به نام هستی بخش
برای جلوگیری از ستیزه های خانوادگی چه کار باید کرد؟
رب لا تذرنی فردا و انت خیر الوارثین” پروردگارا مرا تنها مگذار وتو بهترین وارث هستی.” (سوره نساء آیه ۸۹)
من رضی بما قسم الله لم یحزن علی ما فی ید غیره”کسی که به روزی خدا راضی باشد ،برآنچه در دست دیگران است افسوس نمی خورد.” (علی علیه السلام غرور الحکم ح۸۲۷۸)
قبل از عنایت به بحث بهتر است در مورد چند سوال برای خود پاسخ هایی را تهیه کنیم:
- شما در مقابل همسرتان چه وظایفی دارید(لطفا آنها را فهرست کنید)
- انتظارهای شما از همسرتان چیست(لطفا آنها را فهرست کنید)
- چگونه می توان یک ازدواج موفق وپایدار داشت؟
- چگونه می توان ازبروزستیزه های خانوادگی پیشگیری کرد؟
- چگونه محبت خود را به همسرتان نشان می دهید؟
- آیابرای اظهار واثبات دوستی ومحبت خود به همسرتان از روش خاصی استفاده می کنید؟
- اگرهمسر شما اشتباهی مرتکب شود،درمقابل او چه رفتاری در پیش می گیرید(این مورد را دقیقا بررسی و مرور کنید)
- چه مقدار از وقت خود را صرف ارزیابی رفتارهایتان می کند؟
- آیا همان قدر که نسبت به رفتار همسرتان وقت می کنید،رفتار خودتان را هم با دقت بررسی می کنید؟
- اگردرزندگی خانوادگی وزناشویی با همسرخودمشکل جدی پیدا کنیدچه خواهیدکرد، تهدید می کنید؟ انتقام می گیرید؟خانه را ترک می کنید؟ یا اینکه سعی می کنیددر یک وقت مناسب مشکلات را با او در میان بگذارید؟
درزندگی مشترک احساس مسئولیت وروح مشاورت ازاهم اموراست و هر یک از اعضا باید سعی کند که نقش خود را به خوبی ایفا نماید و در صورت لزوم از خودگذشتگی بیشتری نشان دهد.
علل و راز درگیری های خانوادگی
الف:
- داشتن مفاهیم غلط و ناصواب در زندگی به خصوص در زندگی خانوادگی
- عدم شناخت طرفین به یکدیگر پیش از ورود به حیات خانوادگی
- ناآگاهی از عادات و رسوم و اخلاق و رفتار یکدیگر
- درخواست های خارج از اندازه برای آسایش و لذت
- غرور کاذب از شخصیت خود که باعث درگیری ها و بدرفتاری می شود
- سعی به اثبات برتری و سلطه خود بر دیگری که اغلب به علت اعتقادات بی پایه است
- عصبانیت های ناشی از عوامل بیرونی که تلافی آن در خانواده صورت می گیرد.
- عدم به کاربردن عقل در زندگی و تبعیت از احساسات
- عدم آمادگی برای پذیرش رنج ها، محرومیت ها و ناکا می ها
۱۰پیش داوری های ناشی از جهل، بی حوصلگی، تعصب و غلبه جویی
۱۱٫توقعات بیجا و خارج از قدرت برای طرفین که آنها را به درگیری و اضطراب می کشاند
۱۲٫پشیمانی از ازدواج و احساس اینکه در این انتخاب فریب خورده اند
۱۳٫دلگرمی و علاقه به فرد دیگر بدان خیال که می تواند برای او همسری ایده آل باشد
- حسادت ها و سوء ظن های ناشی از بدفکری، بدگمانی نسبت به طرف مقابل و یا آگاهی از توطئه ها
۱۵٫عدم گذشت و فداکاری و غلبه بر خودمداری و خودخواهی و خودپسندی که کارها را بر زوج سخت می کند.
- عدم توافق روحی که خود عاملی مهم برای درگیری و انحطاط حیات خانواده است.
ب: راز درگیری
الف: عوامل مربوط به قبل از ازدواج:
- عدم آشنایی ها
- عدم مشورت
- دورنمای غلط از زندگی
- فریب کاری ها
- توجه به ظواهر
- تکیه به مصلحت
- ازدواج تحمیلی
ب. عوامل بعد از ازدواج:
- عدم آشنایی به حقوق هم
- عدم آگاهی به امور زندگی مشترک
- مخفی کاری ها
- ملاحظات ناشیانه
- احساس ناکامی
- خودخواهی ها
- معاشرت های آزاد و بی حساب
- شرکت در مجالس گناه
- آرایش ها و آمد و شدهای آزاد
- درخواست محبت افراطی
- عدم توجه به سفارشات و دستورات دین
- نبود کارورزی های موثر قبل از ازدواج
ج. اثرات درگیری ها:
- ناخوشایندسازی زندگی و بهره نبردن از آن
- خراب نمودن روابط یا تیره سازی آن
- بهم زدن آرامش در خانواده و آسیب رسانی روانی
- ایجاد بدبینی و از بین بردن اعتماد طرفین
- اتلاف استعدادهای طرفین در خدمت بهم و رشد خانواده
- محروم شدن افراد از توانایی ها و سرمایه های مادی و معنوی و توانایی های غیرمادی، علم، تجربه و…
- عقوبت اخروی
- فرسودگی جسمی
- تیرگی روابط خانواده ها
- عدم امنیت برای فرزندان
راهبردها و توصیه های عملی برای تفاهم و لذت بردن از زندگی مشترک:
- سعی کنیم همواره خداوند متعال را حاضر و ناظر اعمال و گفتارمان بدانیم.
- سعی کنیم به شریک زندگی خود احترام بگذاریم و با او محترمانه و صمیمانه صحبت کنیم.
- سعی کنیم خاطرات ناخوش آیند گذشته را فراموش کنیم و آنها را بازگو نکنیم.
- سعی کنیم در زندگی فردی و خانوادگی هیچگاه نگوییم نه نمی شود امکان ندارد!
- سعی کنیم از مقایسه شریک زندگی خود با دیگران بپرهیزیم و همواره به اصل تفاوتهای فردی توجه نماییم.
- سعی کنیم به شریک زندگی خود اعتماد داشته باشیم دهن بین نباشیم و از دخالت دادن دیگران در زندگی اجتناب کنیم.
- سعی کنیم زمینه های عشق و محبت و عواطف مثبت و سازنده را نسبت به شریک زندگی خود فراهم کرده و ابراز کنیم.
- سعی کنیم از برنامه های غیر ضروری تجرد دست برداشته و به خواسته های شریک زندگی و برنامه مشترکمان توجه نماییم.
- سعی کنیم زندگی متنوعی داشته باشیم و از یکنواختی پرهیز کنیم.
۱۰٫سعی کنیم در اوقات فراغت با شریک زندگیمان به فعالیت های مشترک، عبادت، زیارت و مسافرت بپردازیم و سرگرمی های مشترک داشته باشیم.
- سعی کنیم با شریک زندگی صادق باشیم و آنچه را که برای خود می خواهیم برای او نیز بخواهیم.
۱۲٫سعی کنیم شریک زندگیمان را به عنوان یک انسان شایسته و به خاطر وجود خودش دوست بداریم.
۱۳٫سعی کنیم هر چه بیشتر با شریک زندگیمان ارتباط کلامی و عاطفی برقرار کنیم.
۱۴٫سعی کنیم در ارتباط با امور خانه و خانواده با شریک زندگیمان مشورت کنیم.
۱۵٫سعی کنیم برنامه کار و امور خارج از خانه را طوری تنظیم کنیم که زمان مشخصی در خانه باشیم.
۱۶٫سعی کنیم با حفظ ظاهری آراسته، رعایت بهداشت شخصی و پوشیدن لباس تمیز و مناسب برای یکدیگر جاذب باشیم.
۱۷٫سعی کنیم با تشریک مساعی، مشورت و منطق و استدلال از یک سو و احساسات و عواطف از سوی دیگر تبادل تجربه وگفتمانمقبول داشته باشیم.
۱۸٫سعی کنیم با همدلی، همفکری، همکاری و هماهنگی روابطی سالم بین اعضای خانواده خود برقرار نمائیم.
- سعی کنیم تلاش به شناخت هم را تقویت کنیم.
۲۰٫حسن برخورد و معاشرت را مورد توجه قرار دهیم.
- اعتدال در رفتار را فراموش نکنیم.
- قدردانی از زحمات هم را، فراموش نکنیم. (فرهنگ قدرشناسی)
- احترام متقابل را نباید فراموش کنیم.
- تحمل و بردباری را باید تمرین کنیم.
- همواره در فکر جلب رضایت هم باشیم.
- در رفع مشکل هم بکوشیم.
- توقعات خویش را کاهش دهیم.
- واقعیت ها را صادقانه به هم بیان کنیم.
- نسبت به هم گذشت و اغماض داشته باشیم.
- عیوب هم را بپوشانیم.
- در تنگناها همدرد هم باشیم.
- برخوردهایمان منصفانه باشد.
- داشتن عاطفه و مهرورزی را پیشه خود سازیم.
- از جر و بحث های بیهوده خودداری کنیم.
۳۵٫از کلمات و جملات با بار منفی استفاده نکنیم.
- زیبایی ها و ویژگی های مثبت هم را کشف کرده و بهای بیشتری بدهیم.
- به تقویت هفت ویژگی اخلاقی (همدلی، وجدان، خویشتن داری، احترام، مهربانی، بردباری، انصاف) توجهی ویژه داشته باشیم.
منابع قابل استفاده برای خانواده ها:
- راهنمای خانواده سالم دکتر احمد به پژوه انتشارات رشد
- تئوری و نظریه خانواده سوسن سیف انتشارات دانشگاه الزهراء
- آینه ازدواج و روابط همسران دکتر ضیا الدین صدری انتشارات انجمن اولیا و مربیان
- تشکیل خانواده در اسلام دکترعلی قائمی انتشارات امیری
- بهشت خانواده جواد مصطفوی مشهد انتشارات هجرت
- خانواده ومسائل همسران جوان، دکتر علی قائمی
- اسلام و جامعه شناسی خانواده، حسین نجفی
- دانش خانواده، دکتر حسین محمودیان و همکاران
- اخلاق معاشرت، جواد محدثی
- جوانان و ازدواج، دکتر اسماعیل بیابانگرد
- رضایت از زندگی عباس پسندیده انتشارات سازمان و چاپ نشر
- بهشت خانواده جواد مصطفوی مشهد انتشارات هجرت
نویسنده : استاد علی رحیمی