیّاىَ وَ إِقْبالى عَلَیْهِ (وَ هَواهُ وَ قَبُولِهِ مِنِّى) حَتّى أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فى ذالِکَ (وَ مِنْهُمُ الَّذینَ یُؤْذونَ النَّبِىَّ وَ یَقولونَ هُوَ أُذُنٌ، قُلْ أُذُنُ ـ (عَلَىالَّذینَ یَزْعَُمونَ أَنَّهُ أُذُنٌ) ـ خَیْرٍ لَکُمْ، یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ یُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنینَ وَ رحْمَهٌ لِلَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ و الَّذینَ یُؤذُنَ رَسوُلَ اللهِ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ) . وَلَوْشِئْتُ أَنْ أُسَمِّىَ الْقائلینَ بِذالِکَ بِأَسْمائهِمْ لَسَمَّیْتُ وَأَنْ أُوْمِئَ إِلَیْهِمْ بِأَعْیانِهِمْ لَأَوْمَأْتُ وَأَنْ أَدُلَّ عَلَیْهِمُ لَدَلَلْتُ، وَلکِنِّى وَاللَّهِ فى أُمورِهمْ قَدْ تَکَرَّمْتُ.
۱۵- و نیزازآن روی که منافقان بارها مراآزار رسانیده اند تابدان جاکه مرا اذن( سخن شنو و زودباور ) نامیده اند به خاطر همراهی افزون و تمایل و پذیرش علی از من و توجه ویژه ی من به او ،تا بدان جا که خداوند آیه ای فرو فرستاد (توبه/۶۱) « و از آنان اند کسانی که پیامبر خدا را آزرده،گویند او سخن شنو و زود باور است بگو آری اوسخن شنو ست برعلیه آنان که گمان می کننداو تنها سخن می شنود – لیکن به خیر شماست او(پیامبر) به خدا ایمان دارد و اهل ایمان را تصدیق کرده راستگو می انگاردو همورحمت است برای ایمانیان شماوالبته برای آنانکه او را ازار دهند عذابی دردناک خواهد بود…» و اگرمی خواستم نام گویندگان چنین سخن را برزبان آورم وبه آنان اشارت کنم ومردمان را به سویشان هدایت کنم( که آنان را شناسایی کنند )میتوانستم.لیکن به خدا سوگند درکارشان کرامت نموده لب فرو بستم.
۱۵- بیرده منافق لرین منی چوخلی اینجیتمک لیک لرینه خاطیر،اوراکیمین کی اونون منیله چوخلی ملازیم اولماسنا و منیم اونا توجه ائتدیگیمه گوره و اونین منه ساری تمایلی اولوب و مندن سؤز قبول أئتمه سینه خاطیر، منی «قولاق» (یعنی هر سوزه قولاق وئریب و تئز (اینانان ) آدلاندیر دیلار و بئله گومان ائتدیلرکی من او جورام.تا کی عزّتلی وجلالتلی آلله بوخصوصدا بیر آیه نازیل ائدیب و بویوردی: «اونلارین بعضی لری پیغمبری اینجیدیرلرو(اوباشدانباشا)قولاق دیر(هربیرکسین سؤزونی قبول ائدیر)! دییرلر،دِئنن « او سیزینچون یاخشی بیرقولاق دیر (بیتون دانیشیقلاریندا) آللّهی تصدیق ائدیر، مؤمن لره اعتماد گوستریر و سیزدن ایمان گتیرن لروچون بیررحمت دیر،آللهین پیغمبرینی اینجیدن کسلر اوچون آغریلی بیر عذاب اولاجاقدیر»۰
و اگر من ایسده سئیدم بئله بیر سوزلرین دی یه نلرینین آدلارین دیلیمه گتریب ، و یا اونلارا اشاره ائدم و یا خلقی اونلارا ساری هدایت ائلییم،البته ائلییه بیلردیم، لیکن آنداولا آلله من اونلارین ایشلرینده کرامتیلن رفتار ائتمیشم۰
۱۶- وَکُلُّ ذالِکَ لایَرْضَى اللَّهُ مِنّى إِلاّ أَنْ أُبَلِّغَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَىَّ (فى حَقِّ عَلِىٍّ)،ثُمَّ تلا:(یاأَیُّهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ – فى حَقِّ عَلِىٍّ – وَ انْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّاسِ.
۱۶- با این حال خداوند از من خشنود نخواهد شد مگر فرمان او را در حق علی به شما ابلاغ کنم . آنگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین خواند : ای پیامبر ! آنچه – در حق علی – از سوی پروردگارت بر تو فرود آمده ابلاغ کن و گرنه رسالت او…» را انجام نداده ای و البته خداوند تو را از آسیب مردمان نگاه می دارد …»(مائده/۶۷).
۱۶- بونلارین هامیسی نان بئله، آلله مندن راضی اولماز مگر بوکی اوزادی کی علی حاقّیندا ، آلله منه نازیل ائدیب، یئتیررم، سوئرا بوآیه نی تلاوت بویوردی : « ای پیغمر ، اوکی ربّین طرفیندن – علی حقّینده – سنه گونده ریلیب ، ابلاغ ائله (خلقه یئتیر) ،یوخساکی اونین رسالتین یئرینه یئتیرمه میسن، و البته آلله سنی جماعتین فتنه و شریندن قورویاجاق (ساخلیاجاق)».
۱۷- فَاعْلَمُوا مَعاشِرَ النّاسِ (ذالِکَ فیهِ وَافْهَموهُ وَاعْلَمُوا) أَنَّ اللَّهَ قَدْ نَصَبَهُ لَکُمْ وَلِیّاً وَإِماماً فَرَضَ طاعَتَهُ عَلَى الْمُهاجِرینَ وَالْأَنْصارِ وَ عَلَى التّابِعینَ لَهُمْ بِإِحْسانٍ، وَ عَلَى الْبادى وَالْحاضِرِ، وَ عَلَىالْعَجَمِىِّ وَالْعَرَبىِّ، وَالْحُرِّ وَالْمَمْلوکِ وَالصَّغیرِ وَالْکَبیرِ، وَ عَلَىالْأَبْیَضِ وَالأَسْوَدِ، وَ عَلى کُلِّ مُوَحِّدٍ، ماضٍ حُکْمُهُ، جازٍ قَوْلُهُ، نافِذٌ أَمْرُهُ، مَلْعونٌ مَنْ خالَفَهُ، مَرْحومٌ مَنْ تَبِعَهُ وَ صَدَّقَهُ، فَقَدْ غَفَرَاللَّهُ لَهُ وَلِمَنْ سَمِعَ مِنْهُ وَ أَطاعَ لَهُ.
۱۷- هان مردمان!بدانید این آیه درباره اوست ژرفای آن را بفهمید و بدانید که خداوند او را سرپرست و امام شما قرارداده و پیرویش را برمهاجران و انصار واجب کرده و بر پیروان آنان در نیکی ، و برصحرا نشینان وشهروندان ،و بر عجم و عرب و آزاد و برده و کوچک و بزرگ و سفید و سیاه و هر یکتا پرست (هشدار) اجرای فرمانش لازم ، امرش نافذ ، ناسازگارش رانده ، پیرو و باور کننده اش درمهراست البته که خداوند او و شنوایان سخن اش و پیروان راهش را آمرزیده است.
۱۷- ای جماعت بیلین کی بو آیه اونون خصوصوندا دیر، اونی درین دوشونون. و بیلین کی آلله اونی سیزلره صاحب اختیار و امام قرار وئریب دیر، اونین اطلاعتین تمام مهاجرلره و انصاره و اونلاراکی یاخشی اونلاردان تبعیت ائدرلر(صحابه لردن سورا گلن تابعلره)، اوبالاردا و شهرلرده یاشیانلارا، عربه و عجمه، قول(غلام) لارا و آزادلارا، بویوک لره وکیچیک لره، آغ، قره وهرتک آللّها قائل اولان اوچون واجب ائدیبدی.(آگاه اولون) اونین حکمینین وقولینین اجراسی واجب،وامری نافیذدیر. هرکس اونیلان مخالفت ائتسه آلله درگاهیندان قوولموش دیر۰ هر کیمسه اونون سوزونه باخیب و اونی تصدیق ائده ، آللّهین رحمتینده قرار تاپار۰پس حقیقتده آلله اونی وهراوکسی کی اونون سوزونه باخیب واوندان اطاعت ائده باغیشلار.
۱۸- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ آخِرُ مَقامٍ أَقُومُهُ فى هذا الْمَشْهَدِ، فَاسْمَعوا وَ أَطیعوا وَانْقادوا لاَِمْرِ(اللَّهِ) رَبِّکُمْ، فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ هُوَ مَوْلاکُمْ وَإِلاهُکُمْ، ثُمَّ مِنْ دونِهِ رَسولُهُ وَنَبِیُّهُ الُْمخاطِبُ لَکُمْ، ثُمَّ مِنْ بَعْدى عَلىٌّ وَلِیُّکُمْ وَ إِمامُکُمْ بِأَمْرِاللَّهِ رَبِّکُمْ، ثُمَّ الْإِمامَهُ فى ذُرِّیَّتى مِنْ وُلْدِهِ إِلى یَوْمٍ تَلْقَوْنَ اللَّهَ وَرَسولَهُ.
۱۸- هان مردمان ! برای آخرین بار در این اجتماع به پا ایستاده (با شما سخن می گویم) سخنم را
شنیده پیروی کنید و فرمان پروردگارتان راگردن گذارید که خداوندعزّوجلّ صاحب اختیارو سرپرست و معبود شماست و سپس سرپرست شما ، فرستاده و پیامبر اوست که اکنون با شما سخن می گوید و پس از من به فرمان او ، علی ولی و امام شماست و سپس امامت ، در فرزندان من از نسل علی خواهد بود تا برپایی رستاخیز که خدا و رسول او را دیدار کنید.
۱۸- ای جماعت بو آخیر دفعه دی کی سیزین ایچیزده (بئله بیر موقعیت ده) ایاق اوسده دورورام۰ پس ائشیدین واطاعت ائدین و آلله ، پروردگاریزین امرینه باش ایین، شبهه سیز عزّتلی،جلالتلی آلله دیر کی سیزین صاحب اختیاریز و معبودوزدیر۰ اوندان سورا دا اونین رسولی و پیغمبری دیرکی سیزین برابروزده دایانیب و سیزیلن دانیشیر، مندن سوئرا دا سیزین پروردگاریز، آللّهین امری ایله،«علی» سیزین صاحب اختیاریز و امامیزدیر، سوئرا امامت منیم نسلیمدن اونین اولاد لرینده قیامت گونونده آلله واونین رسولین ملاقات ائدنه کیمین دوام تاپاجاق۰
۱۹- لاحَلالَ إِلاّ ما أَحَلَّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَهُمْ، وَلاحَرامَ إِلاّ ما حَرَّمَهُ اللَّهُ (عَلَیْکُمْ) وَ رَسُولُهُ وَ هُمْ، وَاللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَرَّفَنِى الْحَلالَ وَالْحَرامَ وَأَنَا أَفْضَیْتُ بِما عَلَّمَنى رَبِّى مِنْ کِتابِهِ وَحَلالِهِ وَ حَرامِهِ إِلَیْهِ.
۱۹- روا نیست مگر آنچه خدا و رسول و امامان روا دانند و ناروا نباشد مگر آنچه آنان ناروا دانند ، و خداوند عز و جل هم روا و هم ناروا را بمن شناسانده و من آموخته هایم را از کتاب خدا و حلال وحرام آن را در اختیار او(علی) گذاشته ام.
۱۹- هئش بیر حلال یوخدی مگربوکی تکجه آلله و اونین رسولی و اونلار(امام لار آللهین ایذنیلن) حلال ائدیبلر، و هئچ بیر حرامدا یوخدی کی اونی آلله و اونون رسولی و اونلار سیزه حرام ائتمه میش اولالار، عزتلی و جلالتلی آلله حلالین و حرامین منه تانیتدیردی ، منده ربّیمین ئورگتدیقلارینی،ئوز کتابیندان و حلال و حرامیندان هامیسینی اوناتاپشیرمیشام واونین اختیاریندا قویموشام۰
۲۰- مَعاشِرَالنّاسِ،(فَضِّلُوهُ). مامِنْ عِلْمٍ إِلاَّ وَقَدْ أَحْصاهُاللَّهُ فِىَّ، وَ کُلُّ عِلْمٍ عُلِّمْتُ فَقَدْ أَحْصَیْتُهُ فى إِمامِ الْمُتَّقینَ، وَما مِنْ عِلْمٍ إِلاّ وَقَدْ عَلَّمْتُهُ عَلِیّاً، وَ هُوَ الْإِمامُ الْمُبینُ (الَّذى ذَکَرَهُ اللَّهُ فى سُورَهِ یس: (وَ کُلَّ شَىْءٍ أَحْصَیْناهُ فى إِمامٍ مُبینٍ).
۲۰- هان مردمان !او را برتر دانید ، هیچ دانشی نیست مگر اینکه خداوند در جان من نبشته و من تمامی آن را در جان علی امام پرهیزگاران ضبط کرده ام ،و دانشی نبوده مگر اینکه آن را به علی آموخته ام او پیشوای روشنگر است که خداوند در سوره یاسین از او گفتگو کرده :« و علم هر چیز را در امام مبین برشمرده ایم…»( یس / ۱۲).
۲۰- ای جماعت، اونی ئوزگه لردن بویوک سایین۰ آلله هر بیر علمی منده جمع ائلی ییب ، شبه سیز منده بیتون ئورگندیقیم علم لری امام مبین ده جمع ائتمیشم.هیچ بیرعلم ده یوخدکی من اونی علیّه ئورگتمه میش اولام.اوهمان «امام مبین» دیرکی آلله متعال «یس» سوره سینده اونی ذکر ائدیب و بویوروب : « و بیز هر بیرشیئی (انسانلارین عمل لرین و دنیادا باش وئرن حادثه لری) امام مبین ده، اطرافلی صورتده ساییب و حسابلامیشیق »۰
۲۱- مَعاشِرَالنَّاسِ، لاتَضِلُّوا عَنْهُ وَلاتَنْفِرُوا مِنْهُ، وَلاتَسْتَنْکِفُوا عَنْ وِلایَتِهِ، فَهُوَالَّذى یَهدی إِلَى الْحَقِّ وَیَعْمَلُ بِهِ، وَیُزْهِقُ الْباطِلَ وَیَنْهى عَنْهُ، وَلاتَأْخُذُهُ فِىاللَّهِ لَوْمَهُ لائِمٍ.
۲۱- هان مردمان ! او را فراموش نکنید و از امامتش رو برنتابید و از سرپرستیش نگریزید چرا که شما را به درستی و راستی خوانده و خود نیز بدان عمل می کند ، او باطل را نابود و شما را از آن باز دارد و هرگز نکوهش نکوهش گران او را از کار باز ندارد.
۲۱- ای جماعت، اوندان ئوزگه سینه طرف منحرف اولمیین ، اوندان اوز چؤیرمیین و اونین ولایتیندن استنکاف ائتمیون، پس اودیر اوکس کی،حقّه طرف هدایت ائدر ، و ئوزی ده اونا عمل ائدر، باطیلی محو ائدر و خلقی اولاردان قورویار (نهی ائدر)۰و آلله یولوندا ملامت ائدن لرین ملامتلری اونی یولدان آزدیرماز.
۲۲- أَوَّلُ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ (لَمْ یَسْبِقْهُ إِلَى الْایمانِ بى أَحَدٌ)، وَالَّذى فَدى رَسُولَاللّهِ بِنَفْسِهِ، وَالَّذى کانَ مَعَ رَسُولِ اللّهِ وَلا أَحَدَ یَعْبُدُاللّهَ مَعَ رَسُولِهِ مِنَ الرِّجالِ غَیْرُهُ.
۲۲- او نخستین مومن به خدا و رسول اوست و کسی در ایمان به من از او سبقت نجسته و همو جان خود را فدای رسول خدا کرده با او همراه بو ده است تنها او همراه رسول خدا عبادت می کرد و جز او از مردان کسی چنین نبو د.
۲۲- او اوّل بیرکس دیرکی آللهه و اونین رسولونا ایمان گتیردی و هئچ کس منه ایمان گتیرماقدا اوندان ایره لی (قاباق)اولا بیلمه دی۰او،همانشخص دی کی ئوزجانین، آللهین رسولینا فدا قیلدی۰ وهمان کس دی کی، آللهین رسولی ایلن، اوحالدا واریدی کی ، کیشی لردن هیئچ بیر شخص، آللّهی، رسولی ایلن بیرلیخدا اوندان سیوای عبادت ائتمیردی۰او جماعتین اوّل ناماز قیلانیدی ، و اول شخص ایدی کی، آللّهی منیلن بیرلیخدا عبادت ائتدی.
۲۳- أَوَّلُ النّاسِ صَلاهً وَ أَوَّلُ مَنْ عَبَدَاللّهَ مَعى. أَمَرْتُهُ عَنِاللّهِ أَنْ یَنامَ فى مَضْجَعى، فَفَعَلَ فادِیاً لى بِنَفْسِهِ
۲۳- علی اولین نماز گزار و پرستش کننده ی همراه من است از جانب خدا وند به او دستور دادم تا (در شب هجرت )در بستر من بیارامد و او نیز فرمان برده پذیرفت که جان خود را فدای من کند.
۲۳- آللهین امریله اونا امر ائتدیم کی(هجرت گئجه سینده) منیم یئریمده یاتا ، پس او جانین منه، فدا ائدرکن (قیلاراق) اوجور عمل ائتدی
۲۴- مَعاشِرَالنّاسِ، فَضِّلُوهُ فَقَدْ فَضَّلَهُ اللّهُ، وَاقْبَلُوهُ فَقَدْ نَصَبَهُ اللّهُ
۲۴- هان مردمان ! او را برتر بدانید که خداوند او را برتری داده و پیشوایی او را پذیرا با شید که خداوند او را (به امامت )نصب کرده است.
۲۴- ای جماعت اونی فضیلتلی سایین ، نیه کی آلله اونی فضیلت لندیریب، و اونین رهبریّتین قبول ائلی یین، چونکه آلله اونی منصوب ائدیبدی.
۲۵- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ إِمامٌ مِنَ اللّهِ، وَلَنْ یَتُوبَ اللّهُ عَلى أَحَدٍ أَنْکَرَ وِلایَتَهُ وَلَنْ یَغْفِرَ لَهُ، حَتْماً عَلَى اللَّهِ أَنْ یَفْعَلَ ذالِکَ بِمَنْ خالَفَ أَمْرَهُ وَأَنْ یُعَذِّبَهُ عَذاباً نُکْراً أَبَدَا الْآبادِ وَ دَهْرَ الدُّهورِ. فَاحْذَرُوا أَنْ تُخالِفوهُ. فَتَصْلُوا ناراً وَقودُهَا النَّاسُ وَالْحِجارَهُ أُعِدَّتْ لِلْکافِرینَ.
۲۵- هان مردمان ! او امام از جانب خداست و خداوند هرگز توبه ی منکر اورا نپذیرد و چنین کسی را نیامرزد این است روش قطعی خداوند درباره ناسازگار با امامت علی ،و حتماً او را به عذاب دردناک جاودانه کیفر خواهد کرد . پس ، از مخالفت او بهراسید وگرنه درآتشی درخواهید شدکه آتش گیره ی آن مردمانند و سنگ که برای حق ستیزان آماده شده است.
۲۵- ای جماعت او آلله طرفیندن امام دی ۰ وآلله هر بیرشخصین که اونون ولایتینی انکار ائلییه ، هئچ وقت ، توبه سین قبول ائتمز واونی هئچ وقت باغیشلاماز۰ آللهین قطعی سنّتی علی نین مخالف اولانلاری بارسینده بودی کی ، اونلاری چوخ عذابلی و قالیرقی عذابینان ، ابدیّت وارکن جزالاندیرا۰پس اونیلان مخالفت ائتمکدن قورخون، یوخساکی داخل اولارسیز «بیراودا کی، اونون یاناجاغی و آلیشاجاقی جماعت و داشلاردیلار ، کی حق برابرینده دایانانلارا مهیا اولوب دی».
۲۶- مَعاشِرَالنّاسِ، بى ـ وَاللَّهِ ـ بَشَّرَالْأَوَّلُونَ مِنَ النَّبِیِّینَ وَالْمُرْسَلینَ، وَأَنَا ـ (وَاللَّهِ) ـ خاتَمُ الْأَنْبِیاءِ وَالْمُرْسَلینَ والْحُجَّهُ عَلى جَمیعِ الْمخْلوقینَ مِنْ أَهْلِ السَّماواتِ وَالْأَرَضینَ. فَمَنْ شَکَّ فى ذالِکَ فَقَدْ کَفَرَ کُفْرَ الْجاهِلِیَّهِ الْأُولى وَ مَنْ شَکَّ فى شَىْءٍ مِنْ قَوْلى هذا فَقَدْ شَکَّ فى کُلِّ ما أُنْزِلَ إِلَىَّ، وَمَنْ شَکَّ فى
واحِدٍ مِنَ الْأَئمَّهِ فَقَدْ شَکَّ فِى الْکُلِّ مِنْهُمْ، وَالشَاکُّ فینا فِىالنّارِ.
۲۶- هان مردمان! به خدا که پیامبران پیشین به ظهورم بشارت داده اند و همانا من فرجام آنان و برهان بر آفریدگان آسمانیان و زمینیانم ، آن کسی که راستی و درستی مرا باور نکند به کفر جاهلی گذشته در آمده و تردید در سخنان امروزم همسنگ تردید در تمامی محتوای رسالت من است و ناباوری در امامت یکی از امامان به سان ناباوری در تمامی آنان است و جایگاه ناباوران امامت ما آتش دوزخ خواهد بود.
۲۶- ای جماعت آند اولا آللهَ ، گئچن پیغمبرلرمینم ظهوروما بشارت وئریب لر۰ وایندی ، من تمام پیغمبرلرون آخری و بیتون گوی لرون ویئرلرون مخلوقاتینه حجت و دلیلم۰ پس هر کس بو مسئله ده شک ائتسه، جاهلیت زمانینون کفرونه داخل اولوب و هر کیمسه ده کی منیم بو سوزوم ده شک ائتسه ، یقین دی کی بیتون منه نازیل اولانلاردا شک ائد ییب دی۰ و هر کیمسه اماملارین بیرینده شک ائده ، اونلارین هامیسیندا شک ائدیب و بیزده شک ائدنئلرین یئری جهنّم اودی دی.
۲۷- مَعاشِرَالنّاسِ، حَبانِىَاللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِهذِهِ الْفَضیلَهِ مَنّاً مِنْهُ عَلَىَّ وَ إِحْساناً مِنْهُ إِلَىَّ وَلا إِلاهَ إِلاّهُوَ، أَلا لَهُ الْحَمْدُ مِنِّى أَبَدَ الْآبِدینَ وَدَهْرَالدّاهِرینَ وَ عَلى کُلِّ حالٍ.
۲۷- هان مردمان خداوند عز و جل ازروی منت و احسان خویش این برتری را به من پیش کش کرده و خدایی جز او نیست.هشدارکه تمامی ستایش های من درتمامی روزگاران وهر حال و مقام ، ویژه ی اوست.
۲۷- ای جماعت ، الله عزوجل منه منّت قویوب واحسان ائله دی و بوفضیلتی منه عطا ائله دی. و البته اوندان سیوای هئچ بیرمعبود یوخدیر. آگاه اولون کی تمام ستایش لرتمام روزگارده و هر حالدا، هر مقامدا(یئرده) تکجه اونا مخصوص دیر.
۲۸- مَعاشِرَالنّاسِ، فَضِّلُوا عَلِیّاً فَإِنَّهُ أَفْضَلُ النَّاسِ بَعْدى مِنْ ذَکَرٍ و أُنْثى ما أَنْزَلَ اللَّهُ الرِّزْقَ وَبَقِىَ الْخَلْقُ. مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ، مَغْضُوبٌ مَغْضُوبٌ مَنْ رَدَّ عَلَىَّ قَوْلى هذا وَلَمْ یُوافِقْهُ. أَلا إِنَّ جَبْرئیلَ خَبَّرنى عَنِ اللَّهِ تَعالى بِذالِکَ وَیَقُولُ: «مَنْ عادى عَلِیّاً وَلَمْ یَتَوَلَّهُ فَعَلَیْهِ لَعْنَتى وَ غَضَبى»، (وَلْتَنْظُرْنَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوااللَّهَ ـ أَنْ تُخالِفُوهُ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِها ـ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما تَعْمَلُونَ).
۲۸- هان مردمان ! علی را برتر دانید که او برترین از مردان و زنان ، پس از من است تا آن هنگام که آفرینش برپاست و روزیشان فرود آید دور دور باد از مهر خداوند و خشم خشم باد بر آن که این گفته ام را نپذیرد و بامن سازگار نباشد .هان! آگاه باشید جبرئیل سه بار از سوی خداوند خبرم داد هرکه با علی ستیزد و بر ولایت او گردن نگذارد نفرین و خشم من بر او باد ، البته بایست هرکس بنگرد که برای فردای خویش چه پیش فرستاده پس تقوا پیشه کنید و از ناسازی با علی بپرهیزید ، مباد گامهایتان پس از استواری در لغزد و همانا خداوند بر کردارتان آگاه است.
۲۸- ای جماعت علی نی هامیدان یوخاری دوتون نیه کی مندن سورا تا او زمانا کیمین کی آلله مخلوق لاری واردیلار و روزی یی ییللّر، آروادّی ، کیشیلی، اودی کی، جماعتون هامیسیندان یوکسک و یوخاریدی . هم ملعون دی و آللّهین رحمتیندن اوزاخ، هم ده آللّهین غضبی، آللّهین غضبی او کسه کی منیم بوسوزومی قبول ائتمیه و اونی ردّ ائده ،و اونیلان موافق اولمیا۰ آگاه اولون جبرئیل منه آلله دان خبر وئردی کی،آلله بویورور: «هر کیم علیّ نن دوروشا و اونون ولایتینه باش اَیمییه» «منیم غضبیم و لعنتیمه گرفتار اولاجاق»(قدسی حدیث)«و البتّه هرکس گرک گوره کی ئوز گلن گونی قیامتینه نممنه گوندریبدی ــ آلله دان قورخون و تقوا ائلیین و علیّ نن مخالفت ائتمکدن حذرائدین۰اُلمیا کی قدم لریز ثابت اولماخدان سورا تیترییه۰« همانا الله گوردوغوز عمللره آگاه دیر»۰
۲۹- مَعاشِرَ النَّاسِ، إِنَّهُ جَنْبُ اللَّهِ الَّذى ذَکَرَ فى کِتابِهِ العَزیزِ، فَقالَ تعالى (مُخْبِراً عَمَّنْ یُخالِفُهُ): (أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ یا حَسْرَتا عَلى ما فَرَّطْتُ فى جَنْبِ اللَّهِ).
۲۹- هان مردمان! او هم جوار و هم سایه ی خداست که درکتاب گرانقدر خود ( قرآن ) او را یاد کرده و درباره ستیزندگان با او فرموده : « … مباد کسی درروز رستاخیز بگویدافسوس که درباره ی هم جوار و همسایه ی خداوند کوتاهی کرده ام».
۲۹- ای جماعت ، او همان آللهین مجاوری و همسایه سی دی، کی آلله ئوز عزّتلی کتابیندا اوندان یاد ائدیب و اونیلان قارشی دوروب ساواشانلارا بویورور: «تا اینکه مبادا بیرکس (قیامت گونونده) دییه کی ، افسوس کی من آللهین همسایه سی و مجاوری باره سینده قصور ائتدیم. »
۳۰- مَعاشِرَالنّاسِ، تَدَبَّرُوا الْقُرْآنَ وَ افْهَمُوا آیاتِهِ وَانْظُرُوا إِلى مُحْکَماتِهِ وَلاتَتَّبِعوا مُتَشابِهَهُ، فَوَاللَّهِ لَنْ یُبَیِّنَ لَکُمْ زواجِرَهُ وَلَنْ یُوضِحَ لَکُمْ تَفْسیرَهُ إِلاَّ الَّذى أَنَا آخِذٌ بِیَدِهِ وَمُصْعِدُهُ إِلىَّ وَشائلٌ بِعَضُدِهِ (وَ رافِعُهُ بِیَدَىَّ) وَ مُعْلِمُکُمْ: أَنَّ مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِىٌ مَوْلاهُ، وَ هُوَ عَلِىُّ بْنُ أَبى طالِبٍ أَخى وَ وَصِیّى، وَ مُوالاتُهُ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَنْزَلَها عَلَىَّ.
۳۰- هان مردمان! در قرآن اندیشه کنید و ژرفای آیات آن را دریابید و بر محکماتش نظر کنید و از متشابهات آن پیروی ننمایید.به خداوندسوگند که باطن ها و تفسیر آنرا روشن نمی کند مگر همین که دست و بازوی او را گرفته و بالا آورده ام و اعلام می دارم که هر آن کس که من سرپرست اویم این علی سرپرست اوست و او علی ، فرزند ابی طالب، برادر و وصّی من است. ولایت و سرپرستی او حکمی از سوی خداست که بر من فرو فرستاده است.
۳۰- ای جماعت قرآندا دقتیلن تدبّر ائدین و اونی درین دوشونون ، اونون محکم آیه لرینده نظر ائدین و متشابه اولان آیه لریندن تبعیّت ائتمیین۰ پس آند اولا آللهَ اونون(قرآنین) باطین لرینی و تفسیرینی بیان ائلی یه بیلمز، مگر همان بوکس کی اونون ال قولوندان یاپیشیب و قوزامیشام و اعلام ائدیرم : هر کیمسیه کی من اونا ولایتیم وار و اونا سرپرستم، بو علی دَ اونا ولّی و سرپرست دی، و، او علی بن ابیطالب ، منیم قردشیم و منیم وصیّمدی . و اونون ولایتی و سرپرستلیقی بیر حکمدی، کی آلله طرفیندن منه گؤنده ریلیب دی.
۳۱- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ عَلِیّاً وَالطَّیِّبینَ مِنْ وُلْدى (مِنْ صُلْبِهِ) هُمُ الثِّقْلُ الْأَصْغَرُ، وَالْقُرْآنُ الثِّقْلُ الْأَکْبَرُ،فَکُلُّ واحِدٍ مِنْهُما مُنْبِئٌ عَنْ صاحِبِهِ وَ مُوافِقٌ لَهُ، لَنْ یَفْتَرِقا حَتّى یَرِدا عَلَىَالْحَوْضَ. أَلا إِنَّهُمْ أُمَناءُ اللَّهِ فى خَلْقِهِ وَ حُکّامُهُ فى أَرْضِهِ.
۳۱- هان مردمان! همانا علی و پاکانِ از فرزندانم از نسل او یادگار گران سنگ کوچک ترند و قرآن یادگار ارزشمند بزرگتر. هر یک از این دو از دیگر همراه خود حکایت می کند و با آن سازگار است. آن دو هرگز از هم جدا نمی شوند تا در حوض کوثر بر من وارد شوند.هان! آنان امانت داران خدا در میان آفریدگان و حاکمان او در زمین اند. هشدار که من وظیفه ی خود را ادا کردم.
۳۱- ای جماعت ، همانا علی و اونون نسلیندن اولان منیم پاک اولادلریم، ثقل اصغر، و قرآن، ثقل اکبردی. بو ایکی، دَیرلی مصاحب لر، هر بیری او بیرسیندن خبروئرن و ئوز مصاحبین تایید ائدندی،و کوثر حوضوندا منه یئتیشه نه کیمین، بیربیرلریندن آیریلمازلار.آگاه اولون اونلار آللّهین یئر یوزونده کی امانت دارلاری و آللّهین یئرینده ، اونون طرفیندن اولان حکم دارلری دیلر.آگاه اولون کی من قطعاً ئوز وظیفه می ادا ائتدیم .
۳۲- أَلاوَقَدْ أَدَّیْتُ، أَلاوَقَدْ بَلَّغْتُ، أَلاوَقَدْ أَسْمَعْتُ، أَلاوَقَدْ أَوْضَحْتُ، أَلا وَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قالَ وَ أَنَا قُلْتُ عَنِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ،
۳۲- هان! من وظیفه ام را ابلاغ کردم و به گوش شما رساندم. هشدار که روشن نمودم. بدانید که این سخن خدا بود و من از سوی او سخن گفتم.
۳۲- بیلین کی من عُهدم ده کین یئتیردیم . و سیزلرون قولاخ لاروزا ائشیدّیریب وآیدین بیانیلان روشن ائتدیم.آگاه اولون کی(بو) آللّهین سوزیدی کی من اونون طرفیندن دئدیم۰
۳۳- أَلاإِنَّهُ لا «أَمیرَالْمُؤْمِنینَ» غَیْرَ أَخى هذا، أَلا لاتَحِلُّ إِمْرَهُ الْمُؤْمِنینَ بَعْدى لِاَحَدٍ غَیْرِهِ.
۳۳- هان بدانید! هرگز به جز این برادرم کسی نباید امیرالمومنین خوانده شود. هشدار که پس از من امارت مومنان بر کسی جز او روا نباشد.
۳۳- بیلین و آگاه اولون کی بو قردشیم دن سیوای گرکمزکی هئچ کسه «امیرالمومنین» خطاب اولونا، بیلین مندن سورا،مؤمینلرین امیرلیغی اوندان سیوای هئچ کیمسیه یه روا ده ییر.
پیامبر علی نین الیندن یاپیشیب قوزاییب و هر ایکی الی نی گویه طرف آچیب ، علی نی یئردن قالخیزدی، او حدّده کی علی نین ایاقلاری پیامبرون دیزلرینن مقابل اولدی.
۳۴- ثم قال: «ایهاالنَّاسُ، مَنْ اَوْلى بِکُمْ مِنْ اَنْفُسِکُمْ؟ قالوا: اَللَّهُ و رَسُولُهُ. فَقالَ: اَلا من کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلىٌّ مَوْلاهُ، اَللَّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ و عادِ مَنْ عاداهُ وَانْصُرْمَنْ نَصَرَهُ واخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ.
۳۴- سپس فرمود : مردمان ! کیست سزاوارتر از شمایان به شما ؟ گفتند : خداوند و رسول او . آنگاه فرمود : آن که من سرپرست اویم پس این علی ولی و سرپرست اوست . خداوندا پذیرای ولایت او را دوست بدار و دشمن او را دشمن دار و یار او را یاری کن و رهاکننده ی او را تنها گذار.
۳۴- وسورا بئله بویوردی:ای جماعت کیم سیزه ئوزوزدن وئوزنفسوزدن(اولی بنفس و)یاخین راخدی؟ دئدیلر:الله و اونون پیغمبری[۱].پس بویوردی:آگاه اولون هرکیمسیه کی من اونا اولی به نفس وسرپرستم ، پس بوعلی اونا سرپرست و(اولی به نفس)دی.بار پروردگاراهرکیمسه نی کی اونون ولایت و سرپرست لیغین قبول ائده دوست دوت وهرکیم اونیلان دشمن چیلیغ ائلی یه اونیلان دوشمن اول.اونا کُمه لیغ ائدنه کمک اول و اونی تک قویانی ، تک قوی.
۳۵- مَعاشِرَالنّاسِ، هذا عَلِىٌّ أخى وَ وَصیىّ وَ واعی عِلْمى، وَ خَلیفَتى فى اُمَّتى عَلى مَنْ آمَنَ بى وَعَلى تَفْسیرِ کِتابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَالدّاعی إِلَیْهِ وَالْعامِلُ بِما یَرْضاهُ وَالْمحارِبُ لِاَعْدائهِ وَالْمُوالی عَلى طاعَتِهِ وَالنّاهی عَنْ مَعْصِیَتِهِ.
۳۵- هان مردمان ! این علی است برادر و وصی و نگاهبان دانش من و جای نشین من در میان امت وایمان آورندگان به من و برتفسیرکتاب خدا،اومردمان رابه سوی خدابخواندوبه آنچه موجب خشنودی اوست عمل کندوبادشمنان اوستیز نماید. او سرپرست فرمانبرداری خدا باشد و بازدارنده از نافرمانی او.
۳۵- ای جماعت بو علی دی، منیم قردشیم، وصیّیم ،و مندن سورا منیم عِلمیمی ساخلیان و منیم امّتیم ده و منه ایمان گتیرنلر ایچینده و آللّهین کتابینون تفسیرینده منیم جانشینیم دی، او، آللّهین کتابینا دعوت ائدن واونون راضی اولدوقلارینا عمل ائدن ودشمن لرینن ساواشان دی، او آلله اطاعتینه دایاخ واونون معصیتیندن نهی ائدندی.
۳۶- إِنَّهُ خَلیفَهُ رَسُولِ اللّهِ وَ أَمیرُالْمُؤْمِنینَ وَالْإمامُ الْهادی مِنَاللَّهِ، وَ قاتِلُ النّاکِثینَ وَالْقاسِطینَ وَالْمارِقینَ بِأَمْرِاللَّهِ.
۳۶- همانا اوست جانشین رسول الله و فرمانروای ایمانیان ، و از سوی خدا پیشوای هدایتگر .اوست پیکار کننده ی با پیمان شکنان ، رویگردانان از راستی و درستی و بدر رفته گان از دین.
۳۶- او آللّهین امریلن ، آللهین رسولینین جانشینی، مومن لرین امیری و هدایت ائدنلرین پیشواسی دی. او عهدلرین سیندیرانلار و دوزلوخدان اوز چوندرنلر، و دیندن خارج اولانلاریلان ساواشاندی.
۳۷- یَقُولُاللَّهُ: (مایُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَىَّ). بِأَمْرِکَ یارَبِّ أَقولُ: اَلَّلهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَعادِ مَنْ عاداهُ (وَانْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ) وَالْعَنْ مَنْ أَنْکَرَهُ وَاغْضِبْ عَلى مَنْ جَحَدَ حَقَّهُ.
۳۷- خداوند فرماید: « فرمان من دگرگونی نمی پذیرد. » پروردگارا، اکنون به فرمان تو می گویم : خداوندا دوست داران او را دوست دار و دشمنانش را دشمن. پشتیبانان او را پشتیبانی، یارانش را یاری کن و خودداری کنندگان از یاری اش را رها کن. ناباورانش را از مهرت بران و خشم خود را بر آنان فرود آور.
۳۷- آلله تعالی بویورور: «منیم امریم چونده ریلمز». پروردگارا سنین امروولن دییرم :بارالها، اونی دوست دوتانلاری دوست دوت و اونین دوشمن لری ایلن دوشمن اول و اونون کمه لرینه کومک اول . اونی خوار ائدنلری خوارائت واونون کمگیندن مضایقه ائدنلری ئوز باشلارینا بوراک،الهی اونی انکارائدنلره ، لعنت ائله و اونین حقّین دانانلارا غضب ائت.
۳۸- اَللَّهُمَّ إِنَّکَ أَنْزَلْتَ الْآیَهَ فى عَلِىٍّ وَلِیِّکَ عِنْدَتَبْیینِ ذالِکَ وَنَصْبِکَ إِیّاهُ لِهذَا الْیَوْمِ: (الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتى وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً)، وَ قُلْتَ : (إنَّ الدّینَ عِنْدَ اللهِ اْلإسْلامُ)،وَ قُلْتَ : (وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَالْإِسْلامِ دیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِى الْآخِرَهِ مِنَ الْخاسِرینَ).
۳۸- معبودا ! تو خود در هنگام بیان ولایت علی و برپایی او فرمودی : « امروز آیین شما را به کمال و نعمتم رابرای شما تمام نمودم و با خشنودی اسلام را دین شما قرار دادم.( مائده/ ۵) » و نیز گفتی: « همانا دین درنزدخداتنهااسلام است.(آل عمران/۱۹)»وفرمودی:«وآنکه به جزاسلام دینی بجویدازاو
پذیرفته نبوده درجهان دیگر در شمار زیانکاران خواهد بود».(آل عمران/۸۵).
۳۸- پروردگارا سن ئوزون بوگونه خاطیر، و اونون ولایتینین بیانیندا، و اونی بوگونده بو منصبه نصب ائتماقدان خاطیر ،بو آیه نی ولیّون، علینین باره سینده نازیل ائله ییب و بویورموسان: « بوگون، سیزین دینیزی کامیل و نعمتی سیز لره تمام ائتدیم و بوایسلامی سیزه دین اولماقا،راضی اولدیم » وبویوردون: «هر کیمسه ده کی بو ایسلام دینیندن سیوای آیری دین آخدارا، اوندان قبول اولمیب و آخرت ائوینده اوتوزموش زیانکار لاردان اولاجاخ»۰
۳۹- اَللَّهُمَّ إِنِّى أُشْهِدُکَ أَنِّى قَدْ بَلَّغْتُ
۳۹- خداوندا تو را گواه می گیرم که پیام تو را به مردمان رساندم.
۳۹- بارالاها ، شاهد اول، کی سنین پیغامیوی جماعته یئتیردیم.
۴۰- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّما أَکْمَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ دینَکُمْ بِإِمامَتِهِ. فَمَنْ لَمْ یَأْتَمَّ بِهِ وَبِمَنْ یَقُومُ مَقامَهُ مِنْ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ إِلى یَوْمِ الْقِیامَهِ وَالْعَرْضِ عَلَىاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَأُولئِکَ الَّذینَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ (فِىالدُّنْیا وَالْآخِرَهِ) وَ فِى النّارِهُمْ خالِدُونَ، (لایُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَلاهُمْ یُنْظَرونَ).
۴۰- هان مردمان!خداوند عزوجل دین را با امامت علی تکمیل نمود. اینک آنان که از او و جانشینانش از فرزندان من و از نسل او – تا برپایی رستاخیز و عرضه بر خدا – پیروی نکنند کرده هایشان دردو جهان بیهوده بوده در آتش دوزخ جاودانه خواهند بود. « به گونه ای که نه از عذابشان کاسته و نه بر ایشان فرصتی برای نجات خواهد بود». (بقره/۱۶۱).
۴۰- ای جماعت،الله سیزین دینیزی اونون امامتیلن کامیل ائتدی.پس هرکس کی اوندان و اونین یئرینده اوتورانلاردان،کی منیم بالالاریم،واونون صولبوندن دیلر،قیامت قورولونجا وآلله تعالی محضرینده عرضه اولاناکیمین اطاعت ائتمه سه «پس اولار اوکس لردیلرکی دنیا و آخرت ده عمل لری نابود اولوب و جهنّم اودوندا ابدی قالاجاخلار» ، «نه عذابلاریندان بیر شی آزالار و نه مهلت وئریلمیش اولالّار».
۴۱- مَعاشِرَالنّاسِ، هذا عَلِىٌّ، أَنْصَرُکُمْ لى وَأَحَقُّکُمْ بى وَأَقْرَبُکُمْ إِلَىَّ وَأَعَزُّکُمْ عَلَىَّ، وَاللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَأَنَاعَنْهُ راضِیانِ. وَ مانَزَلَتْ آیَهُ رِضاً (فى الْقُرْآنِ) إِلاّ فیهِ، وَلا خاطَبَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا إِلاّبَدَأ بِهِ، وَلانَزَلَتْ آیَهُ مَدْحٍ فِىالْقُرْآنِ إِلاّ فیهِ،وَلاشَهِدَ اللَّهُ بِالْجَنَّهِ فى(هَلْ أَتى عَلَى الْاِنْسانِ)إِلاّلَهُ،وَلا أَنْزَلَها فى سِواهُ وَلامَدَحَ بِها غَیْرَهُ
۴۱- هان مردمان! این علی است یاورترین، سزاوارترین، نزدیک ترین و گرانقدرترین شما نزد من و خداوند عزوجل و من از او خشنودیم. آیه ی رضایتی در قرآن نیست مگر درباره او و هرگاه خداوند ایمانیان را خطابی نموده به او آغاز کرده . و آیه ی ستایشی نازل نگشته مگر درباره ی او و در سوره ی « هل اتی علی الانسان » گواهی بر بهشت نداده مگر برای او و آن را در حق غیر او فرود نیاورده و به وسیله آن آیه جز او را نستوده است.
۴۱- ای جماعت، بو، علی دی هاموزدان آرتیخ منه کمک لیق ائدن( کمک چیل)،و هاموزدان آرتیخ منه حقّی اولان ، هاموزدان منه یاخین، و هاموزدان منه عزیز دی۰آلله عزّوجل و من اوندان راضیوخ۰ قرآن داهئش بیر رضایت آیه سی یوخدی کی اونون باره سینده اولمیا، آلله قرآنیندا هئش یئرده ایمان گتیرنلریلن دانیشمییب ، مگر بوکی اونی علی ایلن باشلی ییب (و اوّل شخص او خطاب دا علی نی نظرده آلیب)۰ آلله قرآنیندا هئش بیرآیه نازیل ائله مییب کی او آیه ده بیرین ستایش ائله میش اولا، مگر بوکی او آیه اونون باره سینده گونده ریلیبدی،آلله تعالی (هل اتی علی الانسان) سوره سینده اوندان سیواینون بهشته گئتمه سینه شهادت وئرمییب و او سوره نی اوندان سیواینون حاقّیندا نازیل ائتمییب و اوندان غیرین اوردا ستایش قیلمییب دی.
۴۲- مَعاشِرَالنّاسِ، هُوَ ناصِرُ دینِ اللَّهِ وَالْمجادِلُ عَنْ رَسُولِاللَّهِ، وَ هُوَالتَّقِىُّ النَّقِىُّ الْهادِى الْمَهْدِىُّ. نَبِیُّکُمْ خَیْرُ نَبىٍّ وَ وَصِیُّکُمْ خَیْرُ وَصِىٍّ (وَبَنُوهُ خَیْرُالْأَوْصِیاءِ). مَعاشِرَالنّاسِ، ذُرِّیَّهُ کُلِّ نَبِىٍّ مِنْ صُلْبِهِ، وَ ذُرِّیَّتى مِنْ صُلْبِ (أَمیرِالْمُؤْمِنینَ) عَلِىٍّ.
۴۲- هان مردمان! علی یاور دین خدا، دفاع کننده از رسول اوست و هم او پرهیزکار پاکیزه و رهنمای ارشاد شده« به دست خود خدا است. » پیامبرتان برترین پیامبران، جانشین اش برترین جانشینان و فرزندانش بهترین اوصیایند.هان مردمان! فرزندان پیامبران از نسل آنانند و فرزندان من از نسل (امیرالمومنین)علی است.
۴۲- ای جماعت، او آللّهین دینینین کمکی و اونون رسولوندان دفاع ائدندی۰او، پاک، پرهیزکار و هدایت اولونموش هدایت ائدندی.سیزین پیغمبریز تمام انبیادن یوخاری و اونون وصی سی بیتون اوصیاءدن یاخچی و اونون اولادلری، تمام اوصیادن یوکسک (یوخاری) دیلر.ای جماعت هر پیغمبرین بالالاری ئوز نسلیندن دیلر و منیم بالالاریم(امیرالمومنین)علینین صولبوندن واونون نسلیندندیلر.
۴۳- مَعاشِرَ النّاسِ،إِنَّ إِبْلیسَ أَخْرَجَ آدَمَ مِنَ الْجَنَّهِ بِالْحَسَدِ، فَلاتَحْسُدُوهُ فَتَحْبِطَ أَعْمالُکُمْ وَتَزِلَّ أَقْدامُکُمْ، فَإِنَّ آدَمَ أُهْبِطَ إِلَىالْأَرضِ بِخَطیئَهٍ واحِدَهٍ،وَهُوَصَفْوَهُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَکَیْفَ بِکُمْ وَأَنْتُمْ أَنْتُمْ وَ مِنْکُمْ أَعْداءُاللَّهِ
۴۳- هان مردمان! به راستی که شیطان اغواگر آدم را با رشک از بهشت رانده. مباد شما به علی رشک ورزیدکه آنگاه کرده هایتان نابودوگام هایتان لرزان خواهد شد.آدم به خاطر یک اشتباه به زمین هبوط کرد حال آنکه برگزیده خداوند عزوجل بود. پس چگونه خواهید بود که شما شمایید و دشمنان خدا نیز از میان شمایند.
۴۳- ای جماعت بیلین، ابلیس آدمی بهشتندن حسادته خاطیر خارج ائتدی ، سیزده اونا(علییه) حسادت ائتمیین، مبادا عمل لروز هئچ اولوب و قدم لروز سوروشه.همانا آدم بیر خطایه گوره یئر یوزونه هبوط ائله دی، اوحالداکی او آللّهین انتخاب اولموش(سئچیلمیش)بنده سیدی، ایندی سیز نه جور اولابیلرسیز، اوحالداکی سیز، سیزسیز و آلله دشمن لریندن ده سیزون ایچوزده واردی.
۴۴- أَلاوَإِنَّهُ لایُبْغِضُ عَلِیّاً إِلاّشَقِىٌّ، وَلا یُوالى عَلِیّاً إِلاَّ تَقِىٌّ، وَلایُؤْمِنُ بِهِ إِلاّمُؤْمِنٌ مُخْلِصٌ. وَ فى عَلِىٍّ – وَاللَّهِ – نَزَلَتْ سُورَهُ الْعَصْر: (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحیمِ، وَالْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنْسانَ لَفى خُسْرٍ) (إِلاّ عَلیّاً الّذى آمَنَ وَ رَضِىَ بِالْحَقِّ وَالصَّبْرِ).
۴۴- هشدار که با علی نمی ستیزد مگر شقی و سرپرستی اش را نمی پذیرد مگر رستگار پرهیزکار و به او نمی گرود مگر ایمان دار بی آلایش و به خدا سوگند سوره ی « والعصر » درباره او نازل شده است : « به نام خداوند همه مهر مهرورز . به زمان سوگند که انسان در زیان است. » (والعصر/۱-۲) مگر علی که ایمان آورده و به درستی و شکیبایی آراسته است.
۴۴- آگاه اولون علیّ نن دوشمن چلیق ائتمز، مگر شقیّ و بدبخت اولان و علینین ولایتینه پرهیزگار لاردان سیوایی باش ایمز،و اونا،خالص اولونموش مومن لردن سیوای،بیرکس ایمان گتیرمز.آنداولا آللهَ «عصر» سوره سی علی بارسینده نازیل اولوب کی: «رحمن و رحیم آللّهین آدینان، آنداولا زمانا،کی انسان زیاندادی»، مگر علی ،کی ایمان گتیریب ،و حقّ و صبره راضی اولوبدی.
۴۵- مَعاشِرَالنّاسِ، قَدِ اسْتَشْهَدْتُ اللَّهَ وَبَلَّغْتُکُمْ رِسالَتى وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّالْبَلاغُ الْمُبینُ.
۴۵- هان مردمان! خدا را گواه می گیرم که پیام او را به شما رساندم و « بر فرستاده وظیفه ای جز بیان روشن نیست ». (عنکبوت ۱۸ – نور ۵۴).
۴۵- ای جماعت آللّهی شاهد دوتوب و رسالتیمی اونین پیغامین یئتیرماخدا، سیزه یئتیردیم و «ائلچینین (پیام یئتیره نین) پیغامین یئتیرماخدان سیوای بیر وظیفه سی یوخدی»۰
۴۶- مَعاشِرَالنّاسِ، (إتَّقُوااللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَلاتَموتُنَّ إِلاّ وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ).
۴۶- هان مردمان !« تقوا پیشه کنید همانگونه که بایسته است و نمیرید جز با شرف اسلام » . (آل عمران/۱۰۲)
۴۶- ای جماعت، «آلله دان قورخون نئجه کی شایسته دی و حتماً ایسلامه تسلیم اُلمامیشدان ، ئولمیون».
۴۷- مَعاشِرَالنّاسِ، (آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَالنَّورِ الَّذى أُنْزِلَ مَعَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلى أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ کَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ). (باِللَّهِ ما عَنى بِهذِهِ الْآیَهِ إِلاَّ قَوْماً مِنْ أَصْحابى أَعْرِفُهُمْ بِأَسْمائِهِمْ وَأَنْسابِهِمْ، وَقَدْ أُمِرْتُ بِالصَّفْحِ عَنْهُمْ فَلْیَعْمَلْ کُلُّ امْرِئٍ عَلى مایَجِدُ لِعَلِىٍّ فى قَلْبِهِ مِنَ الْحُبِّ وَالْبُغْضِ).
۴۷- هان مردمان! « به خدا و رسول او و نور همراهش ایمان آورید (تغابن/۸)».« پیش از آنکه چهره ها راتباه و باژگونه کنیم،یا چونان اصحاب روز شنبه (یهودیانی که بر خدا نیرنگ آوردند)رانده شوید.» (نساء/۴۷). به خدا سوگند که مقصود خدا از این آیه گروهی از صحابه اند که آنان را با نام و نَسَب می شناسم لیکن به پرده پوشی کارشان مأمورم. آنک هر کس پایه کار خویش را مهر و یا خشم علی در دل قرار دهد (و بداند که ارزش عمل او وابسته به آن است).
۴۷- ای جماعت،« آللهَ ، و اونون رسولی و او ایشیقاکی اونیلان ، بیرلیقدا ، نازیل اولوبدی ایمان گتیرین»، «اوندان قاباخ کی سیزین اوزلریزی محو ائدیب و دالیا چوندرک یا سیزه » «لعنت و عذاب گؤندرک اوجورکی اهل سَبته ( اوکسلرکی شنبه گونونین احترامینی ساخلامیردیلار) لعنت و عذاب گؤندردوخ». آنداولسون آلله ، آللّهین منظوری بو آیه ده ، اودسته صحابه لردیلر کی اونلاری ، آدلاری و نسب لریلن تانیرام،لیکن ایشلرینین اوسدین ئورتماغا امر الونموشام.پس گرکدیر ((هرکس ،ئوزعملینین اساسین،اومحبت یاعداوت کی ئوزقلبینده علیّه نسبت تاپیر قراروئره و گرکدیر)) بیلسین کی اونین عملینین ارزشی اومحبته باغلیدی.
۴۸- مَعاشِرَالنّاسِ، النُّورُ مِنَاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ مَسْلوکٌ فِىَّ ثُمَّ فى عَلِىِّ بْنِ أَبى طالِبٍ، ثُمَّ فِى النَّسْلِ مِنْهُ إِلَى الْقائِمِ الْمَهْدِىِّ الَّذى یَأْخُذُ بِحَقِّ اللَّهِ وَ بِکُلِّ حَقٍّ هُوَ لَنا، لاَِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قَدْ جَعَلَنا حُجَّهً عَلَى الْمُقَصِّرینَ وَالْمعُانِدینَ وَالْمخالِفینَ وَالْخائِنینَ وَالْآثِمینَ وَالّظَالِمینَ وَالْغاصِبینَ مِنْ جَمیعِ الْعالَمینَ.
۴۸- هان مردمان! نور از سوی خداوند در جان من، سپس در جان علی ابن ابیطالب آنگاه در نسل او تا قائم مهدی- که حق خدا و ما را می ستاند – جای گرفته، چراکه خداوندعزوجل مارا دلیل و حجت قرارداده برکوتاهی کنندگان به عمد،ستیزه گران،ناسازگاران،خائنان و گنهکاران و ستمکاران و غاصبان از تمامی جهانیان.
۴۸- ای جماعت ، (هدایت)ایشقی، اَللهِ عزّوجلّ طرفیندن، (اوّلجه) منده و (مندن) سورا، علی ده و ( اوندان) سورا ، اونین نسلینده، تامهدی قائم(عج) ، یعنی همان کس کی آللّهین و بیزیم حقّیمزی آلاندی ، قؤیولوبدی۰چون کی، اللهِ عزّوجلّ،تمام دنیانین اهلیندن ، بیزلری ، بیتون مقصّر لره، عناد ائلی ین لره، مخالف لره، خیانت ائلیینلره، گناه کارلارا، ظالملره و غاصب لره، یؤل گؤسترن و حجّت قرار وئریب دی۰
۴۹- مَعاشِرَالنّاسِ، أُنْذِرُکُمْ أَنّی رَسُولُ اللَّهِ قَدْخَلَتْ مِنْ قَبْلِىَ الرُّسُلُ، أَفَإِنْ مِتُّ أَوْقُتِلْتُ انْقَلَبْتُمْ عَلى أَعْقابِکُمْ؟ وَمَنْ یَنْقَلِبْ عَلى عَقِبَیْهِ فَلَنْ یَضُرَّاللَّهَ شَیْئاً وَسَیَجْزِى اللَّهُ الشّاکِرینَ (الصّابِرینَ).
۴۹- هان مردمان! هشدارتان می دهم همانا من رسول خدایم. پیش از من نیز رسولانی آمده و سپری شده اند. پس آیا اگر بمیرم یا کشته شوم به جاهلیت برمی گردید ؟ و آن که به قهقرا برگردد خدا را زیان نخواهد رسانید و او سپاس گزاران شکیبا گر را پاداش خواهد داد» . (آل عمران/۱۴۴).
۴۹- ای جماعت، من سیزی انذار ائدیرم (آییلدیرام) «همانا کی من آللّهین رسولی ام ، مندن ایره لی ده(قاباخجا)آیری رسول لارگلیپ وگئدیبلر، پس آیا اگر من ئولسم یا ئولدورولسم ، سیز ئوز بابالاریزین مذهبینه دالی قئییدرسیز؟ سیزدن هرکس ده کی دالی قئییدیب (و مرتّد اولسا) ، آللهَ بیر ضرر یئتیره بیلمز و آلله شکر ائدن لره خیر جزاسی وئره جک دی»(صبرائدنلر)۰
۵۰- أَلاوَإِنَّ عَلِیّاً هُوَالْمَوْصُوفُ بِالصَّبْرِ وَالشُّکْرِ، ثُمَّ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدی مِنْ صُلْبِهِ
۵۰- هان! علی و فرزندان من از نسل او دارای کمال شکیبایی و سپاس گزاری اند
۵۰- بیلین و آگاه اولون کی، او علی دی کی صبر و شکریلن توصیف اولونوب و اوندان سورا دا منیم بالالاریم اونون صولبوندن(نسلیندن) دیلر( که او صفت لره دارادیلار).
۵۱- مَعاشِرَالنّاسِ، لاتَمُنُّوا عَلَىَّ بِإِسْلامِکُمْ، بَلْ لاتَمُنُّوا عَلَىاللَّهِ فَیُحْبِطَ عَمَلَکُمْ وَیَسْخَطَ عَلَیْکُمْ وَ یَبْتَلِیَکُمْ بِشُواظٍ مِنْ نارٍ وَنُحاسٍ، إِنَّ رَبَّکُمْ لَبِا الْمِرْصادِ.
۵۱- هان مردمان! «..اسلامتان را بر من منت مگذارید(حجرات/۱۷) » و بر خدا نیز، که اعمالتان را بیهوده و تباه خواهدکردو او بر شما خشم خواهد گرفت و شما را به« شعله ای ازآتش ومس گداخته (الرحمن/۳۵)» گرفتار خواهد کرد.«.. به یقین پروردگار شما در کمین گاه است.. » (فجر/۱۴).
۵۱- ای جماعت، ایسلامه ایمان گتیرماغوزا خاطیر منه منّت قویمیین، بلکه آللهَ ده منت قویمیین،
چون عمل لریزی محو ائدروسیزه غضبلنر و «سیزلری توسدو سوز اود شعله لرینه و الولانمیش میس پارچالارینا گرفتار ائدر» «حقیقتاً ده سیزون پروردگاریز اونلارا نظارت ائدر».
۵۲- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ سَیَکُونُ مِنْ بَعْدى أَئمَّهٌ یَدْعُونَ إِلَىالنّارِ وَیَوْمَ الْقِیامَهِ لایُنْصَرونَ
۵۲- هان مردمان! به زودی پس از من«.. امامانی خواهند آمد و شما را به آتش خواهند خواند. آنان در روز رستاخیز تنها و بی یاور خواهند بود.»(قصص /۴۱)
۵۲- ای جماعت مندن سورا تئزلیخجا حتماً «رهبرلری کی جهنّم اودونا طرف چاغیرانلار اولالّار و قیامت گونی (هئچ بیرشفاعت ائلی ین وسیله سیله ) کومک لیخ اولونماز لار» اولاجاخلار.
۵۳- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ اللَّهَ وَأَنَا بَریئانِ مِنْهُمْ
۵۳- آگاه باشید که خداوند و من از آنان بیزاریم
۵۳- ای جماعت، بیلین کی، آلله و من اونلاردان بئزاروخ
۵۴- مَعاشِرَالنّاسِ ، إِنَّهُمْ وَ أَنْصارَهُمْ وَ أَتْباعَهُمْ وَ أَشْیاعَهُمْ فِى الدَّرْکِ الْأَسْفَلِ مِنَ النّارِ وَ لَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَکَبِّرِینَ
۵۴- هان مردمان ! حتما آنان و یاوران و پیروان و تابعانشان در پست ترین جایگاه آتش خواهند بود ، چه جایگاه بدی است منزل متکبران . (نحل/۲۹).
۵۴- ای جماعت، اونلار، و اونلارین کمکلری، واونلارین تابع لری و اونلارین پیرولاری، «جهنّمین یاپ اشاقی طبقه سینده دیلر» و «تکبّر لولرین یئری چوخ پیس بیریئردیر».
۵۵- أَلا إِنَّهُمْ أَصْحابُ الصَّحیفَهِ، فَلْیَنْظُرْ أَحَدُکُمْ فى صَحیفَتِهِ
۵۵- هان! «که آنان اصحاب صحیفه اند». اکنون هر که در صحیفه خود نظر کند
۵۵- بیلین ، شبه سیز اونلار صحیفه اصحابی دیلار، پس گرکدیر سیزلردن هرکس ئوز صحیفه سی نه نظر ائده.
(راوی)دییر:(او وقت کی آللّهین پیغمبری صحیفه اصحابینین آدینگتیردی، جماعتین چوخلاری او حضرتین بوسوزدن منظورون بولمه ییب واونلارا سئوال یاراندی و) تکجه جماعتین آزجاسی او حضرتین نیّتین درک ائتدیلر.
۵۶- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنِّى أَدَعُها إِمامَهً وَ وِراثَهً (فى عَقِبى إِلى یَوْمِ الْقِیامَهِ)، وَقَدْ بَلَّغْتُ ما أُمِرتُ بِتَبْلیغِهِ حُجَّهً عَلى کُلِّ حاضِرٍ وَغائبٍ وَ عَلى کُلِّ أَحَدٍ مِمَّنْ شَهِدَ أَوْلَمْ یَشْهَدْ، وُلِدَ أَوْلَمْ یُولَدْ، فَلْیُبَلِّغِ الْحاضِرُ الْغائِبَ وَالْوالِدُ الْوَلَدَ إِلى یَوْمِ الْقِیامَهِ.
۵۶- هان مردمان! اینک جانشینی خود را به عنوان امامت و وراثت به امانت به جای می گذارم در نسل خود تا برپایی روز رستاخیز و اکنون مأموریت خود را انجام می دهم تا برهان بر هر شاهد و غایب باشد و نیز برهمه ی آنان که زاده شده یا نشده اند.پس بایسته است این سخن را حاضران به غایبان و فرزندداران (پدران) به فرزندان تا برپایی رستاخیز ابلاغ کنند.
۵۶- ای جماعت، شبهه سیز من قیامت گونونه قدر، امامتی ئوز نسلیمده ارث قرار وئردیم. حقیقتده من ئوز مأموریتیمی آللّهین امرینین یئتیرماقیندا عمل ائتدیم، تا هر حاضیر و غایبه و هر بیر شخصه کی شاهددی یا دَییر، دوغولوب یا دوغولمیوب، حجّت اولسین. پس هر حاضیر شخص ، غایب اولانلارا و هر آتاوآنا، ئوز بالاسینا قیامت گونونه قدر، بو مسئله نی یئتیرمه سی، گرکدیر.
۵۷- وَسَیَجْعَلُونَ الْإِمامَهَ بَعْدى مُلْکاً وَ اغْتِصاباً، (أَلا لَعَنَ اللَّهُ الْغاصِبینَ الْمُغْتَصبینَ)، وَعِنْدَها سَنَفْرُغُ لَکُمْ أَیُّهَا الثَّقَلانِ (مَنْ یَفْرُغُ) وَیُرْسَلُ عَلَیْکُما شُواظٌ مِنْ نارٍ وَنُحاسٌ فَلاتَنْتَصِرانِ.
۵۷- و به زودی گروهی پس از من! امامت را چپاول کرده به پادشاهی جابجا می کنند. هان! خشم خدا بر غاصبان و چپاولگران.و« البته به زودی به کارشما جن وانش خواهد پرداخت..» (الرحمن/۳۱) آن که می پردازد – عذاب خواهد نمود- «.. و شعله های آتش و مس گداخته بر سر شما ریخته خواهد شد و در آن هنگام هرگز یاری نمی شوید ..» (الرحمن/۳۵).
۵۷- مندن سورا امامتی، پادشاه لیقینان دییشیب و اونی غصب ائدرلر۰ آلله چاپقینچی غاصب لره لعنت ائتسین ، و البته، «او وقت ده، ای ایکی دسته جنّ و انس، سیزین حسابیزایئتیشماغا فارغ اولار، اوکس کی فارغ اولار، و« سیزه طرف توستی و اود و الولانمیش میس پارچالاری گونده رر، پس او وقت ده ئوزوزدن مدافعه ائده بیلمیه جک سیز».
۵۸- مَعاشِرَالنّاسِ،إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ لَمْ یَکُنْ لِیَذَرَکُمْ عَلى ما أَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتّى یَمیزَالْخَبیثَ مِنَ الطَّیِّبِ،وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُطْلِعَکُمْ عَلَى الْغَیْبِ.
۵۸- هان مردمان! «…همانا خداوند عزوجل شما را به خود رها نخواهد کردتا ناپاک را از پاک جدا کند و هر آینه خداوند شما را بر غیب آگاه نمی گرداند.» (آل عمران/۱۷۹).
۵۸- ای جماعت، شبهه سیز، عزیز و جلالتلی آلله ، اوجوره کی ایندی سیز وارسیز (و مومن و منافق بیرلیخدا یاشیرسیز) ، سیزی ئوز باشیزا ، ئوتورمز، تا ، خبیث لری پاک لاردان آییرا و آلله سیزه غیبی بیلدیرن دییر.
۵۹- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ ما مِنْ قَرْیَهٍ إِلاّ وَاللَّهُ مُهْلِکُها بِتَکْذیبِها قَبْلَ یَوْمِ الْقِیامَهِ وَ مُمَلِّکُهَا الْإِمامَ الْمَهْدِىَّ وَاللَّهُ مُصَدِّقٌ وَعْدَهُ.
۵۹- هان مردمان!هیچ سرزمینی نیست مگراین که خداوندبه خاطرتکذیب اهل آن – حق را – پیش از برپایی رستاخیز نابود خواهد کرد و آن را به« امام مهدی »خواهد سپرد و حتما خداوند وعده ی خود را انجام خواهد داد.
۵۹- ای جماعت شبهه سیز،هئش بیریئریوخدی کی،قیامتدن قاباخ،اهلینین(حقّی)تکذیب ائتدیقلارینا خاطیر، آلله اولاری هلاکته چادّیرمیوب و او یئری امام مهدینین مُلکونه داخیل ائتمیه،دوغروسودا آلله ئوزوعده سینه عمل ائدن دیر.
۶۰- مَعاشِرَالنّاسِ، قَدْ ضَلَّ قَبْلَکُمْ أَکْثَرُالْأَوَّلینَ، وَاللَّهُ لَقَدْ أَهْلَکَ الْأَوَّلینَ، وَهُوَ مُهْلِکُ الْآخِرینَ. قالَ اللَّهُ تَعالى: (أَلَمْ نُهْلِکِ الْأَوَّلینَ، ثُمَّ نُتْبِعُهُمُ الْآخِرینَ، کذالِکَ نَفْعَلُ بِالُْمجْرِمینَ، وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبینَ).
۶۰- هان مردمان! شمار فزونی از گذشتگان شما گمراه شدند و خداوند نابودشان کرد و همو نابود کننده ی آیندگان است. خداوند تعالی فرموده : «… آیا پیشینیان را تباه نکردیم ؟ و در پس آنان آیندگان را نابود نساختیم ؟ آری با مجرمان این چنین کنیم. وای بر ناباوران در روز رستاخیز ! …» (مرسلات/۱۹).
۶۰- ای جماعت، حقیقت ده، سیزدن ایرَه لی «گئچمیش قوم لارین چوخلاری» گمراه اولدولار و آلله دوغوردان او گئچنلری هلاک ائتدی۰ و او گله جکده گلن لری ده هلاک ائدن دیر، آلله تعالی بویورور : «آیا بیز گئچمیش قوملاری(کفرلرینه خاطیر)هلاک ائتمه دیک؟ سونکی قوملاری دا اونلارکیمی هلاک ائتدیک. بیز، مجرملری و گناهکارلاری بونوع عذاب ائدریک، وای اولسون، اوگون، تکذیب ائدنلرین حالینا»۰
۶۱- مَعاشِرَالنّاسِ،إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَمَرَنى وَنَهانى،وَقَدْأَمَرْتُ عَلِیّاً وَنَهَیْتُهُ(بِأَمْرِهِ).فَعِلْمُ الْأَمْرِوَالنَّهُىِ لَدَیْهِ،فَاسْمَعُوا لاَِمْرِهِ تَسْلَمُواوَأَطیعُوهُ تَهْتَدُوا وَ انْتَهُوا لِنَهْیِهِ تَرشُدُوا،(وَصیرُوا إِلى مُرادِهِ)وَلا تَتَفَرَّقْ بِکُمُ السُّبُلُ عَنْ سَبیلِهِ.
۶۱- هان مردمان! همانا خداوند مرا فرمان داده و بازداشته و من نیز به دستور او به علی امر و نهی کرده ام، پس دانش امر و نهی در نزد علی است. فرمان او را بشنوید تا سلامت مانید و اطاعتش کنید تا هدایت شوید و از آن چه باز می دارد خودداری کنید تا راه یابید و به سوی مقصد او حرکت کنید و هرگز راه های پراکنده شما را از راه او باز ندارد. (انعام/۱۵۳).
۶۱- ای جماعت شبهه سیز آلله حقیقتاً منه امر و نهی ائتدی و من آللّهین امریلن، علیّه، امر و نهی ائتدیم۰ پس امر و نهیین علمی اوندادیر۰ پس اونون امرینه قولاخ آسین و اونا تسلیم اولون و اوندان اطاعت ائدین، تا هدایت اولاسیز، و او، نهی ائتدیقلاریندان، اوزاق اولین، تا دوز یولا هدایت اولاسیز، و اونین ایسده دیقلارینا طرف گئدین، و یوللارین جوره به جوره اولماسی، سیزی، علی یولوندان دیدرگین (پراکنده) سالماسین.
۶۲- مَعاشِرَالنّاسِ، أَنَا صِراطُ اللَّهِ الْمُسْتَقیمُ الَّذى أَمَرَکُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى. ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ أَئِمَّهُ (الْهُدى)، یَهْدونَ إِلَى الْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلونَ. ثُمَّ قَرَأَ: «بِسْمِاللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحیمِ الْحَمْدُلِلَّهِ رَبِالْعالَمینَ ، الرَّحْمن الرَّحیمِ ، مالِکِ یَوْمِ الدّینِ ، اِیّاکَ نَعْبُدُ وَ ایّاکَ نَسْتَعینُ ، اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ ، صِراطَ الَّذینَ اَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ و لَا الضّالّینَ»،وَقالَ: فِىَّ نَزَلَتْ وَفیهِمْ (وَاللَّهِ)نَزَلَتْ،وَلَهُمْ عَمَّتْ وَإِیَّاهُمْ خَصَّتْ، أُولئکَ أَوْلِیاءُاللَّهِ الَّذینَ لاخَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاهُمْ یَحْزَنونَ، أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُالْغالِبُونَ.
۶۲- هان مردمان! خداوند را صراط مستقیم منم که فرمان به پیروی آن داده و سپس علی است و آنگاه فرزندانم از نسل او ، پیشوایان هدایت اند که به راستی و درستی راه می برند و با حق دادگری کنند.
سپس چنین خواند : « به نام خداوند همه مهرِ مهر ورز . تمامی ستایش ها ویژه ی پروردگار جهانیان است. هم او که به همه آفرینش مهر می ورزد و به ویژگان ، مهرِ ویژه دارد. فرمان روای روز جزا است. خداوندا !تنها تو را می پرستیم و تنها از تو یاری می جوییم ، ما را به صراط مستقیم رهنمایی کن . راه آنان که منت نهاده نعمتشان بخشیدی ، نه راه خشم شدگان و نه راه گمراهان ! … (حمد/۱-۷) و آنگاه ادامه داد:
این سوره درباره ی من نزول یافته و شامل امامان است و به آنان اختصاص یافته . آنان اند «.. اولیای خدا که ترس و اندوهی برایشان نباشد ». (یونس/۶۲)بدانید حزب خداوند پیروزند(مائده/ ۵۶)
۶۲- ای جماعت ، من، آللّهین اوصراط مستقیمی ام کی، آلله اوندان تبعیت ائتماقی،سیزلره ، امرائدیب ، (و) مندن سورا ، علی(بوجوردی)۰ و اوندان سورا ، هدایت اماملری (پیشوالری) ، منیم اولادلریم، علینین صولبوندن ، حقّه طرف هدایت ائدن دیلر و عدالتیلن حکم ائدرلر. سورا مبارک حمد سوره سین قرائت بویوردی : « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ (۱)الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ (۲)الرَّحْمنِ الرَّحیمِ (۳)مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ (۴)إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ (۵)اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ (۶)صِراطَ الَّذینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّینَ (۷)». و بویوردی:آنداولا آلله بوسوره، منیم بارمده نازیل اولوب، واونلارا شامیل اولور و اونلارین خصوصیندادی۰ اونلاردیلار، آللّهین او دوسلاری کی اونلارا نه قورخی وار ، نه ده محزون اولالّار۰ «بیلین و آگاه اولون، شبهه سیز آللّهین قوشونی، غالب دیر»۰
۶۳- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمْ هُمُ السُّفَهاءُالْغاوُونَ إِخْوانُ الشَّیاطینِ یوحى بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُروراً
۶۳- هان ! «…ستیزندگان آنان گمراه و نابخردو همکاران شیاطین اند که برای گمراهی مردمان ، سخنان بی هوده را به یکدیگر می رسانند…» (انعام/۱۱۲)
۶۳- آگاه اُلین شبهه سیز ، اُنلاریلان (اماملارین) برابرینده، دوروشانلار، یول آزمیشلار وشیطانین قردشلریدیلر،کی بعضی لری ، بعضی لرین آلداتماخدان خاطیر، خوش ظاهر و بی اساس سؤزلر،دییرلر.
۶۴- أَلا إِنَّ أَوْلِیائَهُمُ الَّذینَ ذَکَرَهُمُ اللَّهُ فى کِتابِهِ، فَقالَ عَزَّوَجَلَّ: (لاتَجِدُ قَوْماً یُؤمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حادَّاللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَلَوْکانُوا آبائَهُمْ أَوْأَبْنائَهُمْ أَوْإِخْوانَهُمْ أَوْعَشیرَتَهُمْ، أُولئِکَ کَتَبَ فى قُلوبِهِمُ الْإیمانَ وَ أیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ یَدْخِلُهُمْ جَنّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأنهارُ خالِدینَ فیها رَضِیَ اللهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أوُلئِکَ حِزْبُ اللهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ)
۶۴- هشدار : خداوند در کتاب خود از دوستان امامان چنین یاد کرده : « … (ای پیامبر ما) نمی یابی ایمان آوردگانِ به خدا و روز بازپسین را که ستیزه گران خدا و رسول او را دوست بدارند، گرچه پدران ، فرزندان ، برادران و خویشانشان باشند. خداوند ایمان را در دل هایشان تثبیت فرموده و با روحی از سوی خود، ایشان را تایید نموده، آنان را جاودانه در بهشت هایی در خواهد آورد که از زیر درختان آن ها نهرها جاری است ، خداوند از آنان خشنود است و آنان از خداوند، همانان اند حزب خدا. هشدار که حزب الهی رستگارانند.» (مجادله/۲۲)
۶۴- بیلین ، شبهه سیز اونلارین دوسلاری، اوکس لردیلرکی، عزّتلی و جلالتلی آلله، ئوز کتابیندا، اولاردان یاد ائدیب و بویوروب :«(یا پیغمبر) هیچوقت آللّها و آخرت گونونه ایمان گتیرن جماعتی تاپمازسان کی آللّهین و پیغمبرین دشمنلریله دوست اولالار، هرقدر کی اونلارین آتالاری یا اولادلری و قارداشلاری ،و یاخین فامیل لری اولا۰ الله تعالی ایمانی اوجماعتین اوره گینده ثبت ائدیب و ئوز روحی ایله اونلاری مویّد و منصور ائدیب دی (و قیامت گونی) اونلاری بهشت باغلارینا داخل ائدر کی ایچلرینده چایلارو سولار آخیر و همیشه لیک اوردا یاشیاجاقلار.الله تعالی اونلاردان راضی و اونلاردا الله وئرن نعمت لردن راضی و خوشحال اولاجاقلار، اونلار الله حزبی دیلر،بیلین و یقین ائدین کی آلله فرقه سی، نجات تاپاندیلار.»
۶۵- أَلا إِنَّ أَوْلِیائَهُمُ الْمُؤْمِنونَ الَّذینَ وَصَفَهُمُاللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَقالَ: (الَّذینَ آمَنُوا وَلَمْ یَلْبِسُوا إیمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِکَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدونَ).
۶۵- هان! دوست داران امامان ، مومنانی هستند که خداوند عزوجل چنین توصیف فرموده است: «… آنان ایمان آورده باور خود را به شرک نیالوده اند، پس ایشان در امان اند و راه یافتگان …».(انعام/۸۲)
۶۵- بیلین شبهه سیز اونلارین دوسلاری او مؤمن لردیلرکی، عزّتلی و جلالتلی آلله اونلاری توصیف ائدیب و بویوروب : «اوکس لر کی ایمان گتیریب و ئوز ایمانلارین ظلم ایلن قاریشدیرمی ییبلار، امن ده اولماق اونلارین حقّی دیر و اونلاردیلارکی هدایت تاپیب لار».
۶۶- (أَلا إِنَّ أَوْلِیائَهُمُ الَّذینَ آمَنُوا وَلَمْ یَرْتابوا)
۶۶- هشدار! یاران پیشوایان به باور رسیده گان اند و دور از تردید و انکار ! (حجرات/۱۵)
۶۶- آگاه اولون اونلارین دوسلاری ایمان گتیرنلردیلر و هیچ وقت شک و شبه ائدمیب لر.
۶۷- أَلا إِنَّ أَوْلِیائَهُمُ الَّذینَ یدْخُلونَ الْجَنَّهَ بِسَلامٍ آمِنینَ، تَتَلَقّاهُمُ الْمَلائِکَهُ بِالتَّسْلیمِ یَقُولونَ:(سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلوها خالِدینَ).
۶۷- هشدار ! ایشان باآرامش وسلام به بهشت درخواهند شدو فرشتگان بارفاه و تسلیم آنان را پذیرفته می گویند : درود بر شمایان، اکنون پاکیزه شده اید ! « …در بهشت جاودانه در آیید…». (حجر/۴۶)
۶۷- آگاه اولون شبه سیز اونلارین دوسلاری سلامت لیک و امن و امانلیق حالیندا بهشته داخیل اولارلار، و ملک لر، اونلاری سلامینان ملاقات ائدیب و دییرلر ، سلام اولسون سیزلره که پاکلانیبسیز، بهشته داخیل اولون کی اوردا همیشه لیق قالاجاقسیز.
۶۸- أَلا إِنَّ أَوْلِیائَهُمْ، لَهُمُ الْجَنَّهُ یُرْزَقونَ فیها بِغَیْرِ حِسابٍ.
۶۸- هان!بهشت پاداش دوستان امامان است که درآن بی حساب روزی داده خواهند شد….(غافر/۴۰)
۶۸- بیلین و آگاه اولون ، شبهه سیزبهشت اونلارین دوسلارینیندی. و اوردا ، حسابسیز ، روزی وئریله جک لر، بیلین .
۶۹- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمُ الَّذینَ یَصْلَونَ سَعیراً.
۶۹- هشدار ! دشمنان امامان ، در آتش درآیند .. (نساء/۱۰)
۶۹- شبهه سیز اونلارین دشمنلری اوکس لردیلرکی جهنّم اودونا داخیل اولارلار.
۷۰- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمُ الَّذینَ یَسْمَعونَ لِجَهَنَّمَ شَهیقاً وَ هِىَ تَفورُ وَ یَرَوْنَ لَهازَفیراً.
۷۰- هشدار ! که ناله ی افروزش جهنم را در حالی که شعله های آن زبانه می کشد ، می شنوند و زفیر (صدای بازدم ) آن را درمی یابند …. (ملک/۷).
۷۰- آگاه اولون ، شبهه سیز اونلارین دشمنلری، جهنّمین قاینارحالیندا نریلتی سین إشیدَرلر و اونون هنیرتی سین گوررلر.
۷۱- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمُ الَّذینَ قالَاللَّهُ فیهِمْ: (کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّهٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتّی اِذَا ادّارَکُوا فیها جَمیعاً قالَتْ اُخْریهُمْ لِاوُلیهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النّارِ ، قالَ لِکُلٍّ ضِعْفٌ و لکِنْ لا تَعْلَمُونَ)
۷۱- و خداوند در وصفشان فرماید : « هرگاه امتی در جهنم درآید همتای خود را نفرین کند تا آن که تمامی آنان به یکدیگر بپیوندند ، پسینیان به پیشینیان گویند پروردگارا ! اینان ما را گمراه کردند پس بر آنان کیفر دوچندان ازآتش فرود آور ، خداوند فرماید برای هر دو گروه کیفر دوچندان خواهد بود و لیکن شما نمی دانید.» (اعراف/۳۸)
۷۱- بیلین شبهه سیز اونلارین دشمنلری اوکس لردیلرکی آلله اونلارا راجع بویورور:«هر طایفا جهنّمه داخیل اولدوقجا ئوز یولداشلارینا(دین تاشلارینا) لعنت ائدر. نهایتده، هامیسی بیریئره ییغیشان کیمی، سوندا کیلار (تابع لر) قاباق کیلار (رهبرلری) بارسینده ، دئیرلر:پروردگارا بونلار بیزلری آزدیردیلار، اونلارین عذابین جهنّم او دوندان ایکی قات ائله ، (الله) بویورار: هر بیری اوچون عذاب جوت قات دی و لکن بیلمیرسیز»
۷۲- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمُ الَّذینَ قالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: (کُلَّما أُلْقِىَ فیها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَلَمْ یَأتِکُمْ نَذیرٌ، قالوا بَلى قَدْ جاءَنا نَذیرٌ فَکَذَّبْنا وَ قُلنا مانَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَىْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلاّ فى ضَلالٍ کَبیرٍ وَ قالُوا لَوْ کُنّا نَسْمَعُ أوْ نَعْقِلُ ما کُنّا فی أصْحابِ السَّعیرِ ، فَاعْتَرَفوُا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقاً لِاصْحابِ السَّعیرِ)
۷۲- هشدار ! که خداوند درباره ی دشمنان امامان فرماید : «…هر گروه از آنان که در جهنم انداخته شوند، نگاهبانان آن می پرسند مگر بر شما ترساننده ای نیامد ؟ پاسخ دهند چرا ! لیکن تکذیب کرده گفتیم خداوند خبری نداده و شمایان نیستید مگر در گمراهی بزرگ…» و نیز گفتند : «…اگر سخن خدا را می شنیدیم یا اندیشه می کردیم اکنون در میان اهل آتش نبودیم…».پس اینان به گناه خود اعتراف نمودند،پس دورباد دوزخیان از رحمت خداوند. (ملک/۸-۱۱)
۷۲- بیلین و آگاه اولون که شبهه سیز اونلارین دوشمنلری اوکس لردیلرکی عزّتلی و جلالتلی آلله بویورور:«هر هانسی بیر دسته جهنّمه آتیلدیقلاری زمان ، جهنّمین گوزتچیلری( مأمورلاری) اونلاردان سوروشار، آیا سیزین هدایتیزدن خاطیر خبردارلیق وئرن پیغمبر گلمه میشدی؟ اونلار دییرلر حقیقده بیزه بیر خبردارلیق وئرن(پیغمبر)گلمیشدی اما بیزاونی تکذیب ائتدیک ودئدیک: «آلله هئش بیر شئی نازل ائتمه ییب، سیز آنجاق بؤیوک بیر ضلالت ایچینده سیز». تا او یئره کیمین کی بویورور: «جهنّم اودونین اهلینه لعنت اولسون»۰
۷۳- أَلا إِنَّ أَوْلِیائَهُمُ الَّذینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَیْبِ، لَهُمْ مَغْفِرَهٌ وَأَجْرٌ کَبیرٌ
۷۳- هان! یاران امامان در نهان، از پروردگار خویش ترسانند. آمرزش و پاداش بزرگ بر ایشان خواهد بود. (ملک/۱۲)
۷۳- بیلین اونلارین دوسلاری، اوکس لردیلرکی ، (خلوتده) ئوز ربّلریندن قورخارلار باغیشلانماق و بویوک اجر اونلار اوچوندی»۰
۷۴- مَعاشِرَالنَاسِ، شَتّانَ مابَیْنَ السَّعیرِ وَالْأَجْرِ الْکَبیرِ
۷۴- هان مردمان! چه بسیار راه است میان شعله های آتش و پاداش بزرگ
۷۴- ای جماعت نه قدر اود اَلولاریلا، بویوک اجر آراسیندا فاصله وار
۷۵- مَعاشِرَالنّاسِ)، عَدُوُّنا مَنْ ذَمَّهُ اللَّهُ وَلَعَنَهُ، وَ وَلِیُّنا (کُلُّ) مَنْ مَدَحَهُ اللَّهُ وَ أَحَبَّهُ
۷۵- هان مردمان! ستیزه جوی ما کسی است که خداوند او را ناستوده و نفرین فرموده و یاران و دوستان ما آنان اند که خداوند ایشان را ستوده و دوست می دارد.
۷۵- ای جماعت، بیزیم دشمنیمیز اوکسلردیلرکی آلله اونلاری پیسلییب و لعنت ائدیب ؛ وبیزیم دوسلاریمیز هر اوکس لردیلرکی آلله اونلاری یاخچلیب و اونلارا محبّتی وار.
۷۶- مَعاشِرَ النّاسِ، أَلاوَإِنّى (أَنَا) النَّذیرُ و عَلِىٌّ الْبَشیرُ
۷۶- هان مردمان! همانا من انذارگرم و علی بشارت دهنده
۷۶- ای جماعت، آگاه اولون، شبهه سیز من خبردارلیق وئریب ، قورخودانام، و علی موشتولوخ وئرندی
۷۷- مَعاشِرَالنّاسِ، أَلا وَ إِنِّى( مُنْذِرٌ وَ عَلِىٌّ هادٍ)
۷۷- هان که من بیم دهنده ام و علی رهنماست
۷۷- ای جماعت، بیلین ، من (قیامتین خطرلریندن) قورخودانام و علی دوغرویول گؤسترندی(هدایت ائدندی)
۷۸- مَعاشِرَ النّاس (أَلا) وَ إِنّى نَبىٌّ وَ عَلِىٌّ وَصِیّى
۷۸- هان که من پیامبرم و علی وصی من است
۷۸- ای جماعت، بیلون شبهه سیز من پیغمبرم ، علی ده منه وصّی( جانشین)دی
۷۹- مَعاشِرَالنّاسِ،أَلاوَإِنِّى رَسولٌ وَ عَلِىٌّ الْإِمامُ وَالْوَصِىُّ مِنْ بَعْدى،وَالْأَئِمَّهُ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدُهُ.أَلاوَإِنّى والِدُهُمْ (وَهُمْ یَخْرُجونَ مِنْ صُلْبِهِ).
۷۹- هان مردمان! من رسول ام و علی امام و وصی پس از من است و پس از او امامان، فرزندان اویند. آگاه باشید من والد آنان و ایشان از صلب اویند.
۷۹- ای جماعت، بیلون شبهه سیز من رسولام (آلله طرفیندن گؤنده ریلمیشم) و علی مندن سورا منیم وصّییم و (آلله طرفیندن) ، امام(رهبر)دی، اوندان سورا کی امام لاردا اونون بالالاریدیلار. بیلین و آگاه اولون کی شبهه سیز من اونلارا والدم لیکن اونلارعلینین نسلیندن دیلر.
۸۰- أَلا إِنَّ خاتَمَ الْأَئِمَهِ مِنَّا الْقائِمَ الْمَهْدِىَّ. أَلا إِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَىالدِّینِ. أَلا إِنَّهُ الْمُنْتَقِمُ مِنَ الظّالِمینَ. أَلا إِنَّهُ فاتِحُ الْحُصُونِ وَهادِمُها. أَلا إِنَّهُ غالِبُ کُلِّ قَبیلَهٍ مِنْ أَهْلِ الشِّرْکِ وَهادیها.
۸۰- آگاه باشید همانا آخرین امام، قائم مهدی از ماست.هان ! او بر تمامی ادیان چیره خواهد بود. هشدار!اوست انتقام گیرنده ی ازستمکاران.هشدار!اوست فتح کننده ی دژها و منهدم کننده ی آنها
هشدار ! اوست چیره بر تمامی قبایل مشرکان و رهنمای آنان.
۸۰- آگاه اولون، شبهه سیز آخیر مینجی امام، «قیام ائلی ین مهدی» (مهدی قائم) بیزدن دی.آگاه اولون، شبهه سیز او تمام دینلره ظفر تاپیب و پیروز اولار.آگاه اولون، شبهه سیزظالم لردن انتقام آلان، اودی.آگاه اولون، شبهه سیز قلعه لره ال تاپیب آچان و اولاری داغیدان اودی.آگاه اولون، شبهه سیز اودی بیتون مشرک قبیله لرینه ، ظفرچالان( غالب اولان) و اونلاری هدایت ائدن(دوزیولی گؤسترن ) دی.
۸۱- أَلاإِنَّهُ الْمُدْرِکُ بِکُلِّ ثارٍ لاَِوْلِیاءِاللَّهِ. أَلا إِنَّهُ النّاصِرُ لِدینِ اللَّهِ.
۸۱- هشدار ! اوست خون خواه تمامی اولیای خدا. هان ! همانا او یاور دین خداست.
۸۱- آگاه اولون، شبهه سیز، او، تمام اولیاءَ اللّهین قانلارینین انتقامین آلاندی.آگاه اولون، شبهه سیز آللّهین دینینه کمک اولان اودی.
۸۲- َالا إِنَّهُ الْغَرّافُ مِنْ بَحْرٍ عَمیقٍ. أَلا إِنَّهُ یَسِمُ کُلَّ ذى فَضْلٍ بِفَضْلِهِ وَ کُلَّ ذى جَهْلٍ بِجَهْلِهِ. أَلا إِنَّهُ خِیَرَهُاللَّهِ وَ مُخْتارُهُ. أَلا إِنَّهُ وارِثُ کُلِّ عِلْمٍ وَالُْمحیطُ بِکُلِّ فَهْمٍ.
۸۲- هان ! او از دریایی ژرف پیمانه هایی افزون گیرد.هشدار ! او به هر ارزشمندی به اندازه ی ارزش او و به هر نادان و بی ارزشی به اندازه ی نادانی اش نیکی کند. هان ! او نیکو و برگزیده ی خداست. هشدار! اوست میراث دار دانش ها و احاطه دار بر ادراک هاست.
۸۲- آگاه اولون، شبهه سیز اودی درین دریالردن دولی پیمانه لرگوتورن.آگاه اولون، شبهه سیز او هر فضیلت صاحبینه، فضلی قدر و هر جاهیله، جهلی قدر، نشانه وئرر.آگاه اولون، شبهه سیز، او آللّهین سئچیلمیشی و بَیَنیلمیشی دی.آگاه اولون، شبهه سیز، او بیتون بیلگی لره (علم لره) وارث و بیتون دوشونجه (فهم) لره احاطه سی وار (حاکم دی).
۸۳- أَلا إِنَّهُ الُْمخْبِرُ عَنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْمُشَیِّدُ لاَِمْرِ آیاتِهِ. أَلا إِنَّهُ الرَّشیدُ السَّدیدُ. أَلا إِنَّهُ الْمُفَوَّضُ إِلَیْهِ.
۸۳- هان ! او از پروردگارش خبر دهد و نشانه های او را برپا کند و استحکام بخشد.هشدار ! اوست بالیده و استوار.آگاه باشید ! هم اوست که اختیار امور جهانیان به او سپرده شده است.
۸۳- بیلین و آگاه اولون، شبهه سیز او پروردگارینین طرفیندن خبروئریر و اونون آیه لر و نشانه لرین یوکسلدیر (اوجالدیر و اقامه ائدیر).آگاه اولون اودی حقّه هدایت اولونموش و استقامت لی(محکم). بیلین و آگاه اولون، شبهه سیز اودی اوکس کی (بیتون دنیا جماعتینون دین و دنیا اموراتی) اونون اختیاریندا قویولوب.
۸۴- أَلا إِنَّهُ قَدْ بَشَّرَ بِهِ مَنْ سَلَفَ مِنَ الْقُرونِ بَیْنَ یَدَیْهِ.
۸۴- هان ! پیشینیان از قرن ها ظهور او را پیشگویی کرده اند.
۸۴- آگاه اولون، شبهه سیز، اودی اوکس کی بیتون گئچمیش (پیغمبرلر) تاریخ بویوندا اونین ظهورونا مشتولوخ وئریب لر.
۸۵- أَلا إِنَّهُ الْباقی حُجَّهً وَلاحُجَّهَ بَعْدَهُ وَلا حَقَّ إِلاّ مَعَهُ وَلانُورَ إِلاّعِنْدَهُ.
۸۵- هشدار ! اوست حجت پایدار و پس از او حجتی نخواهد بود. (این تعبیر به عنوان حجت، امامت و مسئولیت است و نظری به رجعت دیگر امامان ندارد. زیرا آنان حجت های پیشین اندکه دوباره رجعت خواهند کرد).راستی و درستی و روشنایی جز با او نیست.
۸۵- آگاه اولون، شبهه سیز قالیرقی تکجه اودی و اوندان سورا هئچ بیر حجّت یوخدی، هئچ حقّین اونسیز وجودی یوخدی و هئش(حقیقت) ایشیقلیقی اونون کناریندان سیوای (بیرکس کناریندا) یوخدی.
۸۶- أَلا إِنَّهُ لاغالِبَ لَهُ وَلامَنْصورَ عَلَیْهِ. أَلاوَإِنَّهُ وَلِىُاللَّهِ فى أَرْضِهِ، وَحَکَمُهُ فى خَلْقِهِ، وَأَمینُهُ فى سِرِّهِ وَ علانِیَتِهِ.
۸۶- هان ! کسی بر او پیروز نخواهد شد و ستیزنده او یاری نخواهد گشت.هشدار ! او ولی خدا در زمین، داور او در میان مردم و امانت دار امور آشکار و نهان است.
۸۶- آگاه اولون، شبهه سیز، نه اونا بیرکس ظفرچالا بیلر (پیروز اولار) و نه اونون قاباغیندا دوران بیرکسه کمک لیخ اولونار (اونیلان قارشی دوران یاردیملانماز) (اونیلان ساواشانا کمک لیخ اولونماز).بیلون و آگاه اولون، یئریوزونده آللّهین ولی سی (اوولا به نفس اولان ولیّ الله) و اونون خلقی ایچینده (حقّیلن) حکم ائدن و (امر لرینون) امانت داری، گیزلینینده و آشکاریندا (فقط) اودی.
۸۷- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنّى قَدْبَیَّنْتُ لَکُمْ وَأَفْهَمْتُکُمْ، وَ هذا عَلِىٌ یُفْهِمُکُمْ بَعْدى.
۸۷- هان مردمان ! من پیام خدا را برایتان آشکار کرده، تفهیم نموده ام و این علی است که پس از من شما را آگاه می کند.
۸۷- ای جماعت، شبهه سیز، من آللّهین امرین سیزه آیدینلادیب و دوشوندوردوم ۰ مندن سورا دا، بو علی دی کی سیزی دوشوندورر.
۸۸- أَلاوَإِنِّى عِنْدَ انْقِضاءِ خُطْبَتى أَدْعُوکُمْ إِلى مُصافَقَتى عَلى بَیْعَتِهِ وَ الإِقْرارِبِهِ، ثُمَّ مُصافَقَتِهِ بَعْدى.
۸۸- اینک شما را می خوانم که پس از پایان خطبه برای انجام بیعت با او و اقرار به امامتش، با من و سپس با او دست دهید.
۸۸- ایندی من خطبه مین آخیریندا سیزدن ایسدیرم کی (اوّلجه) منیلن و سورا، علیّ نن، اونین (امامتینه و خلافتینه ) بیعت و اقرار اوچون ، منیلن و اونیلان ال وئریب بیعت ائده سیز.
۸۹- أَلاوَإِنَّى قَدْ بایَعْتُ اللَّهَ وَ عَلِىٌّ قَدْ بایَعَنى.وَأَنَا آخِذُکُمْ بِالْبَیْعَهِ لَهُ عَنِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ.(إِنَّ الَّذینَ یُبایِعُونَکَ إِنَّما یُبایِعُونَ اللَّهَ، یَدُاللَّهِ فَوْقَ أَیْدیهِمْ. فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلى نَفْسِهِ، وَ مَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهَ فَسَیُؤْتیهِ أَجْراً عَظیماً).
۸۹- هشدار ! من با خداوند بیعت کرده ام و علی با من پیمان بسته است و اکنون از سوی خدای عزوجل بر امامت او از شمایان پیمان می گیرم.« (ای پیامبر ! ) آنان که با تو بیعت کنند، هر آینه با خدا بیعت کرده اند. دست خدا بر فراز دستان آنان است و آن کس که بیعت شکندبه زیان خود شکسته و خداوند آن را که بر پیمان الهی وفادار باشد پاداش بزرگی خواهد داد».
۸۹- بیلین حقیقتاً من آللّهیلن بیعت ائدیرم و علی ده منیلن بیعت ائدیر۰ و من اون اوچون، آلله طرفیندن بیعت آلیرام۰ «حقیقتاً سنه بیعت ائدنلر، اصلینده آللّها بیعت ائدیرلر؛ (سنین) اونلارین الینین اوستونده (الین) آللّهین الی دیر۰ بوناگوره ده کیم عهدین پوزسا، تکجه ئوز زیانیناپوزور، و کیم آللّهیله باغلادیقی عهدینه وفا ائتسه، (آلله) تئزلیکله اونا بؤیوک بیر اجر وئره جک دیر».
۹۰- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ الْحَجَّ وَالْعُمْرَهَ مِنْ شَعائرِاللَّهِ، (فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِاعْتَمَرَ فَلاجُناحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَإنَّ اللهَ شاکِرٌ عَلیمٌ).
۹۰- هان مردمان ! همانا حج و عمره از شعائر و آداب خدایی است. پس زائران خانه خدا و عمره
کنندگان بر صفا و مروه بسیار طواف کنند و آن کس که در انجام کار خیر فرمان برداری کند، پس حتما خداوند سپاس گزارِ داناست.(بقره/۱۵۸)
۹۰- ای جماعت، شبهه سیز، حجّ و عمره ، آللّهین علامت لریندن دیر،«وهرکس آللاهین بئیتینین حجّینی یا عمره سینی یئرینه گتیره ، اونون اوچون هئچ بیرگناه یوخدور(روادیر)کی اوایکی سینه (صفاومروه داغلارینامیل و رغبتیلن) طواف ائده ، و مسلّماً هر کیمسه رغبتیلن یاخچی بیرعمل (آلله دان خاطیره اولان ، واجب یا مستحبّی عمل لردن) یئرینه گتیره ، آلله ، عملی قیمتلندیریب و یاخشی مکافات وئرن و بیلن دیر».
۹۱- مَعاشِرَالنّاسِ، حُجُّواالْبَیْتَ، فَماوَرَدَهُ أَهْلُ بَیْتٍ إِلاَّ اسْتَغْنَوْا وَ أُبْشِروا، وَلاتَخَلَّفوا عَنْهُ إِلاّبَتِرُوا وَ افْتَقَرُوا.
۹۱- هان مردمان ! در خانه ی خدا حج به جای آورید، هیچ خاندانی داخل آن نشد مگر بی نیاز شد و مژده گرفت و آنکه روی از آن برتافت بی بهره و نیازمند گشت.
۹۱- ای جماعت، آللهین بئیتین زیارت ائدین (حجّ زیارتین یئرینه گتیرین)، پس هئچ بیر ائوین اهلی اورا (آللهین بئیتینه) وارد اولماز الاّ بوکی غنیّ اولار و اونا موشتولوق وئریلر، هئچ کس ده اوردان اوز چؤندرمز مگر بوکی بهره سیز و فقیراولار.
۹۲- مَعاشِرَالنّاسِ، ماوَقَفَ بِالْمَوْقِفِ مُؤْمِنٌ إِلاَّغَفَرَاللَّهُ لَهُ ماسَلَفَ مِنْ ذَنْبِهِ إِلى وَقْتِهِ ذالِکَ، فَإِذا انْقَضَتْ حَجَّتُهُ اسْتَأْنَفَ عَمَلَهُ.مَعاشِرَالنَّاسِ، الْحُجّاجُ مُعانُونَ وَ نَفَقاتُهُمْ مُخَلَّفَهٌ عَلَیْهِمْ وَاللَّهُ لایُضیعُ أَجْرَالُْمحْسِنینَ.
۹۲- هان مردمان ! مومنی در موقف ( عرفات، مشعر، منا ) نماند مگر اینکه خداوند گناهان گذشته ی او را آمرزید. پس بایسته است که پس از پایان اعمال حج ( با پاکی ) کار خود را از سر گیرد. هان مردمان ! حاجیان، از سوی خداوند کمک شده و هزینه های سفرشان جایگزین خواهد شد و البته خداوند پاداش نیکوکاران را تباه نخواهد فرمود.
۹۲- ای جماعت ، هئچ بیر مؤمن ، موقف لرین بیرسینده (عرفات، مشعر و مناده ) دایانماز، الّا بوکی آلله تعالی اونون گئچن گوناهلارین باغیشلار، و او زمان کی حجّی باشا چاتدی (پاکلانمیش پرونده ایلن زندگانالیخ )عمل لرین تازاشدان باشلار. ای جماعت حجّ ائدنلر بیرکمک لیخ اولونموشلاردیلار، کی اونلارین خرج لری اونلارا وئریلر« و حقیقتاً آلله یاخشی عمل ائدنلرین مکافاتینی ضایع ائتمز».
۹۳- مَعاشِرَالنّاسِ، حُجُّوا الْبَیْتَ بِکَمالِ الدّینِ وَالتَّفَقُّهِ، وَلاتَنْصَرِفُوا عَنِ الْمشَاهِدِإِلاّ بِتَوْبَهٍ وَ إِقْلاعٍ.
۹۳- هان مردمان ! خانه ی خدا را با دین کامل و ژرفایی دانش دیدار کنید و از زیارت گاه ها جزجز با توبه و باز ایستادن (از گناهان بر نگردید.
۹۳- ای جماعت، آللّهین بئیتین کامیل دین و درین دوشونجه ایله زیارت ائدون و زیارتگاهلاردان توبه سیز، و گوناهلاردان قئییتمه میشدن سیوای، قئییتمیین.
۹۴- مَعاشِرَالنّاسِ، أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ کَما أَمَرَکُمُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ، فَإِنْ طالَ عَلَیْکُمُ الْأَمَدُ فَقَصَّرْتُمْ أَوْنَسِیتُمْ فَعَلِىٌّ وَلِیُّکُمْ وَمُبَیِّنٌ لَکُمْ، الَّذى نَصَبَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَکُمْ بَعْدى أَمینَ خَلْقِهِ. إِنَّهُ مِنِّى وَ أَنَا مِنْهُ، وَ هُوَ وَ مَنْ تَخْلُفُ مِنْ ذُرِّیَّتى یُخْبِرونَکُمْ بِماتَسْأَلوُنَ عَنْهُ وَیُبَیِّنُونَ لَکُمْ ما لاتَعْلَمُونَ.
۹۴- هان مردمان ! نماز را به پا دارید و زکات پردازید همان سان که خداوند عزّوجلّ امر فرموده است. پس اگر زمان بر شما دراز شد و کوتاهی کردید و یا از یاد بردید علی صاحب اختیار و تبیین کننده ی بر شماست. همو که خداوند عزّوجلّ پس از من او را امانت دار خویش در میان آفریدگان نهاده است. او از من و من از اویم. همانا او و جانشینانش از فرزندان من به پرسش هایتان پاسخ داده ، آنچه را نمی دانید به شما می آموزند.
۹۴- ای جماعت، ناماز قیلین و زکات وئرین ، اوجورهکی عزّتلی و جلالتلی آلله امرائدیبدی، پس اگر سیزاوچون چوخ زمان گئشدی ، و قصور ائتدیز یا ، یاددان چیخاردیز، پس علی سیزین صاحب اختیاریز و سیزاوچون (دین معارفین) بیان ائدندی ، همان کس کی عزّتلی و جلالتلی آلله ، مندن سونرا سیزه (امام) ، و خلقی ایچینده (آرا) امانت دار قرار وئریبدی۰ شبهه سیز اومندندی و منده اوندانام. او(علی) و منیم اولادلریم ، اونین نسلیندن ، سیزین سوروشدوخلاریزا (سورقولاریزا) جواب وئریب و بیلمه دیخلاریزی سیزه بیان ائدرلر.
۹۵- أَلا إِنَّ الْحَلالَ وَالْحَرامَ أَکْثَرُمِنْ أَنْ أُحصِیَهُما وَأُعَرِّفَهُما فَآمُرَ بِالْحَلالِ وَ اَنهَى عَنِ الْحَرامِ فى مَقامٍ واحِدٍ،فَأُمِرْتُ أَنْ آخُذَ الْبَیْعَهَ مِنْکُمْ وَالصَّفْقَهَ لَکُمْ بِقَبُولِ ماجِئْتُ بِهِ عَنِاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فى عَلِىٍّ أمیرِالْمُؤْمِنینَ وَالأَوْصِیاءِ مِنْ بَعْدِهِ الَّذینَ هُمْ مِنِّى وَمِنْهُ إمامَهٌ فیهِمْ قائِمَهٌ، خاتِمُها الْمَهْدىُّ إِلى یَوْمٍ یَلْقَى اللَّهَ الَّذى یُقَدِّرُ وَ یَقْضی.
۹۵- هان ! روا و ناروا بیش از آن است که آن ها را شمارش کرده یکباره به روا فرمان دهم و از ناروا بازدارم. از این روی مامورم که از شما پیمان بگیرم که دست در دست من نهید در پذیرش آن چه از سوی خداوند درباره «علی امیرمومنان» آورده ام و درباره اوصیای پس ازاوکه از من و اویند.این امامت درمیان آنان پایداراست وفرجام آنان« مهدی » است و استواری پیشوایی تا روزی است که او باخداوند قدر و قضا دیدار کند(قیامت).
۹۵- آگاه اولون شبهه سیز،حلاللار وحراملار اوندان آرتیخ دی،کی من بیرمجلسیده اونلاری سیزه ساییب،تانیتدیرام ، یا حلال لاراسیزی امر، و حراملاردان سیزی نهی ائدم پس(بوناگوره) امراولونموشام ، اَل لریزی الیمه آلیب و آلله طرفیندن گلنلرین قبولونا، امیرالمؤمنین علی،و اوندان سورا کی وصّی لر خصوصوندا، کی مندن و اوندان دیلار، سیزدن بیعت آلام. امامت، اونلاردا، اوگونه کیمین کی قضا و قدر آللّهین ملاقات ائدلر دوام تاپار، و اونلارین آخری «مهدی»دی.
۹۶- مَعاشِرَالنّاسِ، وَ کُلُّ حَلالٍ دَلَلْتُکُمْ عَلَیْهِ وَکُلُّ حَرامٍ نَهَیْتُکُمْ عَنْهُ فَإِنِّى لَمْ أَرْجِعْ عَنْ ذالِکَ وَ لَمْ أُبَدِّلْ. أَلا فَاذْکُرُوا ذالِکَ وَاحْفَظُوهُ وَ تَواصَوْابِهِ، وَلا تُبَدِّلُوهُ وَلاتُغَیِّرُوهُ. أَلا وَ إِنِّى اُجَدِّدُالْقَوْلَ: أَلا فَأَقیمُوا الصَّلاهَ وَآتُوا الزَّکاهَ وَأْمُرُوا بِالْمَعْروفِ وَانْهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ.
۹۶- هان مردمان ! شمایان را به هر روا و ناروا ( حلال و حرام ) رهنمایی کردم و از آن بر نمی گردم. هان ! آنها را یاد آورید و نگه داریدو یکدیگر را به آن توصیه کنید و احکام خدا را دگرگون نسازید. هشدار ! دوباره یاد می آورم: هان ! نماز به پا دارید و زکات بپردازید و به معروف فرمان دهید و از منکر باز دارید.
۹۶- ای جماعت هر بیر حلال یا حراما کی من سیزلری هدایت ائتدیم، یا سیزی اونلاردان نهی ائتدیم (قورودوم)، هئچ بیرزمان نه اونلاری چؤنده ررم،نه ده اونلاردان قئییده رم.آییق اولون وبوسوزی یادوزدا ساخلیین و اونی حفظ ائلی یین،و بیربیرلریزی اونا سفارش ائدین، واونی،نه چؤورین، نه دَییشین. آگاه اولون حقیقت ده من سؤزومی بیر دفعه ده تکرار ائدیرم، آییق اولون.نامازی اقامه ائدین ومالیزین زکاتین وئرین ،یاخچیلیق(معروف)لارا بیربیرلریزی امرائدین و پیسلیق (منکر)لاردان بیربیرلریزی نهی ائدین (قوریین).
۹۷- أَلا وَ إِنَّ رَأْسَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ أَنْ تَنْتَهُوا إِلى قَوْلى وَتُبَلِّغُوهُ مَنْ لَمْ یَحْضُرْ وَ تَأْمُروُهُ بِقَبُولِهِ عَنِّى وَتَنْهَوْهُ عَنْ مُخالَفَتِهِ، فَإِنَّهُ أَمْرٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَمِنِّى. وَلا أَمْرَ بِمَعْروفٍ وَلا نَهْىَ عَنْ مُنْکَرٍ إِلاَّمَعَ إِمامٍ مَعْصومٍ.
۹۷- هشدار ! برترین بخش امر به معروف این است که به گفته ی من – درباره امامت و ولایت علی و فرزندان او – برسید و سخنم را به دیگران برسانید و غایبان را به پذیرش فرمان من توصیه کنید و آنان را از ناسازگاری با من باز دارید که این سخنان ، فرمان خدا و من است. هان ! هیچ امر به معروف و نهی از منکری جز با امام معصوم تحقق و کمال نمی یابد.
۹۷- بیلین کی بیتون یاخچی لیخ لارا امر ائله ماخ و تمام پیسلیق لاردان نهی ائتماقین اوّلی منیم سؤزومه (امامت باره سینده) چاتماخ و اونی غایب لره یئتیرماخدی ، کی اونی قبول ائتماقا، توصیه ائده سیز و اونیلان مخالفت ائتماقدان،نهی ائده سیز،قطعاً بو مسئله منیم وعزّتلی ، جلالتلی آللّهین امری دی . حقیقت ده معصوم امامسیز ، نه یاخچلیخ لارا امر ائتماخ ، و نه پیسلیق لاردان قوروماخلیق (نهی ائتماق) کماله چاتماز.
۹۸- مَعاشِرَالنّاسِ، الْقُرْآنُ یُعَرِّفُکُمْ أَنَّ الْأَئِمَّهَ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدُهُ، وَعَرَّفْتُکُمْ إِنَّهُمْ مِنِّى وَمِنْهُ، حَیْثُ یَقُولُاللَّهُ فى کِتابِهِ: (وَ جَعَلَها کَلِمَهً باقِیَهً فى عَقِبِهِ). وَقُلْتُ: «لَنْ تَضِلُّوا ما إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِما».
۹۸- هان مردمان! قرآن بر شما روشن می کند که امامان پس از علی فرزندان اویند و من به شما معرفی کردم که آنان از او و از من اند چرا که خداوند در کتاب خود می گوید : « امامت را فرمانی پایدار در نسل او قرارداد…» (زخرف/۲۸) و من نیز گفته ام مادام که به آن دو – قرآن و امامان – تمسک کنید گمراه نخواهید شد.
۹۸- ای جماعت، قرآن سیزه تانیتدیریرکی، اوندان سونرا گلن امام لار اونین اولادلری دیلر و منده سیز لره تانیتدیردیم کی اونلار مندن واوندان(علی)دیلار، نئجه کی آلله ئوز کتابی قرآندا بویورور:«و اونی(امامت امرین)، اونون نسلینده قالیرقی بیرکلمه قرار وئردیک» . منده سیزه دئمیشم : نقدرکی اوایکیسی (یعنی قرآن واهل بیت) اتکلریندن یاپیشیب سیز، (دوز) یولدان آزمیاجاقسیز.
۹۹- مَعاشِرَالنّاسِ، التَّقْوى، التَّقْوى،وَاحْذَرُوا السّاعَهَ کَما قالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: (إِنَّ زَلْزَلَهَ السّاعَهِ شَىْءٌ عَظیمٌ).
۹۹- هان مردمان! پرهیزکاری! پرهیزکاری! از سختی رستخیز به پرهیزید آن سان که خداوند عزوجل فرموده : « البته زمین لرزه ی رستاخیز حادثه ای بزرگ است …» (حج/۱)
۹۹- ای جماعت، (آللّهین عذابیندان) چکینین و قیامت گونوندن قورخین،نئجه کی عزّتلی و جلالتلی آلله بویوروب : «حقیقتاً قیامتین زلزله سی چوخ بویوک بیر امردیر».
۱۰۰- اُذْکُرُوا الْمَماتَ (وَالْمَعادَ) وَالْحِسابَ وَالْمَوازینَ وَالُْمحاسَبَهَ بَیْنَ یَدَىْ رَبِّ الْعالَمینَ وَالثَّوابَ وَالْعِقابَ. فَمَنْ جاءَ بِالْحَسَنَهِ أُثیبَ عَلَیْها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَهِ فَلَیْسَ لَهُ فِى الجِنانِ نَصیبٌ.
۱۰۰- یاد آورید مرگ و قیامت را ، حساب و ترازوهای(اعمال)را،محاسبه ی در برابر پروردگار جهانیان و پاداش و کیفررا.پس آن که نیکی کردپاداش گیردوآن که بدی کرد بهره ای از بهشت نخواهد برد.
۱۰۰- ئولومی ، قیامتی ، حساب( و کتابی) ، میزان (ترازیلارین)، و عالم لر ربّینین برابرینده محاسبه نی، مکافات (ثواب) و عذابی چوخلی یاد ائلی یین.پس (قیامت گونونده)« هر کیم یاخشی (عمل لر)گتیره »، یاخشی مکافات وئریرلر و «هر کیمسه پیس (عمل لر) گتیرسه» اون اوچون بهشت دن بیربهره یوخدی.
۱۰۱- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّکُمْ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُصافِقُونى بِکَفٍّ واحِدٍ فى وَقْتٍ واحِدٍ، وَقَدْ أَمَرَنِىَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ آخُذَ مِنْ أَلْسِنَتِکُمُ الْإِقْرارَ بِما عَقَّدْتُ لِعَلِىٍّ أَمیرِالْمُؤْمنینَ، وَلِمَنْ جاءَ بَعْدَهُ مِنَ الْأَئِمَّهِ مِنّى وَ مِنْهُ، عَلى ما أَعْلَمْتُکُمْ أَنَّ ذُرِّیَّتى مِنْ صُلْبِهِ.
۱۰۱- هان مردمان ! شمار شما بیش از آن است که در یک زمان با یک دست با من بیعت کنید . از این روی خدای عزّوجلّ دستور فرموده که از شما اقرار زبانی گیرم و پیمان سرپرستی علی« امیر المؤمنین » را محکم کنم و نیز بر امامان پس از او که از نسل من و اویند چرا که گفتم که فرزندانم از نسل اویند.
۱۰۱- ای جماعت، سیزین ساییز اوندان چوخ دی کی ، هاملیخجا بیرزماندا منیم بیرالیمینَن بیعت ائده سیز،( اونا خاطیر ده )،عزّتلی و جلالتلی آلله منه امرائدیب،تاسیزدن دیل لریزینَن اقرار آلام اوزادا کی امیرالمؤمنین علی و اوندان سورا گلن امام لارا کی مندن و اوندان دیلار،او ناکی اعلام ائتدیقیم کیمین، کی منیم بالالاریم دیلار،اونون نسلیندن.
۱۰۲- فَقُولُوا بِأَجْمَعِکُمْ: «إِنّا سامِعُونَ مُطیعُونَ راضُونَ مُنْقادُونَ لِما بَلَّغْتَ عَنْ رَبِّنا وَرَبِّکَ فى أَمْرِ إِمامِنا عَلِىٍّ أَمیرِالْمُؤْمِنینَ وَ مَنْ وُلِدَ مِنْ صُلْبِهِ مِنَ الْأَئِمَّهِ. نُبایِعُکَ عَلى ذالِکَ بِقُلوُبِنا وَأَنْفُسِنا وَأَلْسِنَتِنا وَأَیْدینا. على ذالِکَ نَحْیى وَ عَلَیْهِ نَموتُ وَ عَلَیْهِ نُبْعَثُ. وَلانُغَیِّرُ وَلانُبَدِّلُ، وَلا نَشُکُّ (وَلانَجْحَدُ) وَلانَرْتابُ، وَلا نَرْجِعُ عَنِ الْعَهْدِ وَلا نَنْقُضُ الْمیثاقَ. وَعَظْتَنا بِوَعْظِ اللَّهِ فى عَلِىٍّ أَمیرِالْمؤْمِنینَ وَالْأَئِمَّهِ الَّذینَ ذَکَرْتَ مِنْ ذُرِّیتِکَ مِنْ وُلْدِهِ بَعْدَهُ، الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ وَ مَنْ نَصَبَهُ اللَّهُ بَعْدَهُما. فَالْعَهْدُ وَالْمیثاقُ لَهُمْ مَأْخُوذٌ مِنَّا، مِنْ قُلُوبِنا وَأَنْفُسِنا وَأَلْسِنَتِنا وَضَمائِرِنا وَأَیْدینا. مَنْ أَدْرَکَها بِیَدِهِ وَ إِلاَّ فَقَدْ أَقَرَّ بِلِسانِهِ، وَلا نَبْتَغی بِذالِکَ بَدَلاً وَلایَرَى اللَّهُ مِنْ أَنْفُسِنا حِوَلاً. نَحْنُ نُؤَدّی ذالِکَ عَنْکَ الّدانى والقاصى مِنْ اَوْلادِنا واَهالینا، وَ نُشْهِدُاللَّهَ بِذالِکَ وَ کَفى بِاللَّهِ شَهیداً وَأَنْتَ عَلَیْنا بِهِ شَهیدٌ».
۱۰۲- پس همگان بگویید :« البته که سخنان تو را شنیده پیروی می کنیم و از آن خوشنود و بر آن گردن گذار،وبرآن چه از سوی پروردگارمان و پروردگار تو در امامت اماممان علی« امیر المؤمنین » و دیگر امامان- ازصلب او- به ما ابلاغ کردی ، با تو پیمان می بندیم ، پیمانی با دل ، با جان با زبان و با دستانمان ، با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مرد و با این اعتقاد برانگیخته می شویم و هرگز آن رادگرگون نکرده شک و انکارنخواهیم داشت وهرگزازعهدخود برنگشته پیمان نشکنیم(ای رسولخدا) ما را به فرمان خدا پند دادی ، درباره علی امیر مومنان و امامان پس از او ، فرزندانت از نسل او،حسن و حسین و پیشوایان بعد از آن دو ، که خداوند بر پایشان کرده . اینک برای آنان عهد و پیمان از ما گرفته شد از دل ها ، جان ها، زبان ها و درون ها و از دستانمان ، هرکس توانست با دست و گر نه با زبان بیعت نمود دیگر پیمان نخواهیم شکست و خداوند دگرگونی از ما نبیند و از این پس فرمان تو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خواهیم رساند و خداوند را بر آن گواه گرفته او بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش.
۱۰۲- پس هامیلیخجا بئله دیین :«محققاً بیز ائشتدیک و اطلاعت ائدیریک،راضیوخ و اونا بویون اییریک.و هر اوشی دَکی، سن پروردگارین وپروردگاریمیزین طرفیندن، امامیمیز علی و اونون اولاد لریندن اولان ا ماملارخصوصوندا بیزه یئتیردین.سن ایلن ، اورگیمیز، جانیمیز، دیلیمیزوال لریمیزیلن عهدباغلیریخ ،بومعاهده ایله دیرییک واونیلان اُلوریک،اونیلان(قبردن) باش قؤزاریخ وهئش وقت اوندان چونمه ریک.شکّ ائتمریک،انکارائتمریک وباغلادیقمیز عهدیمیزدن ال چکمه ریک ».(یارسول الله) سن آللّهین امریله بیزی، امیرالمومنین علی واو امام لار کی، اوندان سورا،سنین واونین نسلیندندیلر،یعنی حسن وحسین واونلاردان سورا قرار وئردیقین اماملار، کی آلله ، اونلاری تعیین ائدیبدی موعظه ائتدین.پس اونلاراوچون بیزدن، اورگیـمیز،جانیمیز، دیلیمیز ، روحیمیز، و ال لریمیزایلن، عهدوپیمان آلیندی۰ هرکیمسه باشاردی الی ایله یوخسادیلی ایلن ، عهد باغلادی هئش وقت عهدیمیزی چوندرمریک وآلله بیزیم نفسیمیزدن ، سوزدن چونمک ، گورمیه جک. بیز بو امری سندن، ئوز اولادلریمیز و ائل طایفامیزین یاخینلارینا و اوزاقلارینا یئتیره ریک، وآللّهی دا اونا شاهد ، دوتاریخ «و آللّهین شاهد اولماسی کفایت (ائدر)، سن ده بیزه بو ایشده شاهد اول.
۱۰۳- مَعاشِرَالنّاسِ، ماتَقُولونَ؟ فَإِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ کُلَّ صَوْتٍ وَ خافِیَهَ کُلِّ نَفْسٍ، (فَمَنِ اهْتَدى فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما یَضِلُّ عَلَیْها)، وَمَنْ بایَعَ فَإِنَّما یُبایِعُ اللَّهَ، (یَدُاللَّهِ فَوْقَ أَیْدیهِمْ).
۱۰۳- هان ! مردمان ! اکنون چه می گویید ؟ البته خداوند هر صدایی را می شنود و بر اسرار دلها آگاه است (هرآن کس که هدایت پذیرد به خیر خویش پذیرفته و آن که گمراه شد به زیان خود رفته..) (زمر/۴۱) و آن کس که بیعت کند حتماً با خداوند پیمان بسته « دست خدا بالای دستان آن هاست …» (فتح/۱۰).
۱۰۳- ای جماعت،نه دییرسیز؟ شبهه سیزآلله هرسسی ائشیدیر، واورک لرده اولان گیزلین سوزلری بیلیر.« بئله لیک له کیم دوغرویولا گلسه ، حقیقتاً ئوز خیرینه دوغرو یولا گلیر و هرکیم آزسا ، مطلق ئوز، زیانینا آزیر» . هر کیمسه بیعت ائده ، شبهه سیز آللّه ایلن عهد باغلیر ، « (وسنین) اونلارین الینین اوستوندکی(اَلین) آلله اَلی دیر».
۱۰۴- مَعاشِرَالنّاسِ، فَبایِعُوا اللَّهَ وَ بایِعُونى وَبایِعُوا عَلِیّاً أَمیرَالْمُؤْمِنینَ وَالْحَسَنَ وَالْحُسَیْنَ وَالْأَئِمَّهَ (مِنْهُمْ فِىالدُّنْیا وَالْآخِرَهِ) کَلِمَهً باقِیَهً. یُهْلِکُ اللَّهُ مَنْ غَدَرَ وَ یَرْحَمُ مَنْ وَ فى، (وَ مَنْ نَکَثَ فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلى نَفْسِهِ وَ مَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَیْهُاللَّهَ فَسَیُؤْتیهِ أَجْراً عَظیماً).
۱۰۴- هان مردمان آنک با خداوند بیعت کنید و با من پیمان ببندید و با علی امیر مؤمنان و حسن و حسین و با امامان از نسل آنان که پس از آنان خواهند بودامامانی که فرمانی پایداردردنیا وآخرت اند. خداوند مکّاران را تباه می کند و به باوفایان مهر می ورزد « هرکس پیمان شکند البته به زیان خود گام نهاده و آن که بر عهدش پا برجا ماند بزودی خدا او را پاداش بزرگی خواهد داد…» (فتح/۱۰).
۱۰۴- ای جماعت ، آللّه ایلن ، منیلن و امیرالمومنین علی و حسن و حسین ایلن و اونلارین نسلیندن اولان امام لاریلان، کی دنیا و آخرت ده قالیرقی بیرنشانه لردیلربیعت ائدین۰ آلله هر کیمسه نی کی حُقّّا بازاولا هلاک ائدر و عهدینه وفا ائلی ینلره رحم ائدر.و«بونا گوره ده کیمسه ، عهدی پوزسا، تکجه ئوز زیانینا پوزور، و کیم آللّهیله باغلادیقی عهد باره سینده کی شیءَ وفا قیلسا، (آلله) تئزلیکله اونا بویوک بیر اجر وئرر»۰
۱۰۵- مَعاشِرَالنّاسِ، قُولُوا الَّذى قُلْتُ لَکُمْ وَسَلِّمُوا عَلى عَلىٍّ بِإِمْرَهِ الْمُؤْمِنینَ، وَقُولُوا: (سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ إِلَیْکَ الْمَصیرُ)، وَ قُولوا: (اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذى هَدانا لِهذا وَ ما کُنّا لِنَهْتَدِىَ لَوْلا أَنْ هَدانَا اللَّهُ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ)
۱۰۵- هان مردمان ! بگویید هر آن چه به شما گفتم ! و به علی با لقب« امیر المؤمنین » سلام کنید و اکنون بگویید :« شنیدیم و فرمان می بریم پروردگارا،آمرزشت خواهیم و به سوی توست بازگشت» (بخشی از آیه ۲۸۵ بقره) و بگویید :« تمام ستایش و سپاس خدایی راست که ما را به این را هدایت فرمود و گرنه راه نمی یافتیم و البته فرستادگان پروردگارمان به درستی آمده اند…» ( اعراف/۴۳)
۱۰۵- ای جماعت سیزه دئدیگیمی دییون و علیّه امیرالمومنین لقبیله سلام ائدین ؛ و دییون : « ائشیتدیک و اطاعت ائتدیک ، ای ربّیمیز سنین باغشلاماقیوی دیله نیریک ؛ هامینین قاییدیشی سنه طرف دیر» . و دییون : « بیتون حمد و ستایش لر،بیزی ، بو(گوزل یئره) هدایت ائدن آللهَ مخصوصدی . واگر آلله، بیزی هدایت ائتمه سئیدی ، بیز ئوزوموز، هدایت تاپا بیلمزدیک ».
۱۰۶- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ فَضائِلَ عَلىِّ بْنِ أَبى طالِبٍ عِنْدَاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ـ وَ قَدْ أَنْزَلَهافِىالْقُرْآنِ ـ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ أُحْصِیَها فى مَقامٍ واحِدٍ، فَمَنْ أَنْبَاَکُمْ بِها وَ عَرَفَها فَصَدِّقُوهُ.
۱۰۶- هان مردمان، برتری های علی بن ابیطالب نزد خداوند عزّوجلّ-که در قرآن نازل فرموده- بیش از آن است که من یکباره برشمارم،پس هرکس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت،او راباورکنید.
۱۰۶- ای جماعت ، علینین فضیلت لری آلله یانیندا ، نازیل ائله دیگی قرآندا ، اوندان آرتیخ دی کی من اونلاری بیر دفعه ده سایا گتیرم ، پس کیمسه اونلاردان سیزه خبر وئر سه و اونلاری تانیسا اونی تصدیق ائدین.
۱۰۷- مَعاشِرَالنّاسِ، مَنْ یُطِعِاللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ عَلِیّاً وَ الْأَئِمَهَ الَّذینَ ذَکرْتُهُمْ فَقَدْ فازَفَوْزاً عَظیماً.
۱۰۷- هان مردمان ! (احزاب/۷۱) فرمان بردار از خدا و فرستاده ی او و از علی و امامان که نام بردم به رستگاری بزرگ دست یافته است.
۱۰۷- ای جماعت ، کیمسه آللهَ و انون رسولینا و علیّه و او امام لاردان کی سیزه ذکر ائتدیم اطاعت (ائده)، حقیقتاً بویوک بیرسعادته نایل اولار.
۱۰۸- مَعاشِرَالنَّاسِ، السّابِقُونَ إِلى مُبایَعَتِهِ وَ مُوالاتِهِ وَ التَّسْلیمِ عَلَیْهِ بِإِمْرَهِ الْمُؤْمِنینَ أُولئکَ هُمُ الْفائزُونَ فى جَنّاتِ النَّعیمِ.
۱۰۸- هان مردمان ، سبقت جویان به بیعت و پیمان و سرپرستی او و سلام کنندگان بر او با لقب « امیر المؤمنین » رستگارانند و در بهشت های پر بهره خواهند بود.
۱۰۸- ای جماعت،اونا بیعت امرینده قاباقادوشنلر و اونون ولایتین قبول ائدنلر و اونین امیرالمؤمنین لیگینه تسلیم اولانلار ، اونلاردیلارکی سعادته نائل اولوب و اونلار نعمت لریلن دولی اولان جنّت باغلاریندا اولاجاقلار۰
۱۰۹- مَعاشِرَالنّاسِ، قُولُوا ما یَرْضَىاللَّهُ بِهِ عَنْکُمْ مِنَ الْقَوْلِ، فَإِنْ تَکْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِى الْأَرْضِ جَمیعاً فَلَنْ یَضُرَّاللَّهَ شَیْئاً.
۱۰۹- هان مردمان ! آنچه خدا را خوشنود می کند بگویید ، و اگر شما و تمامی زمینیان کفران ورزند خدا را زیانی نخواهد رسید.
۱۰۹- ای جماعت، سؤزلردن، اوسؤزی دییون کی آللّهی سیزدن راضی ائده، پس ،اگر سیز و بیتون یئریوزونده کی لر، کافیر اولالار، آللهَ هیچ زیان یئتیشمز.
۱۱۰- اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ(بِما أَدَّیْتُ وَأَمَرْتُ)وَاغْضِبْ عَلَى(الْجاحِدینَ)الْکافِرینَ،وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ – صَدَقَ رَسولُ اللهِ صَلَّ اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم
۱۱۰- خداوندا بیامرز ایمان آورندگان به آن چه ادا کرده و فرمان دادم ، و بر انکارکنند گان کافر خشم گیر و الحمدلله رب العالمین.
۱۱۰- بارپروردگارا، ادا ائتدیگیم (امانتوی)و امرائتدیقیم امره ایمان گتیرنلری باغیشلا،و اونلارا رحمت ائت و کافیر اولان منکرلره غضب ائت.و تمام حمد و ستایش لر عالم لرین ربّینه مخصوص دیر.
۱شاره بو آیه یه کی النبی اولی بالمومنین من انفسهم ، نبی اکرم مومن لره ئوز لریندن اولی به نفس دی ، یعنی هر جهت ده مومن لروچون نبی اکرم ئوزلریندن ایرلی دی.
