نقش صاحب المیزان در رواج اعتقادات غلطی که امروز از بدیهیات محسوب می شود.

و تنها همسرى که در دختریش با آن جناب ازدواج کرد عایشه دختر ابى بكر بود.

ترجمه تفسير الميزان ؛ ج4 ؛ ص311 (دفتر انتشارات اسلامي – قم، چاپ: پنجم ،1374)

آن بزرگوار در دوران جوانی با خدیجه علیهاالسلام که 40ساله و بیوه بود ازدواج کرد.

(در محضر علامه طباطبایي-انتشارات سماء؛چاپ هفتم:1390، ص152)

 

کاش جناب صاحب المیزان بیان می کردند این مطلب را از کدام کتاب غیر مجعول اخذ کرده اند؛ ولی ما اکنون ثابت خواهیم کرد که:

1. عایشه هنگام ازدواج با رسول خدا(ص) مطلقه بوده است و حداقل 21سال داشته است.
2. حضرت خدیجه)س( هنگام ازدواج با پیامبر اسلام(ص) یا دو سال از ایشان کوچكتر بوده اند و یا هم سن بوده اند و قبل از ایشان نیز هرگز ازدواج نكرده بودند و بر خلاف ادعای صاحب المیزان باکره بوده اند.

 

شوهر سابق عایشه

 

أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَیرٍ عَنِ الأَجْلَحِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِی مُلَیْكَةَ قَالَ: خَطبَ رَسُولُ اللَّهِ – صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ – عَائشَةَ لَى أَبِی بَكْرٍ الصِّدِّیقِ فَقَالَ: یَا رَ سُولَ اللَّهِ نِّی کُنْتُ أَعْطَیْتُهَا مُطْعِمًا لابْنِهِ جُبَیْرٍ فَدَعْنِی حَتَّى أَ سُلَّهَا مِنْهُمْ. فَا سْتَسَلَّهَا مِنْهُمْ فَطَلَّقَهَا فِتِزَوَّجَهاَ رَسوُلُ اللَّهِ – صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ. (الطبقات الكبرى ج8،ص47 -الناشر: دار الكتب العلمية – بيروت،الطبعة: الأولى،1410 هـ)

عائشه قبل از ازدواج با پیامبر اکرم شُوهر کرده و نام همسرش جبیر بود. و ابوبكر او را باز پس گرفته و پس از گرفتن طلاق او را به عقد پیامبر اکرم درآورده است.

 

الاصابه؛ ابن حجر عسقلانی ج4 ص356:

ابوبكر عایشه را به ازدواج “جبیر بن مطعم“ درآوردن په از مدتی او را از ایشان گرفته و طلاقش داد…

 

روایات باکره بودن عائشه را تنها از خود او نقل کرده اند و با روایت های دیگر در تناقض است. از جمله؛

 سنن ابی داود؛ کتاب النكاح باب فی المقام عند البكِر-رقم2124

«یروی ابو داود: لما تزوج بها اقام عندها ثلاثا. ثم قال : لیه بک علی اهلک هو ان ِن شئت سبعت… و کان روسل الله اذا تزوج البكر أقام عندها سبعا و اذا تزوج الثیب أقام عندها ثلاثا».

این روایت دقیقا بیان می دارد که طبق آنچه عائشه خود روایت می کند او بكر نبوده است ؛ زیرا چنانكه روایت بیان دارد پیامبر نزد زن باکره خود هفت روز و نزد غیر باکره ها سه روز اقامت داشت اند. و چون نزد عائشه سه روز اقامت داشتن بیان کننده آن است که عائشه آن چنان که خود ادعا دارد باکره نبوده است!

 عایشه هنگام ازدواج با پیامبر(ص) حداقل 21ساله بوده است؛ محاسبه سن عایشه با استفاده از سن ایمان او:

طبق گفته بزرگان اهل سنتن عایشه اول بعثت ایمان آورد و جزء هیجده نفر اولی بود که به ندای رسول خدا لبیک گفت.

نووی در تهذیب الإسماء مینویسد:

وذکر أبو بكر بن أبی خیثمة فی تاریخه عن ابنِ ِسحاق أن عائشة أسلمت صغیرة بعد ثمانیة عشرِ ِنسانا ممن أسلم.

ابن خیثمیه در تاریخش از ابن اسحاق نقل کرده است:که عایشه در کودکی و بعد از هیجده نفر ایمان آورد.

النووي، ابوزكریا یحيي بن شرف بن مري)متوفاي676 هـ( ، تهذیب الأسماء واللغات ،ج 2 ، ص 615 ، تحقيق : مكتب البحوث والدراسات، دار الفكر – بيروت ، الطبعة : الأولى ، 1996م.

 البدء والتاریخ؛ المقدسین مطهر بن طاهر/ ج 4 ن ص 146 – ناشر: مكتبة الثقافة الدینیة

و ممن سبقِ ِسلامه أبو عبیدة بن الجراح والزبیر بن العوام وعثمان بن مظعون … و من النساء أسماء بنت عمیه الخثعمیة امرأة جعفر ابن أبی طالب وفاطمة بن الخطاب امرأة سعید بن زید بن عمرو وأسما بنت أبی بكر وعائشة و هی صغیرة فكانِ ِسلام هؤلاء فی یدعو فی خفیة قبل أن یدخل دار أرقم بن أبی الأرقم.ثلاث سنین ورسول الله کسانی که در اسلام آوردن بر دیگران سبقت گرفتند: ابوعبیده جراح …. و از زنان اسماء دختر بنت عمیه همسر جعفر بن أبی طالب … و عائشه که در آن زمان خردسال بود. این افراد در سال سه سال اول بعثت که رسول خدا مخفیانه مردم را به ایمان دعوت میکردناسلام آوردندن قبل از آن که رسول خدا وارد خانه أرقم بن أبی الأرقم بشوند.

و ابن هشام نیز نام عائشه را جزء کسانی میآورد که در سال اول بعثت ایمان آورده است ؛ در حالی که هنوز کودك بوده است.

اسلام أسماء وعائشة ابنتی أبی بكر وخباب بن الآرت وأسماء بنت أبی بكروعائشة بنت أبی بكر وهی یؤمئذ صغیرة.  

(الحميري المعافري، عبد الملك بن هشام بن أیوب ابومحمد -متوفاي213هـ- السيرة النبویة، ج 2 ، ص 92 ، تحقيق طه عبد الرءوف سعد، ناشر: دار الجيل،الطبعة: الأولى، بيروت) پس:

اگر عائشه در زمان اسلام آوردنش – سال اول بعثت-هفت ساله بوده باشدن در سال چهارم هجری -سال ازدواج رسمی با رسول خدا- 24ساله خواهد بود.  (13+7) فاصله بعثت تا هجرت (+4)زمان ازدواج پيامبر اكرم با ایشان (=24)

بنابر این گفته حتی اگر در بدترین حالت سن عایشه را هنگام ایمان آوردن حداقل 4 سالگی در نظر بگیریم باز سن عایشه زمان ازدواج با پیامبر(ص) در سال چهارم هجرت 21 سالگی خواهد بود.    

 

محاسبه سن عایشه با مقایسه بین سن او و خواهرش اسماء:

یكی از مسائلی که سن دقیق عایشه را در هنگام ازدواج با رسول خدا به اثبات میرساندن مقایسه سن او با سن خواهرش اسماء بنت أبی بكر است.  

طبق نقل بزرگان اهل سنتن اسماء ده سال از عائشه بزرگتر بوده و در سال اول هجری بیست و هفت سال داشته است. همچنین در سال هفتاد و سه از دنیا رفته است؛ در حالی که صد ساله بوده است. ابونعیم اصفهانی در معرفة الصحابة مینویسد:أسماء بنت أبی بكر الصدیق … کانت أخت عائشة لأبیها وکانت أسن من عائشةولدت قبل التأریخ بسبع وعشرین سنة.ا سماء دختر ابوبكرن از جانب پدر خواهر عائشه و از او بزرگتر بودن اسماءن بیست و هفت سال قبل از تاریخ به دنیا آمد.

(الأصبهاني، ابونعيم أحمد بن عبد الله -متوفاي430هـ-، معرفة الصحابة ج 6 ، ص 3253 ، رقم : 3769 ، طبق برنامه الجامع الكبير.)

 

و طبرانی مینویسد: مَاتت أْسَماُءُ بنت أبیَ بْكٍر الصِّدیِقِ سنَةَ ثلاثٍ وَسِبعین بعَدْ اِبِنهَا عبد اَّلَّلَّه بن الُّزْبیِرِ بَلیاٍلٍ…  وکان لاسماء یوم مَاتتِ مَائُة سَنٍة وُلدت قبل اَّلَّتَّاِرِیِخِ بَسْبٍع وِعْشِریَنَ سَنًة وْقبَلَ مَبعث النبی صلى اَّلَّلَّه علیه وسلمِ بَسْبَعَ عْشَرَة سَنًة .

اسماء دختر ابوبكر در سال هفتاد و سه و بعد از پسرش عبد الله بن زبیر از دنیا رفت. اسماء در هنگام وفات صد سال داشتن بیست و هفت سال قبل از تاریخ و هفده سال قبل از هجرت به دنیا آمده بود.

(الطبراني، سليمان بن أحمد بن أیوب ابوالقاسم -متوفاي360هـ- المعجم الكبير، ج 24 ، ص 77 ، تحقيق:

حمدي بن عبدالمجيد السلفي، ناشر: مكتبة الزهراء – الموصل، الطبعة: الثانية ،1404هـ – 1983م.)

 

مطلب مشابه در منابع زیر نیز نقل شده است؛

• ابن عساكر الدمشقي الشافعي، أبي القاسم علي بن الحسن إبن هبة الله بن عبد الله،)متوفاي571هـ تاریخ مدینة دمشق وذكر فضلها وتسمية من حلها من ،الأماثل ج 69، ص 9، ناشر: دار الفكر بيروت – 1995.
• بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد-متوفاي630هـ- أسد الغابة في معرفة ،الصحابةج 7 ، ص 11 ، تحقيق عادل أحمد الرفاعي ،ناشر: دار إحياء التراث العربي – بيروت / لبنان، الطبعة: الأولى ،1417 هـ – 1996 م.
• النووي، ابوزكریا یحيي بن شرف بن مري ،-متوفاي676 هـ- ، تهذیب الأسماء واللغات ، ج 2 ، ص 597 ـ 598 ، تحقيق: مكتب البحوث والدراسات ، دار النشر : دار الفكر – بيروت ، الطبعة : الأولى ، 1996م
• الهيثمي، ابوالحسن علي بن أبي بكر -متوفاي 807 هـ-،مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج 9 ، ص 260 ، ناشر: دار الریان للتراث/ دار الكتاب العربي – القاهرة، بيروت – 1407هـ..
• العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل- تقریب التهذیب، ج 1 ، ص 743 ، تحقيق: م حمد عوامة، ناشر: دار الرشيد – سوریا، الطبعة: الأولى
• النمري القرطبي، ابوعمر یوسف بن عبد الله بن عبد البر،الاستيعاب في معرفة الأصحاب، ج 4 ، ص 1783 ـ 1782 ، تحقيق: علي محمد البجاوي، ناشر: دار الجيل – بيروت، الطبعة: الأولى ،1412هـ..
• الصفدي، صلاح الدین خليل بن أیبك الوافي بالوفيات، ج 9 ، ص 36 ، تحقيق أحمد الأرناؤوط وتركي مصطفى، ناشر: دار إحياء التراث – بيروت – 1420هـ- 2000م.
• البيهقي، أحمد بن الحسين بن علي بن موسي ابوبكرسنن البيهقي الكبرى، ج 6 ، ص 204 ، ناشر: مكتبة دار الباز – مكة المكرمة
• الذهبي، شمس الدین محمد بن أحمد بن عثمان، سير أعلام النبلاء، ج 2 ، ص 289 ، تحقيق: شعيب الأرناؤوط، محمد نعيم العرقسوسي، ناشر: مؤسسة الرسالة – بيروت، الطبعة: التاسعة ،1413هـ..
• ابن كثير الدمشقي، إسماعيل بن عمر القرشي ابوالفداء، البدایة والنهایة، ج 8 ، ص 345 ـ 346 ، ناشر: مكتبة المعارف بيروت.
• ملا علي القاري، علي بن سلطان محمد الهروي، مرقاة المفاتيح شرح مشكاة المصابيح، ج 1 ، ص 331 ، تحقيق: جمال عيتاني
• الصنعاني الأمير، محمد بن إسماعيل سبل السلام شرح بلوغ المرام من أدلة الأحكام، ج 1 ، ص 39 ، تحقيق: محمد عبد العزیز الخولي، ناشر:دار إحياء التراث العربي – بيروت، الطبعة: الرابعة.،
• نتیجه:

1. اسماء خواهر عایشه ده سال از عایشه بزرگتر بود.
2. اسماء در سال 73هجری در حالی که 100ساله بود از دنیا رفت.
3. عایشه سال 73هجری 90ساله بوده است.
4. په عایشه سال اول هجرت 17سال داشته است.
5. پیامبر(ص) با عایشه در شوال سال چهارم هجرت ازدواج کردند.

^17+4=21پس عایشه هنگام ازدواج 21ساله بوده است.

 

سن حضرت خدیجه(س) هنگام ازدواج با پیامبر اکرم(ص)؛

بیهقی می گوید: «… بلغت خدیجة خمسا وستین سنةن ویقال: خمسین سنةن وهو أصح». 

بعضی می گویند: سن حضرت خدیجه (در هنگام وفات) 65 ساله بود و برخی دیگر گفته اند در آن وقت ایشان 50 ساله بوده است که قول صحیح هم همین است. (احمد بن الحسين بن علي بن موسي، البيهقي، دلائل النبوة، ج2، ص 71) وی در جای دیگر می نویسد:«أن النبی تزوج بها وهو ابن خمه وعشرین سنة قبل أن یبعثه الله نبیا بخمه عشرة سنة».

ازدواج رسول خدا – با حضرت خدیجه 15 سال قبل از بعثت بوده است. (همان، ص 72)

بنابراین طبق قول بیهقی وقتی ایشان در زمان وفات یعنی سال دهم بعثتن50 ساله باشند و 15 سال قبل از بعثت هم ازدواج نموده باشند با این حساب سن حضرت خدیجه(س) در زمان ازدواج با پیامبر اکرم(ص) 25 سال بوده اند.

اما اکثر محققین و مورخین از جمله حاکم در المستدرك به نقل از ابن عباس سن حضرت خدیجه(س) را در زمان ازدواج 28سال دانسته اند ولی عقیده دارند رسول خدا(ص) نیز موقع ازدواج 30ساله بوده اند.

 

پس: حضرت خدیجه(س) هنگام ازدواج شان با پیامبر(ص)یا با ایشان هم سن بوده اند و یا دو سال از حضرت رسول(ص) کوچكتر بوده اند.

 

باکره بودن حضرت خدیجه(س)؛

مورخانی همچون ابن شهرآشوب و ابن حاتم عامِلی به نقل از بلاذی وأبو القاسم کوفین و سید مرتضی وأبو جعفر می نویسند:

«أن النبی(ص) تزوج بهان وکانت عذراء» «پیامبر اکرم)ص( وقتی با حضرت خدیجه ازدواج نمودن ایشان باکره بود».

 علاوه براین در کتابهای الأنوار و البدع آمده است: «أن رقیة و زینب کانتا ابنتی هالة أخت خدیجة» رقیه و زینب فرزندان هاله خواهر حضرت خدیجه بودند.  

و نيز بنگرید به:

تبصره العوام؛ مرتضي رازي/245 بحار الانوار/ج16،ص18 بحار الانوار/ج22،ص52

مناقب آل أبي طالب، ج1، ص 138

الدر النظيم، ص 185، باب: فصل في ذكر أزواجه.

دلائل النبوه/ج1،ص178

همچنین شیخ طوسی(ره) در تلخیص شافی می گوید حضرت خدیجه)س( هنگام ازدواج با پیامبر(ص) «عذرا» بوده و قبلا همسر دیگری نداشتند.

منبع: http://h1.filmiro.com/84/69/76/242241369584697610.pdf