تفاوت « علیٌ مع الحق » با « عمار مع الحق » در چیست؟

محور بودن علی(ع) برای حق

خلیل منصوری

حق دو قسم است؛ حقی که همان خداوند است و مقابل آن عدم محض است و تقابل آن، سلب و ایجاب و تناقض است و در برابر آن عدم و لاشی است؛خداوند می فرماید: ذلِکَ بِأَنَّ اللّهَ هُوَ الْحَقُّ.

و دیگر حقی که فعل خداوند است و مقابل دارد که همان آن باطل است که به معنای بیهوده و بی مقصد و مقصود است. این حق را در اصطلاح «حق مخلوقٌ به» می گویند که تقابل میان حق و باطل از باب عدم و ملکه است.

علی (ع) بر اساس روایات و فرمایش پیامبر(ص) محور حق است؛ این حقی که علی(ع) محور آن است همان حقی است که فعل خداوند و «حق مخلوقٌ به» است.

پیامبر(ص) درباره امیرمومنان علی(ع) می فرماید: «عَلِیٌّ مَعَ الحَقِّ یَدُورُ مَعَهُ حَیثُ مَا دَار؛ علی با حق است و هر جایی که علی حرکت می کند حق بر مدار علی می گردد.» (بحار الانوار، العلامه المجلسی، ج۲۸، ص۳۶۸)

آن حضرت(ص) در جایی دیگر می فرماید: : «اَللَّهُمَّ أَدرِ الحَقَّ مَعَهُ حَیثُ مَا دَارَ، بار خدایا حق را با علی بگردان در جایی که علی می گردد»(بحار الانوار، العلامه المجلسی، ج۲۹، ص ۶۴۶)

البته چنین تعبیراتی نیز درباره عمار آمده است؛ زیرا پیامبر(ص) درباره عمار می فرماید: «عَمَّارُ مَعَ الحَقِّ وَ الحَقُّ مَعَ عَمَّار یَدُورُ مَعَ الحَقِّ حَیثُ مَا دَارَ»(بحار الانوار، العلامه المجلسی، ج۴۴، ص۳۵) با این تفاوت که مرجع ضمیر در یدور درباره امیرمومنان (ع) به علی (ع) باز می گردد، اما در باره عمار به خود او باز می گردد؛ پس این عمار یاسر است که با حق می گردد؛ اما این حق است که با امیرمومنان علی(ع) می گردد؛ یعنی «یدور عمار مدار الحق حیث ما دار»؛ در حالی که «یدور الحق مع علیٍ حیث ما دار».

علت این تفاوت به این است که اهل بیت(ع) منشای دین هستند و این طور نیست که ما یک حق و قانونی در خارج داشته باشیم که بخواهیم کار پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) را با آن بسنجیم و تطبیق کنیم؛ چرا که شریعت و قانون همان قول و فعل و تقریر اینان است؛ یعنی این ‌طور نیست که یک دین جدایی باشد، یا یک قول و فعل و تقریر جدایی باشد که قول و فعل و تقریر اینها را با آن هماهنگ کنیم.

ما اگر بخواهیم بگوییم چه چیزی حق است و چه چیزی باطل؛ چه صدق است و چه کذب؛ چه خیر است و چه شرّ؛ چه حسن است و چه قبیح، باید ببینیم اینها چه کار کردند؛ از این روست که گفته شده: «یدور الحق مع علی». البته این حق، همان حق فعلی است نه حق ذاتی.

البته این که ما گفتیم «یدور الحق مع علیٍ حیث ما دار» به دلیلی مؤیدی است که در دعای نورانی پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) درباره آن حضرت(ع) بیان شده است؛ چرا که در ذیل آن حدیث فرمود: «اَللَّهُمَّ أَدرِ الحَقَّ مَعَهُ حَیثُ مَا دَارَ» یعنی پیامبر(ص) می فرماید: خدایا او را به گونه ای بپروران که جامعه، حق را از او بگیرد. پس حق، علی مدار و علی محور است. البته این حق همان حقی است که فعل خداست.

منبع : http://samamos.parsiblog.com/Posts/622/