از توصیه های امام باقر علیه السّلام به جابر جُعفی
بسمِ اللّهِ الرّحمنِ الرّحِیمِ
از توصیه های امام باقر علیه السّلام به جابر جُعفی:
ای جابر، به تحقیق برای مؤمن شایسته نیست که پشتگرمی و اطمینان به جلوههای زندگی دنیا داشته باشد. بدان که فرزندان دنیا اهل غفلت، خیال باطل و نادانی هستند و فرزندان آخرت همان مؤمنین اهل عمل و پرهیزکاران اهل دانش و بصیرت و اهل تفکّر، پند گیری و آزمودگی هستند که از یاد خدا خسته نمیشوند.
بدان ای جابر که اغنیاء واقعی همان اهل تقوی هستند که کمِ دنیا آنها را بی نیاز میکند و مَؤونه وامکانات آنها ساده است. اگر خیری را فراموش کنی آنها به تو یادآوری میکنند و اگر به آن عمل کنی تو را کمک میکنند.
آنها آرزوها و لذّات دنیوی را به تأخیر انداخته و کنار می زنند، و اطاعت از پروردگارشان را جلو انداخته و پیش روی خود قرار میدهند. نگاهشان بسوی مسیر خیر و دوستی دوستان خدا (ائمه اطهار) است و از آنها حمایت و پیروی میکنند.
پس نفس خود را در دنیا آنگونه منزل بده که جایی لحظه ای برای توقّف فرود می آیی و سپس آنجا را ترک میکنی یا مانند مالی که در خواب می یابی و از آن شادمان می شوی سپس از خواب بیدار میشوی و چیزی را از آن در دست خود نمییابی…
پس جابر از آنچه که خدا از دین و حکمتش در نزد تو ودیعه گزارده پاسداری کن و نفس خود را (با آن) نصیحت کن. بنگر خدا در نزد تو و در زندگیات چه جایگاهی دارد که همینگونه نزد او در بازگشتت خواهی بود.
اگر دنیا نزد تو غیر از آنست که من برای تو وصف کردم پس همامروز به سوی سرای دیگر روی بگردان. چه بسا حریصی در امری از امور دنیا که وقتی به آن نائل میشود موجب گرفتاری و شقاوت او گردد و چه بسا کسی که در امری از امور آخرت بی رغبت باشد ولی نهایتاً با انجام آن سعادتمند گردد.
تحف العقول، صفحه ۲۸۶؛ بحارالأنوار علّامه مجلسی، جلد ۷۵، صفحه ۱۶۵، باب ۲۲ (وصایا الباقر علیه السلام)
یَا جَابِرُ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَا یَنْبَغِی لَهُ أَنْ یَرْکَنَ وَ یَطْمَئِنَّ إِلَى زَهْرَهِ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا
وَ اعْلَمْ أَنَّ أَبْنَاءَ الدُّنْیَا هُمْ أَهْلُ غَفْلَهٍ وَ غُرُورٍ وَ جَهَالَهٍ
وَ أَنَّ أَبْنَاءَ الْآخِرَهِ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ الْعَامِلُونَ الزَّاهِدُونَ أَهْلُ الْعِلْمِ وَ الْفِقْهِ
وَ أَهْلُ فِکْرَهٍ وَ اعْتِبَارٍ وَ اخْتِبَارٍ لَا یَمَلُّونَ مِنْ ذِکْرِ اللَّهِ
وَ اعْلَمْ یَا جَابِرُ أَنَّ أَهْلَ التَّقْوَى هُمُ الْأَغْنِیَاءُ
أَغْنَاهُمُ الْقَلِیلُ مِنَ الدُّنْیَا فَمَئُونَتُهُمْ یَسِیرَهٌ
إِنْ نَسِیتَ الْخَیْرَ ذَکَّرُوکَ وَ إِنْ عَمِلْتَ بِهِ أَعَانُوکَ
أَخَّرُوا شَهَوَاتِهِمْ وَ لَذَّاتِهِمْ خَلْفَهُمْ وَ قَدَّمُوا طَاعَهَ رَبِّهِمْ أَمَامَهُمْ
وَ نَظَرُوا إِلَى سَبِیلِ الْخَیْرِ وَ إِلَى وَلَایَهِ أَحِبَّاءِ اللَّهِ فَأَحَبُّوهُمْ وَ تَوَلَّوْهُمْ وَ اتَّبَعُوهُمْ
فَأَنْزِلْ نَفْسَکَ مِنَ الدُّنْیَا کَمَثَلِ مَنْزِلٍ نَزَلْتَهُ سَاعَهً ثُمَّ ارْتَحَلْتَ عَنْهُ
أَوْ کَمَثَلِ مَالٍ اسْتَفَدْتَهُ فِی مَنَامِکَ فَفَرِحْتَ بِهِ وَ سُرِرْتَ ثُمَّ انْتَبَهْتَ مِنْ رَقْدَتِکَ وَ لَیْسَ فِی یَدِکَ شَیْءٌ …
فَاحْفَظْ یَا جَابِرُ مَا أَسْتَوْدِعُکَ مِنْ دِینِ اللَّهِ وَ حِکْمَتِهِ
وَ انْصَحْ لِنَفْسِکَ وَ انْظُرْ مَا اللَّهُ عِنْدَکَ فِی حَیَاتِکَ
فَکَذَلِکَ یَکُونُ لَکَ الْعَهْدُ عِنْدَهُ فِی مَرْجِعِکَ
وَ انْظُرْ فَإِنْ تَکُنِ الدُّنْیَا عِنْدَکَ عَلَى غَیْرِ مَا وَصَفْتُ لَکَ
فَتَحَوَّلْ عَنْهَا إِلَى دَارِ الْمُسْتَعْتَبِ الْیَوْمَ فَلَرُبَّ حَرِیصٍ عَلَى أَمْرٍ
مِنْ أُمُورِ الدُّنْیَا قَدْ نَالَهُ فَلَمَّا نَالَهُ کَانَ عَلَیْهِ وَبَالًا وَ شَقِیَ بِهِ
وَ لَرُبَّ کَارِهٍ لِأَمْرٍ مِنْ أُمُورِ الْآخِرَهِ قَدْ نَالَهُ فَسَعِدَ بِه