کهکشان ها و ماده تاریک و انرژی تاریک
به خالق خود که خالق تمام جهان است بنازیم
خیلی چیز ها در این گیتی و جهان هستی هست که برای ما ناشناخته میباشد و شناختن آن تلاش و همت میخواهد. و هیچ چیزی در این دنیا لذت بخش تر از یاد گیری و دانستن نیست . دانستن است که برای انسان آرامش میدهد.لذا برای دانستن نیاز به تفکر و ابر هوشمندی میخواهد که خوشبختانه خداوند در وجود همه ما انسانها هوشمندی؛علاقمندی را گذاشته است.لازم است در مورد راز فضا و منظومه شمسی و هفت آسمان و میلیارد ها میلیارد کهکشان ها فقط در جهان ماست نگاهی بیندازیم و به عضمت خداون حیران بمانیم و به خالق خود که خالق تمام جهان است بنازیم.
قسمتهای اصلی کهکشان ما
کهکشان راه شیری یعنی جایی که زمین و منظومه شمسی جزء از آن هست بصورت یک مارپیچی می باشد. هنگامی که از بیرون به کهکشان راه شیری نگاه می کنید ممکن است آنرا بعنوان توده ای از ابر و یا غبار تعبیر کرد اما آن چیزی نیست جز تعداد غیرقابل شمارش از ستاره ها که برای چشم قابل رویت نیستند. راه شیری را تقریبا” می توان مسطح در نظر گرفت که تنها قسمت مرکزی این کهکشان کمی برآمدگی دارد. قطر این کهکشان چیزی حدود 120 هزار سال نوری بوده و اگر ابرهای پیچی اطراف آنرا هم در نظر بگیریم این قطر می تواند به 300 هزار سال نوری هم برسد. فاصله خورشید ما از مرکز کهکشان راه شیری چیزی حدود 30 هزار سال نوری میباشد و برآوردها نشان می دهد که حدود 400 بیلیون ستاره در کهکشان ما وجود دارد. برای درک عظمت هستی همین بس که تعداد کهکشان هایی که وجود دارد به عددی حدود 120 بیلیون میرسد. در قسمت مرکزی یک هسته برآمده وجود دارد که به آن Bluge گفته میشود. تراکم جرمی ستاره ها در این محدوده بسیار بالا می باشد و سن ستاره هایی که در این قسمت قرار دارد به بیش از 10 بیلیون سال میرسد. دیسک (Disk) قسمت تقریبا” مسطحی است شامل تعداد زیادی ستاره و اجرام آسمانی که همراه کهکشان حرکت می کند. خورشید و منظومه شمسی نیز در همین قسمت از کهکشان راه شیری قرار دارند که در هر 250 میلیون سال یکبار به دور هسته مرکزی کهکشان راه شیری گردش می کنند. اغلب اجرامی که در این قسمت قرار دارند جوان بوده و سن آنها از حدود یک میلیون سال به بالا می باشد.
اطراف دیسک قسمتهایی بنام هاله (Halo) قرار دارد که شکل گیری آن به اوایل پیدایش کهکشان راه شیری بر می گردد شاید چیزی حدود 10 تا 15 بیلیون سال پیش. علاوه بر اجرام موجود در این قسمت، توده هایی از گازهای بسیار گرم و یونیزه شده نیز در هاله کهکشان راه شیری موجود هست. جرم این قسمت را ماده تاریک dark-matter گفته میشود که کل جرم کلی کهکشان ما را احاطه کرده اند.
ماده تاریک و انژی تاریک در جهان
منظور از ماده تاريک در اخترفيزيک و کيهان،نوعي ماده فرضي است که ترکيب آن مشخص نيست و از خود نيز آن اندازه تابش الکترومغناطيس گسيل يا بازتاب نمي کند تا بتوان مستقيم آن را مشاهده کرد، اما با توجه به اثر گرانشي آن روي ماده مرئي مي توان به وجودش پي برد. بر پايه رصدهاي انجام شده کنوني از ساختارهاي بزرگ تر از کهکشان، ماده تاريک تشکيل دهنده بخش زيادي از جرم موجود در جهان قابل مشاهده است.
تنها حدود ۴درصد از کل چگالي انرژي موجود در جهان را مستقيم مي توان مشاهده کرد (با توجه به اثرهاي گرانشي آن). گمان مي رود ۲۳درصد از جهان از ماده تاريک و ۷۳درصد باقي مانده نيز از انرژي تاريک تشکيل شده باشد که در تمام فضا نفوذ کرده است.تعيين ماهيت اين جرم يکي از مهمترين مساله هاي فيزيک ذرات و کيهانشناسي نوين است همچون نیمه راز باقی مانده است.
سرعت چرخشي کهکشان ها در خوشه ها، همگرايي و گرانشي اجرام
با استفاده از مفهوم ماده تاريک سرعت چرخشي کهکشان ها و سرعت مداري کهکشان ها در خوشه ها، همگرايي گرانشي اجرام؛زمينه برای توزيع دمايي گاز داغ در کهکشان ها و خوشه کهکشاني را توجيه کرد. ماده تاريک در تشکيل ساختار و تکامل کهکشان ها نيز نقش مهمي دارد و اثرهاي آن روي ناهمسانگردي(آشفتگی )که قابل اندازه گيري است.
همه اين شواهد نشان ميدهد،خوشه هاي کهکشاني و کل جهان، مقدار زيادي ماده دارد که بخش زيادي از آن برخلاف ماده معمولي با تابش الکترومغناطيسي برهمکنش ندارد. اين بخش را ماده تاريک مي نامند.هنوز به طور کامل مشخص نشده است که ماده تاريک از چه چيزي ساخته شده است، اما فيزيکدانان و اخترفيزيکدانان موادي را به عنوان اجزاي احتمالي تشکيل دهنده ماده تاريک معرفي کرده اند.